Ροή
Είναι βέβαιο ότι η κοινή γνώμη της Δύσης δεν ανέχεται επιθέσεις με χημικά όπλα, την οποία είχαν υποστεί το 1988 οι Κούρδοι του Βορείου Ιράκ από το καθεστώς του Σαντάμ. Όμως, έχουν αντλήσει τα πικρά τους διδάγματα, ιδιαίτερα ο βρετανικός και αμερικανικός λαός, από την εισβολή στο Ιράκ το 2003, με πρόσχημα το πυρηνικό οπλοστάσιο του καθεστώτος, το οποίο ουδέποτε εντοπίστηκε. Αντίστοιχα διδάγματα έχουν προκύψει και από τον πόλεμο του ΝΑΤΟ στη Λιβύη, το 2011, που οδήγησε στην ουσιαστική διάλυση του συγκεκριμένου αραβικού κράτους.
Αξιοσημείωτη η αποχή της Γερμανίας από τους προαναφερθέντες πολέμους, καθώς και από τους πρόσφατους βομβαρδισμούς. Εξίσου αξιοσημείωτη και η συνετή στάση της Κίνας στην νέα πράξη της Συριακής τραγωδίας. Απέφυγε και πάλι την εμπλοκή της στο Μεσανατολικό πόκερ, επιλέγοντας αντιθέτως να προσκαλέσει στο Πεκίνο τον Κιμ Γιονγκ Ουν, ο οποίος ανακοίνωσε συνάντηση κορυφής των δύο κορεατικών κρατών για την αποπυρηνικοποίηση της Χερσονήσου, που θα χρειαστεί και την συμφωνία των ΗΠΑ.
Με άλλα λόγια, οι δύο πλέον ανερχόμενες σύγχρονες οικονομικές υπερδυνάμεις, Κίνα και Γερμανία, δεν εμπλέκονται σε πολεμικές αντιπαραθέσεις που παραπέμπουν στην περίοδο του ψυχρού πολέμου. Διότι κατάλοιπο του ψυχρού πολέμου είναι τόσο το καθεστώς Άσαντ όσο και το ΝΑΤΟ, που το 2011 έκανε τον πόλεμο στη Λιβύη.
Μήπως αυτό σημαίνει την είσοδο στην μετά – μεταψυχροπολεμική εποχή; Μήπως υπό το πρίσμα αυτό εξηγείται και η αμερικανική προτροπή προς την Γερμανία να αναχαιτίσει την κινέζικη οικονομική διείσδυση στην Ευρώπη;
Στην διάρκεια του ψυχρού πολέμου, το ιερό δικαίωμα του Παλαιστινιακού λαού στην εθνική του αυτοδιάθεση βρέθηκε στη δίνη της αντιπαράθεσης ΗΠΑ – ΕΣΣΔ, με τους σοβιετικούς να προσεταιρίζονται τους Άραβες, διά του Νάσερ και των καθεστώτων Μπάαθ, και τους Αμερικανούς το Ισραήλ. Όμως, δεν είναι αλήθεια ότι το Ισραήλ ιδρύθηκε εξαρχής ως «προκεχωρημένο φυλάκιο» των ΗΠΑ στη Μ. Ανατολή αφού την ίδρυσή του αναγνώρισε πρώτη η Αίγυπτος και μεταξύ των πρώτων, η Σοβιετική Ένωση.
Μεταψυχροπολεμικά, η διάλυση της ΕΣΣΔ στέρησε από τα «γεράκια» των ΗΠΑ τον προφανή εχθρό, και αναζητήθηκε το σχήμα Ισλάμ εναντίον Δύσης, το οποίο ήρθε να υπηρετήσει και η «θεωρία» του Χάντινγκτον για την «σύγκρουση των Πολιτισμών».
Έτσι, ενώ διεθνώς είχαν δρομολογηθεί διαδικασίες αποπυρηνικοποίησης και αποστρατιωτικοποίησης, με μειώσεις στις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες, η Μ. Ανατολή κινήθηκε σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση.
Το 2001 ενέσκηψε ο «τυφώνας» Τζορτζ Μπους τζούνιορ, που επέλεξε ως κύριο πεδίο του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» την Μ. Αναντολή, με αποτέλεσμα πρώτη φορά, το 2004, οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες να υπερβούν τα επίπεδα του ψυχρού πολέμου, με το μερίδιο των ΗΠΑ να φτάνει στο 47% των δαπανών αυτών.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο SIPRI, από την πενταετία 2006-2010 στην πενταετία 2001-2015, οι εισαγωγές όπλων στη Μ. Ανατολή αυξήθηκαν κατά 61%, με πρώτη σε εισαγωγές την Σαουδική Αραβία και δεύτερα τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Έρχομαι τώρα σε ορισμένες παρατηρήσεις και προτάσεις.
Παρατήρηση πρώτη: Πράγματι, παίζεται σκληρό πόκερ στην περιοχή με επίκεντρο την Συρία μετά το 2011, αλλά το σχήμα ιμπεριαλισμός – αντιιμπεριαλισμός δεν μπορεί να εξηγήσει τα δρώμενα. Δεν είναι «προπύργιο του αντιιμπεριαλισμού» το καθεστώς Άσαντ, διότι δεν υπάρχει αντιιμπεριαλισμός χωρίς δημοκρατία.
Παρατήρηση δεύτερη: Ο σύγχρονος καπιταλισμός δεν αποσκοπεί στην κατάκτηση εδαφών αλλά αγορών. Τον ορισμό του σημερινού ιμπεριαλισμού έδωσε ο αμερικανός αναλυτής Τόμας Φρίντμαν, γράφοντας ότι «για να λειτουργήσει η παγκοσμιοποίηση το αόρατο χέρι της αγοράς χρειάζεται την ισχυρή γροθιά, τα Mc Donalds, τις Mc Donnel Duglas» δηλαδή νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και στρατιωτικοποίηση της διεθνούς ζωής.
Παρατήρηση τρίτη: Η συντηρητική αντίληψη θέλει τις σύγχρονες συγκρούσεις, πολέμους μεταξύ κρατών και εθνών, που ενεργούν για λογαριασμό μεγάλων δυνάμεων. Η αντίληψη αυτή παραβλέπει τις περιφερειακές αντιθέσεις αλλά και τις αντιθέσεις εντός των κρατών, που είναι σε τελική ανάλυση αντιθέσεις ανάμεσα σε πλούτο και φτώχεια, σκοταδισμό και δημοκρατία. Είναι άραγε τυχαίο ότι η Μ. Ανατολή είναι η περιοχή με την λιγότερη δημοκρατία παγκοσμίως;
Τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη
Η ΕΕ δεν μπορεί να είναι θεατής των εξελίξεων στη Μ. Ανατολή, ούτε πολύ περισσότερο ουραγός στις επιλογές των ΗΠΑ.
Αν ήθελε να απαντήσει αξιόπιστα στην λεγόμενη «προσφυγική κρίση» του 2015, θα έπρεπε από τότε να είχε εκπονήσει ένα δικό της πρόγραμμα ειρήνης για τη Μ. Ανατολή, αφαιρώντας και με τον τρόπο αυτό το έδαφος από τους ακροδεξιούς εθνικιστές, που υπονομεύουν μέσω του μεταναστευτικού – προσφυγικού την ίδια την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης.
Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, οφείλει η ΕΕ να επιβάλει εμπάργκο στις εξαγωγές όπλων μεγάλων χωρών-μελών της προς την περιοχή.
Για τις αριστερές και άλλες προοδευτικές δυνάμεις, δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την ανάπτυξη της «διπλωματίας των λαών» μέσω ενός νέου ενωτικού αντιπολεμικού κινήματος.
