Ροή
Σημαντικές αλλαγές στη ζωή μας φέρνει η μείωση των πλαστικών μιας χρήσης αλλά και η νέα προσέγγιση για την ανακύκλωση που περνάει πλέον στην δικαιοδοσία των Δήμων, σημειώνει σε συνέντευξή του στο insider.gr ο πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης-ΕΟΑΝ, Δημήτρης Πολιτόπουλος.
«Φεύγουμε από την ευθύγραμμη οικονομία όπου ό,τι χρησιμοποιούσαμε και έπαυε να μας είναι χρήσιμο το πετάγαμε και περνάμε στην κυκλική οικονομία όπου αξιοποιούμε τα στοιχεία κάθε υλικού και το επαναχρησιμοποιούμε μέχρι το ίδιο το υλικό να μην μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί άλλο», εξηγεί ο κ. Πολιτόπουλος τονίζοντας παράλληλα ότι η «ανακύκλωση και η επανάχρηση δεν είναι θέμα επιβολής νόμων και οδηγιών, είναι ζήτημα επιβίωσης και προστασίας της ζωής των επόμενων γενιών».
Τα επόμενα χρόνια η διαχείριση των αποβλήτων θα είναι τελείως διαφορετική, δηλώνει ακόμη ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ καθώς στόχος είναι η αποκέντρωση της διαχείρισης στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, «βεβαίως παρέχοντας τους απαραίτητους πόρους και τεχνογνωσία».
«Ακόμη, τα ανακυκλώσιμα υλικά συσκευασίας θα συλλέγονται τουλάχιστον σε τέσσερα ρεύματα (χαρτί, γυαλί, πλαστικό και αλουμίνιο) για να διασφαλίζεται η υψηλή καθαρότητα και ποιότητα προκειμένου τα δευτερογενή αυτά υλικά να αναμιγνύονται σε μεγάλο ποσοστό με πρωτογενές υλικό και να παράγονται τελικά προϊόντα συσκευασίας».
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη:
Πριν μιλήσουμε για τα υπόλοιπα πλαστικά μιας χρήσης θα ήθελα να πούμε δύο λόγια για την πλαστική σακούλα. Έχουν περάσει περίπου 16 μήνες από την ενεργοποίηση του περιβαλλοντικού τέλους για τις τσάντες στα σουπερμάρκετ; Πώς είναι τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα;
ΔΠ: Στην πλαστική σακούλα τα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά. Προς στιγμή έχουμε στοιχεία από τις μεγάλες αλυσίδες supermarket και θα έχουμε ακριβή αποτελέσματα εντός των επόμενων μηνών όταν οι παραγωγοί θα δηλώσουν ακριβώς τι διέθεσαν στην αγορά το 2018. Σε κάθε περίπτωση εκτιμάμε ότι ο στόχος μείωσης της χρήσης πλαστικής σακούλας για το 2019 που είναι 90 πλαστικές σακούλες ανά άτομο θα επιτευχθεί. Μάλιστα, κατά πασά πιθανότητα, η πραγματική κατανάλωση εκτιμούμε ότι θα είναι χαμηλότερη από τον επιδιωκόμενο στόχο, γι’ αυτό κι αισιοδοξούμε ότι οποιαδήποτε μέτρα ληφθούν τα επόμενα χρόνια για τη μείωση των πλαστικών μιας χρήσης θα έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα, όπως συμβαίνει και με την πλαστική σακούλα.
Εδώ θα ήθελα να επισημάνω ότι σε όλα τα κράτη της ΕΕ που υιοθετήθηκαν μέτρα για τη μείωση της πλαστικής σακούλας τα χρήματα του περιβαλλοντικού τέλους που κατέβαλαν οι πολίτες πήγαιναν στους παραγωγούς ή στους εμπόρους. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην ΕΕ όπου το περιβαλλοντικό τέλος πάει στον ΕΟΑΝ για δράσεις που θα προωθούν δράσεις για την αποφυγή της πλαστικής σακούλας μιας χρήσης. Για αυτό το λόγο μέχρι το 2021 θα δώσουμε πάνω από 11 εκατ. τεμάχια τσαντών πολλαπλών χρήσεων και καροτσάκια, μέσω των Δήμων. Και αυτό με μοναδικό σκοπό να αναδείξουμε την αναγκαιότητα να σταματήσουν οι πολίτες να χρησιμοποιούν σακούλες μιας χρήσης και να ενθαρρύνουμε την μείωση των πλαστικών μιας χρήσης.
Ας μιλήσουμε για τα πλαστικά μιας χρήσης που όπως μαθαίνουμε οδεύουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, προς το τέλος τους;
ΔΠ: Πράγματι αποτελεί απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης η δραστική μείωση των πλαστικών μιας χρήσης. Αυτή τη στιγμή έχει ψηφιστεί από την ΕΕ η οδηγία για την μείωση των πλαστικών μιας χρήσης και αναμένουμε το τελικό κείμενο της απόφασης προκειμένου να το εφαρμόσουμε άμεσα. Δεν μιλάμε, όμως, μόνο για απαγόρευση. Θα υπάρχουν διάφορες επιλογές ανάλογα με το υλικό μιας χρήσης στο οποίο θέλουμε να παρέμβουμε. Για κάποια υλικά οι παραγωγοί θα είναι υποχρεωμένοι να δημιουργήσουν συλλογικά συστήματα διαχείρισης. Για άλλα υλικά θα προταθούν διάφορες εναλλακτικές λύσεις ώστε να μειωθεί ο αριθμός τους, ενώ για κάποια άλλα, αν δεν μπορεί να βρεθεί άλλη λύση, θα υπάρξει ολική απαγόρευση. Ο σκοπός είναι να υπάρξει άμεση και ουσιαστική μείωση των πλαστικών μιας χρήσης λόγω της ιδιαίτερης επιβάρυνσης που προκαλούν στο περιβάλλον.
Πώς θα επηρεάσει την καθημερινότητάς μας η μείωση των πλαστικών μιας χρήσης;
ΔΠ: Πάρα πολύ. Η ζωή μας μπαίνει σε μια άλλη φάση και για αυτό ως ΕΟΑΝ ξεκινάμε ένα διάλογο με τους εμπλεκόμενους παραγωγούς-διακινητές και τους πολίτες. Αναζητούμε και την άποψη της κοινής γνώμης. Πλέον τα δύο μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης είναι η κυκλική οικονομία και τα ορυκτά καύσιμα. Αυτά τα δύο θέματα θα μας απασχολήσουν τα επόμενα χρόνια.
Η «κυκλική οικονομία» είναι ένας όρος που ακούμε όλο και πιο συχνά τελευταία. Τι σημαίνει στην πράξη αυτό; Τόσο για τον καταναλωτή όσο και για τη βιομηχανία.
ΔΠ: Η κυκλική οικονομία συνδέεται με την προστασία του πλανήτη. Φεύγουμε από την ευθύγραμμη οικονομία όπου ό,τι χρησιμοποιούσαμε και έπαυε να μας είναι χρήσιμο το πετάγαμε και περνάμε στην κυκλική οικονομία όπου αξιοποιούμε τα στοιχεία κάθε υλικού και το επαναχρησιμοποιούμε μέχρι το ίδιο το υλικό να μην μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί άλλο. Το όφελος για όλους είναι μεγάλο γιατί όπως αντιλαμβάνεστε, οι φυσικοί πόροι του πλανήτη είναι πεπερασμένοι. Δεν μπορούμε συνεχώς να εξορύσσουμε ορυκτά. Αν βρούμε τρόπο να επεκτείνουμε τον χρόνο ζωής των δευτερογενών υλικών και μέσω καινοτομιών, ουσιαστικά επεκτείνουμε τον χρόνο ζωής του πλανήτη.
Νομίζω ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πόσο σημαντικό είναι αυτό. Θεωρώ ότι αν το συνειδητοποιήσουμε, το πρώτο πράγμα που θα κάνουμε είναι να συμμετέχουμε μαζικά στη διαχείριση των αποβλήτων, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση. Σήμερα στην Ελλάδα θάβουμε το 82% των αποβλήτων και έχουμε δεσμευτεί μέχρι το 2035 να θάβουμε το 10% με 15%.
Η ανακύκλωση και η επανάχρηση δεν είναι θέμα επιβολής νόμων και οδηγιών, είναι ζήτημα επιβίωσης και προστασίας της ζωής των επόμενων γενιών. Μία από τις υποχρεώσεις της Πολιτείας και του ΕΟΑΝ είναι να καταφέρει να περάσει αυτό το μήνυμα στην κοινωνία.
Πώς θα αλλάξει η διαχείριση αποβλήτων στο μέλλον;
ΔΠ: Τα επόμενα χρόνια η διαχείριση των αποβλήτων θα είναι διαφορετική. Στοχεύουμε στην αποκέντρωση της διαχείρισης στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, βεβαίως παρέχοντας τους απαραίτητους πόρους και τεχνογνωσία. Ακόμη, τα ανακυκλώσιμα υλικά συσκευασίας θα συλλέγονται τουλάχιστον σε τέσσερα ρεύματα (χαρτί, γυαλί, πλαστικό και αλουμίνιο) για να διασφαλίζεται η υψηλή καθαρότητα και ποιότητα προκειμένου τα δευτερογενή αυτά υλικά να αναμιγνύονται σε μεγάλο ποσοστό με πρωτογενές υλικό και να παράγονται τελικά προϊόντα συσκευασίας.
Αυτό επιφέρει μεγάλες αλλαγές και στη βιομηχανία. Θα πρέπει να αλλάξουν τα μοντέλα παραγωγής. Μιλάμε για μια σημαντική αλλαγή, ειδικά στο κομμάτι των πλαστικών, θα είναι μια επανάσταση. Όλες οι βιομηχανίες ή βιοτεχνίες που σήμερα παράγουν πλαστικά θα πρέπει να αναπροσαρμόσουν την παραγωγή τους. Επίσης αυτή η διαδικασία θα έχει οικονομικό όφελος για την Ελλάδα με δεδομένο ότι θα εξάγεται λιγότερο συνάλλαγμα για την εισαγωγή πρώτων υλών και άρα οι τιμές διάθεσης των τελικών προϊόντων θα είναι περισσότερο ανταγωνιστικές. Το ζητούμενο είναι να ελαχιστοποιηθεί το κόστος διαχείρισης, μέσω της αναβάθμισης της ποιότητας του δευτερογενούς υλικού και ένας βασικός τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η διαλογή στην πηγή. Μέχρι σήμερα τα συλλεγέντα δευτερογενή υλικά ήταν κακής ποιότητας, είχαν μεγάλο κόστος επεξεργασίας και για αυτό δεν ήταν αξιοποιήσιμα από την ελληνική αγορά.
Πλέον θέλουμε να ακολουθήσουμε τις αρχές που έχει εφαρμόσει όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα πρέπει σαν πολίτες να διαχωρίζουμε το χαρτί, το πλαστικό, το αλουμίνιο και το γυαλί. Αυτά θα συλλέγονται ξεχωριστά ανάλογα με την υποδομή που έχει ο κάθε δήμος. Για παράδειγμα κάπου μπορεί να υπάρχουν τέσσερις ξεχωριστοί κάδοι γιατί η περιοχή το επιτρέπει, αλλού μπορεί η συλλογή να γίνεται πόρτα-πόρτα, ιδίως σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Ο κάθε δήμος μπορεί να επιλέξει τον τρόπο ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητές του. Όπως καταλαβαίνετε μιλάμε για ένα έργο για το οποίο θα πρέπει να συνεργαστούν η Πολιτεία, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι επιχειρήσεις και κυρίως οι πολίτες, προκειμένου να έχουμε ικανοποιητικό αποτέλεσμα.
Οπότε μιλάμε για το τέλος των μπλε κάδων με αυτή την μορφή που έχουμε συνηθίσει;
ΔΠ: Πράγματι, οι μπλε κάδοι θα σταματήσουν να υπάρχουν με τη σημερινή τους μορφή και σταδιακά (εντός της επόμενης εξαετίας) θα έχουν αντικατασταθεί από κάδους χαρτιού, πλαστικού, αλουμινίου ενώ θα παραμείνουν οι καμπάνες του γυαλιού. Στους δήμους με τα νέα επιχειρησιακά σχέδια εξαετούς διάρκειας , θα παρέχεται εξοπλισμός, τεχνογνωσία και οικονομικοί πόροι προκειμένου να μειωθεί το κόστος συλλογής και κατά επέκταση θα υπάρχει δυνατότητα μείωσης των δημοτικών τελών. Πιο αναλυτικά όλοι οι Δήμοι θα παίρνουν κάδους τεσσάρων ρευμάτων και τα οχήματα που τους αναλογούν, βάσει πληθυσμού (ειδική μέριμνα θα υπάρχει για τις τουριστικές περιοχές). Στη συνέχεια θα επιχορηγούνται από το σύστημα με ένα χρηματικό ποσό για τη συλλογή των καθαρών συσκευασιών που έχουν συλλέξει. Τι σημαίνει αυτό; Μέχρι σήμερα ο δήμος ήταν υποχρεωμένος να συλλέγει τα ανακυκλώσιμα υλικά με ίδιους πόρους. Τα έξοδα καυσίμων του οχήματος και του προσωπικού τα αναλάμβανε ο δήμος. Τώρα πλέον, όσο μεγαλύτερα ποσοστά ανακύκλωσης πραγματοποιεί ο δήμος και όσο υψηλής καθαρότητας είναι αυτά τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η επιδότηση που θα λαμβάνει. Τέλος, ο κάθε δήμος έχει τη δυνατότητα να διαχειρίζεται τα δευτερογενή υλικά που συλλέγει και εφόσον είναι καλής ποιότητας θα μπορεί και να τα διαθέτει στην αγορά.
