Ροή
Επιδείνωση παρουσιάζει η παιδική φτώχεια τον τελευταίο χρόνο στην Ελλάδα, κυρίως λόγω της ακρίβειας, σύμφωνα με τη μελέτη του ΚΕΠΕ με τίτλο «Τα επιδόματα συγκράτησαν σταθερή την παιδική φτώχεια;».
Από την επεξεργασία των δεδομένων, προκύπτει ότι το 11,2 % των παιδιών στην Αττική βρίσκεται κάτω από το κατώφλι της οικονομικής φτώχειας, με πιο επιβαρυμένες περιοχές τους δήμους Αίγινας, Λαυρεωτικής, Καλλιθέας, Δραπετσώνας, Ίλιον, Αχαρνών, Σπάτων, Αγίων Αναργύρων, Κρωπίας, Αιγάλεω, κ.ά.
Όπως συμπεραίνει το ΚΕΠΕ, τα επιδόματα δε διατήρησαν απλώς σταθερή τη παιδική φτώχεια αλλά τη μείωσαν για το σχολικό έτος 2022–2023. Αυτό όμως ανατρέπεται κατά το τρέχον σχολικό έτος 2023–2024 και θα πρέπει όχι απλώς να προβληματίσει, αλλά να αφυπνίσει ως προς την έγκαιρη εφαρμογή προτεινόμενων πολιτικών.
Η επίδραση των επιδοματικών πολιτικών στους δείκτες παιδικής φτώχειας, βοηθά αλλά δεν επαρκεί, σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, καθώς οι επιδοματικές πολιτικές δεν επιδρούν στην ηθική εκπαίδευση. Αντίθετα σημειώνεται ραγδαία αύξηση της παιδικής φτώχειας ως προς το πρίσμα της ηθικής παιδείας. Συγκεκριμένα, στο σχολικό έτος 2022–2023, καταγράφεται το χειρότερο ποσοστό για την τελευταία πενταετία, αναφορικά με την ηθική εκπαίδευση.
Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι αυτή η ανησυχητική αύξηση συντελείται σε μια περίοδο κατά την οποία από τη μία η βία μεταξύ των ανηλίκων έχει οξυνθεί δραματικά και από την άλλη οι γυναικοκτονίες αυξάνονται με καλπάζοντες ρυθμούς.
Μέσα σε ένα τέτοιο ασφυκτικό, κοινωνικό κλίμα, κάποιος θα μπορούσε να αναμένει ότι το σχολείο θα είχε περισσότερο ευαίσθητα και γρήγορα αντανακλαστικά, προκειμένου να ανατραπούν από τα θεμέλιά τους αυτά τα κακώς κείμενα. Όμως, αυτό όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά επιπλέον οι μαθητές αισθάνονται, σύμφωνα με τα αποτελέσματά μας, ότι το σχολείο κάνει ακόμα μικρότερες προσπάθειες σε σχέση με πριν, αναφορικά με την καλλιέργεια της ηθικής τους παιδείας.
Επομένως, μία πολιτική που προτείνεται -σύμφωνα με το Κέντρο- είναι τα προγράμματα σπουδών να αναμορφωθούν σε όλες τις τάξεις για όλες τις σχολικές βαθμίδες, ούτως ώστε οι μαθητές να διδάσκονται περισσότερα για το πώς μπορούν να είναι ωραίοι, εσωτερικά ως άνθρωποι. Για παράδειγμα προτείνεται να ενταχθεί, ως βασικό μάθημα σε όλες τις τάξεις, η ενσυναίσθηση.
Διατροφή - Σχολικά γεύματα
Ανησυχητικά είναι και τα αποτελέσματα στο σύνολό τους αναφορικά με τη διατροφή, καθώς στο σχολικό έτος 2022–2023, καταγράφεται αύξηση της παιδικής φτώχειας υπό το πρίσμα της κατάλληλης ποιοτικά και ποσοτικά διατροφής.
Το απογοητευτικό αυτό εύρημα καταδεικνύει ότι τα επιδόματα δεν έχουν ουσιαστικές επιδράσεις στη συνιστώσα της διατροφής και άρα περισσότερα μέτρα είναι απαραίτητα. Ειδικότερα προτείνεται τα σχολικά γεύματα να επεκταθούν σε όλες τις σχολικές βαθμίδες, σε όλες τις τάξεις, για όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως εισοδηματικών ή άλλων κριτηρίων και κανένα απολύτως παιδί να μη μένει εκτός αυτής της σημαντικής υποστήριξης.
Καθώς ο ίδιος δείκτης δείχνει αύξηση της παιδικής φτώχειας στο σχολικό έτος 2023–2024, σε εθνικό επίπεδο, και κυρίως εξαιτίας των συνιστωσών της ηθικής εκπαίδευσης και της διατροφής, καταδεικνύεται ακόμα πιο έντονα πόσο σημαντικό είναι να παρέχονται τα σχολικά γεύματα σε όλες τις σχολικές βαθμίδες, για όλα τα παιδιά. Μάλιστα αυτά θα πρέπει να
εμπλουτιστούν περαιτέρω με ποιοτικά, φρέσκα φρούτα και λαχανικά και άλλα ποιοτικά, θρεπτικά γεύματα.
Επίσης, καταδεικνύεται πόσο απαραίτητη είναι η έμφαση στην ηθική εκπαίδευση και όχι μόνο στην εκπαίδευση εκείνη που καλλιεργεί δεξιότητες στους μαθητές.
Ακρίβεια
Η γενική επιδείνωση της παιδικής φτώχειας για το έτος 2023–2024, κυρίως οφείλεται στην αύξηση της ακρίβειας. Ειδικότερα τα αρνητικά αποτελέσματα της ακρίβειας στην ποιότητα ζωής των πολιτών, φαίνεται να μην αντισταθμίζονται από τα θετικά οφέλη των επιδομάτων και της αύξησης των μισθών, υπό το πρίσμα της ευημερίας των παιδιών.
Ιδιαίτερα προβλήματα στην οικονομική, ευημερία των παιδιών εντοπίζονται στις Περιφέρειες της Δυτικής Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και του Νότιου Αιγαίου. Το εύρημα αυτό καταδεικνύει ότι οι φυσικές καταστροφές είχαν τραγικό αντίκτυπο στην παιδική φτώχεια για τις περιοχές που επλήγησαν από αυτές.
Επομένως, οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στις περιοχές αυτές.
Ανασταλτικός παράγοντας για την επίλυση του δημογραφικού
Η εφαρμογή πολιτικών για τη βελτίωση της παιδικής ευημερίας, επισημαίνει το ΚΕΠΕ, αναμένεται μακροπρόθεσμα να έχει θετικό αντίκτυπο στο δημογραφικό. Ειδικότερα, η παιδική φτώχεια είναι ανασταλτικός παράγοντας για την επίλυση του δημογραφικού.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναφορικά με το δημογραφικό, είναι απαραίτητη η στήριξη και η ενδυνάμωση των
νεότερων γενεών ώστε να ευημερήσουν (European Commission, 2023). Ειδικότερα, όπως τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο προτεινόμενων μέτρων για την επίλυση του δημογραφικού «η ενδυνάμωση των νέων ξεκινά από τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για όλα τα παιδιά».
Επομένως η άμεση εφαρμογή των πολιτικών για τα σχολικά γεύματα και την ηθική εκπαίδευση θα οδηγήσει σε μια κοινωνία περισσότερο ανθεκτική ως προς την ευημερία των παιδιών και συνακόλουθα ως προς την επίλυση του δημογραφικού.
«Η παιδική φτώχεια θα πρέπει να μας κρατά σε διαρκή εγρήγορση και επαγρύπνηση για την εφαρμογή περισσότερων και αποτελεσματικότερων πολιτικών, οι οποίες απαιτούν τη συνεργασία διαφορετικών φορέων και υπουργείων. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει δοθεί σε περιοχές που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές».
