Ροή
Η επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν είναι γνωστό πως αποτέλεσε την πρώτη επίσκεψη Τούρκου προέδρου στην Ελλάδα ύστερα από 65 χρόνια. Όμως, φρόντισε ο ίδιος απο την αρχή που πάτησε το πόδι του στην Αθήνα, να κόψει τα χαμόγελα και να δώσει δείγμα των προθέσεών του. Αξιοποιώντας την απόφαση του Προκόπη Παυλόπουλου να αντιπαρατεθεί on camera στην επίσημη υποδοχή του Τούρκου προέδρου για τη Συνθήκη της Λωζάννης και το αδιαπραγμάτευτο αυτής για την ελληνική πλευρά, ο Έρντογαν δεν έχασε ευκαιρία και έβαλε θέμα αναθεώρησης της Συνθήκης.
Κι αν μεν εκείνος επέλεξε - πράγμα σύνηθες γι' αυτόν - μια επιθετική τακτική, αναπάντητα παραμένουν τα ερωτήματα για την ελληνική διπλωματία: τι ήταν αυτό που κέρδισε η Ελλάδα από την επίσκεψη; Ποιες ήταν οι αρχικές προσδοκίες και γιατί διαψεύστηκαν; Γιατί είχε καλλιεργηθεί ένα κλίμα συμβιβασμού και χαμηλών τόνων και όμως άνοιξαν νέα ρήγματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Για ποιο λόγο προσκλήθηκε ο Έρντογαν; Και για ποιο λόγο αφέθηκε ελεύθερος να «αλωνίσει» και να επιβάλλει την ατζέντα του;
Φημολογείται ότι υπάρχουν τρία σενάρια-απαντήσεις. Αλλά ουδείς τα επιβεβαιώνει ή και τα διαψεύσει. Το πρώτο είναι το προφανές: η προσπάθεια εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε μια περίοδο γενικότερης έντασης στην ευρύτερη περιοχή. Το δεύτερο είναι η πίεση από ΗΠΑ και Ευρώπη να μεσολαβήσει η Ελλάδα στην Τουρκία για αποκατάσταση των σχέσεων μαζί τους, αφού οι σχέσεις Ευρώπης-ΗΠΑ και Ευρώπης-ΕΕ δεν έχει προηγούμενο. Και το τρίτο είναι το προσφυγικό και η ανάγκη απαρέγκλιτης τήρησης της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, προκειμένου να μην καταρρεύσει όλο το σύστημα.
Απαντήσεις καλούνται να δώσουν ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς και τα διπλωματικά γραφεία της Προεδρίας της Δημοκρατίας και του Πρωθυπουργού που διαπραγματεύτηκαν τους όρους και το πρόγραμμα της επίσκεψης του Τούρκου προέδρου σε Αθήνα και Θράκη ως την τελευταία στιγμή και δεν θα μπορέσουν έτσ να... κρυφτούν τις επόμμενες ημέρες.
Η βασική συζήτηση πάντως σε σχέση με το τι αφήνει αυτή η επίσκεψη περιστρέφεται γύρω από τον τρόπο με τον οποίο τέθηκε το ζήτημα της Λωζάννης από τον Προκόπη Παυλόπουλο κατά την υποδοχή Έρντογαν στο Προεδρικό Μέγαρο. Όχι για την ουσία των λόγων του, αλλά για το timing της παρέμβασής του, το οποίο έδωσε χώρο στον Τούρκο πρόεδρο για να κάνει το παιχνίδι του.
Στο Μαξίμου, κατά τη δική τους αξιολόγηση, η επίσκεψη αφήνει θετικά μηνύματα εκτός από τον προβληματισμό για τη στάση της Άγκυρας. Το επιχείρημά τους στο Μαξίμου είναι η καλή προσωπική παρουσία του Πρωθυπουργού, ο οποίος αντιμετώπισε κατά πρόσωπο τον Έρντογαν και απάντησε στο λεκτικό πινγκ-πονγκ που εκείνος συνέχισε στο Μαξίμου - αν και οι τόνοι χαμήλωσαν από τον ίδιο τον Έρντογαν, τόσο κατά την αντιφώνησή του προς τον κ. Παυλόπουλο στο επίσημο δείπνο στο Προεδρικό Μέγαρο όσο - και κατά την επίσκεψή του στη Θράκη, όπου περιορίστηκε σε αναφορές σε «ομοεθνείς» του.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως η επίσκεψη Έρντογαν στην Αθήνα ήταν η πρώτη του επίσκεψη σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν κατάφερε όμως να σπάσει τον πάγο με τις ΗΠΑ και τη Γερμανία. Το αίτημά του για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης αποδοκιμάστηκε από Ουάσιγκτον και Βερολίνο. Αντιθέτως, από τις τουρκικές εφημερίδες προβάλλεται η διάθεση Έρντογαν για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης, επιβεβαιώνοντας εμμέσως πως μοναδικός στόχος του Τούρκου προέδρου ήταν να επιβάλλει τη δική του ατζέντα στις συνομιλίες και να ανοίξει νέα ζητήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
