Το πείραμα της Walmart: Έχει αποτέλεσμα η αύξηση μισθών;

Βάσω Αγγελέτου
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Το πείραμα της Walmart: Έχει αποτέλεσμα η αύξηση μισθών;

Πριν από έναν χρόνο, η αμερικανική αλυσίδα σουπερμάρκετ Walmart προκάλεσε «σεισμό» στον επιχειρηματικό κόσμο με την απόφασή της να δώσει αυξήσεις στους εργαζομένους της.

Ο γίγαντας του λιανεμπορίου παίζει καθοριστικό ρόλο στις τιμές της αγοράς εργασίας και την οικονομία των ΗΠΑ γενικότερα, συγκρατώντας προς τα κάτω τον πληθωρισμό με τις χαμηλές τιμές των προϊόντων του. Παρά τη φήμη του ως «σφιχτός» εργοδότης, έκανε την τομή στην σύγχρονη αγορά εργασίας, σε μια περίοδο μάλιστα που οι δυτικές οικονομίες πασχίζουν να ορθοποδήσουν από την κρίση του 2008 και να ανακτήσουν τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Όπως σημειώνει ο Neil Irwin σε άρθρο του στους New York Times, οι χαμηλές αμοιβές που έδινε η Walmart στους εργαζόμενους είχαν άμεση επίπτωση στο επίπεδο της εξυπηρέτησης και δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί πελάτες της αλυσίδας σταμάτησαν να ψωνίζουν από εκεί εξαιτίας της κακής εξυπηρέτησης αλλά και των άδειων ραφών.

Έτσι, πριν από έναν χρόνο αποφάσισε ότι το έχει «παρακάνει» με τις περικοπές δαπανών και προχώρησε σε αύξηση μισθών για τα χαμηλότερα κλιμάκια, βελτιώνοντας ταυτόχρονα τις συνθήκες εργασίας επενδύοντας, συν τοις άλλοις, περισσότερα χρήματα στην εκπαίδευση των εργαζομένων της. Μπορεί η Walmart να μην είναι ο πρώτος εργοδότης που κάνει μια τέτοια κίνηση, αλλά λόγω του μεγέθους της, η αλλαγή στρατηγικής είχε μεγάλη βαρύτητα στην παγκόσμια αγορά εργασίας.

Έναν χρόνο αργότερα, εύλογο είναι να αναρωτηθεί κανείς αν η αλλαγή πολιτικής απέδωσε. Σύμφωνα με τον κ. Irwin δεν είναι ξεκάθαρα τα αποτελέσματα, τουλάχιστον όχι προς το παρόν. Οι έρευνες ικανοποίησης των πελατών παρουσιάζουν σαφή βελτίωση, ωστόσο τα αποτελέσματα και η μετοχή του ομίλου δεν δείχνουν σημάδια ανάκαμψης. Η αλήθεια είναι ότι, σε πολλές περιπτώσεις, έχει διαπιστωθεί ότι οι εταιρείες που πληρώνουν αποτελεσματικά ημερομίσθια (efficiency wages), διαπιστώνουν αύξηση κερδών, αν και η αύξηση των μισθών δεν εγγυάται βελτίωση της κερδοφορίας όπως και να έχει.

Στην περίπτωση της Walmart, εξάλλου, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι δίνει αποτελεσματικούς μισθούς –μισθούς δηλαδή που υπερβαίνουν κάθε άλλον εργοδότη στην αγορά και εξασφαλίζουν πράγματι αύξηση της παραγωγικότητας. Η αύξηση αυτή προέρχεται, ουσιαστικά, από τη μείωση του κόστους ανακύκλωσης του προσωπικού (turnover cost) και την καταβολή μεγαλύτερης προσπάθειας από τους εργαζομένους χάρη στα μισθολογικά κίνητρα.

Η Ford πρώτος διδάξας

Την αρχή έκανε ο Henry Ford που πλήρωνε μεροκάματο 5 δολαρίων στους εργαζόμενους των εργοστασίων του –τιμή που για την εποχή ήταν πολύ υψηλότερη της αγοράς, όπως αναφέρει ο Economist στο σχετικό δημοσίευμα. Η ριζοσπαστική στρατηγική του Αμερικανού βιομήχανου απέφερε καρπούς, αφού οι εργαζόμενοι έμεναν στο εργοστάσιο παρά τη σκληρή –και ανιαρή– φύση της δουλειάς και έτσι η επιχείρηση γλίτωνε τα έξοδα ανανέωσης του προσωπικού λόγω παραιτήσεων. Το αποτέλεσμα ήταν να σχηματίζονται ουρές έξω από τα εργοστάσια της Ford και η παραγωγικότητα να εκτοξεύεται.

Η Walmart, όμως, δεν φαίνεται να βάζει τόσο βαθιά το χέρι στην τσέπη. Αυτό που κάνει στην πραγματικότητα είναι να προσπαθεί να βελτιώσει το επίπεδο του εργατικού δυναμικού, προσφέροντας υψηλότερους μισθούς για να προσελκύσει καλύτερους υποψηφίους. Αυτό, όμως, δεν είναι αποτελεσματικοί μισθοί. Οι καλύτεροι εργαζόμενοι δικαίως αμείβονται υψηλότερα και τις αμοιβές αυτές μπορούν να τις βρουν και αλλού στην αγορά.

Είναι καλή ιδέα η αύξηση των μισθών;

Έτσι φαίνεται, τουλάχιστον όπως προκύπτει από μια σειρά από στοιχεία, όπως αναφέρει το βρετανικό περιοδικό.

Πρώτον, εάν οι χαμηλοί μισθοί είναι αποτέλεσμα της περιορισμένης διαπραγματευτικής ικανότητας των εργαζομένων –όπως ισχύει σήμερα στη χώρα μας λόγω εκτίναξης της ανεργίας– οι επιχειρήσεις έχουν περιθώριο να αυξήσουν τους μισθούς χωρίς σημαντικό αντίκτυπο για τις λογιστικές καταστάσεις τους.

Δεύτερον, η ενίσχυση των εισοδημάτων –ιδίως των χαμηλόμισθων– συνεπάγεται καλύτερη αναδιανομή του πλούτου της χώρας άρα και αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών που θα δαπανούν περισσότερα. Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύεται η κυκλοφορία του χρήματος στην οικονομία με άμεσα οφέλη σε επίπεδο ανάπτυξης. Με αυτόν τον τρόπο, όπως σημείωσε και η επικεφαλής της Fed, Janet Yellen, η υγιής ανάπτυξη της ζήτησης οδηγεί και σε υγιή βελτίωση των προοπτικών μιας οικονομίας.

Τρίτον, αύξηση των μισθών σημαίνει και καλύτερη αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού από πλευράς εργοδότη με αποτέλεσμα την ενίσχυση της παραγωγικότητας. Όταν μια επιχείρηση διαθέτει περισσότερους πόρους στους εργαζομένους, φροντίζει να οργανώνει καλύτερα τις αρμοδιότητες και τη δραστηριότητά τους γενικότερα, για μεγαλύτερη αξιοποίησή αυτών. ΄

Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς μπορεί αυτό το μοντέλο να επεκταθεί στο σύνολο της οικονομίας. Πώς θα αντιδρούσαν οι επιχειρήσεις σε μια σημαντική αύξηση του κατώτερου μισθού;

Ιδανικά, κάποιες από αυτές θα επένδυαν περισσότερα χρήματα στην εκπαίδευση, τις νέες τεχνολογίες και την αναδιοργάνωση της λειτουργίας τους, ώστε να αξιοποιούν στο έπακρο τις ικανότητες και δυνατότητες των εργαζομένων τους. Επενδύοντας περισσότερα χρήματα στις νέες τεχνολογίες, μπορεί να υποκαταστήσουν ένα μέρος της εργασίας με αυτοματοποιημένα συστήματα, όπως ρομπότ που γεμίζουν τα ράφια. Ταυτόχρονα, οι εργαζόμενοι θα εμπλουτίζουν τα προσόντα τους για να «χτυπούν» θέσεις με υψηλότερο μισθό.

Σε επίπεδο καταστήματος, πάντως, η αύξηση των μισθών έχει προσελκύσει εργαζόμενους με μεγαλύτερες δυνατότητες αλλά και .. μεγαλύτερες φιλοδοξίες. «Με 15 δολάρια/ώρα, αντί για 10 δολάρια/ώρα, έρχονται άνθρωποι που αναζητούν μάλλον την καριέρα, παρά μια δουλειά», σημειώνει η Tina Budnaitis, διευθύντρια καταστήματος της Walmart.

Το συμπέρασμα που προκύπτει, λοιπόν, είναι ότι, καταρχάς, για να είναι η αύξηση μισθών μια κατάσταση αμοιβαίου οφέλους (win-win), θα πρέπει να μιλάμε για αποτελεσματικά επίπεδα μισθών, ώστε πράγματι να είναι τα υψηλότερα στην αγορά. Χωρίς αυτό, βέβαια, να σημαίνει ότι μια τόσο θεαματική αύξηση σε επίπεδο οικονομίας (μέσω βασικού μισθού, για παράδειγμα) δεν κρύβει κινδύνους για τους εργαζόμενους, όπως είναι η μείωση των θέσεων εργασίας με πιο εντατική αξιοποίηση της τεχνολογίας.

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider