Ροή
Με βραδείς ρυθμούς προχωρά η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων σε όλη την Ευρώπη παρά την ενεργοποίηση προγραμμάτων (π.χ Εξοικονόμηση κατ’ οίκον) και χρηματοδοτικών εργαλείων. Βασική αιτία είναι ότι η πλειοψηφία των κτιρίων δεν έχει χτιστεί με βάσει τους κανονισμούς ενεργειακής απόδοσης ενώ η έλλειψη εμπειρίας σε τεχνικό επίπεδο από την πλευρά κυβερνήσεων και επιστημονικού/τεχνικού προσωπικού αποτελεί επίσης ανασταλτικό παράγοντα.
Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο ενεργειακής απόδοσης κτιρίων, EU Building Stock Observatory, η πλειοψηφία των κτιρίων στην Ευρώπη χρησιμοποιείται για οικιστικούς σκοπούς, χτίστηκαν προτού υιοθετηθούν οι κανονισμοί για την ενεργειακή απόδοση και για αυτό είναι λιγότερο αποδοτικά ενεργειακά.
Σε κάποιες χώρες όμως, όπως η Κύπρος, η Ισπανία και η Ιρλανδία, η ενεργειακή απόδοση του κτιριακού αποθέματος είναι σχετικά υψηλή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στις χώρες αυτές ένα μεγαλύτερο ποσοστό των κτιρίων κατασκευάστηκαν αφότου εισήχθησαν κανονισμοί ενεργειακής απόδοσης.
Από την άλλη ενεργειακές ανακαινίσεις ευρείας κλίμακας συντελούνται με βραδείς ρυθμούς και σε χώρες όπως είναι η Ισπανία, Πολωνία, Ιταλία και Σουηδία, τέτοιες μεγάλης κλίμακας ανακαινίσεις αφορούν λιγότερο από το 1% των κτιρίων ετησίως, με το ποσοστό αυτό να είναι κάπως μεγαλύτερο (πάνω από 1,5%) σε Γερμανία, Γαλλία και Αυστρία.
Όσον αφορά στην Ελλάδα, με βάση τα στοιχεία από το Energy Efficiency Watch η χώρα έχει κάνει μικρή πρόοδο μετά το δεύτερο ΕΣΔΕΑ (Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης). Ένα ποσοστό της τάξεως του 84% των ειδικών που ερωτήθηκαν νομίζουν ότι καμία ή μόνο λίγες επιπλέον πολιτικές εισήχθησαν τα τελευταία τρία έτη και σχεδόν τρία τέταρτα των ειδικών αξιολογούν την φιλοδοξία της Ελλάδας χαμηλή ή φιλόδοξη μόνο σε λίγους τομείς. Η κρίση έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης στον οικιακό τομέα. Παρόμοια, η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας στους τομείς των υπηρεσιών και της βιομηχανίας προκάλεσε χαμηλότερες ενεργειακές απαιτήσεις. Έτσι, ενώ είναι ασαφές σε πιο επίπεδο η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας έχει προκληθεί από τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας ή από τη νομοθεσία της ενεργειακής απόδοσης, για τους Έλληνες ειδικούς, η κρίση είναι η κύρια κινητήρια δύναμη που κρύβεται πίσω από τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Η πλειοψηφία των ειδικών (84%) επίσης πιστεύει ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να εκπληρώσει την υποχρέωσή της, δηλ. όλα τα καινούρια κτίρια να είναι σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (nZEB) μέχρι το 2020. Οι φραγμοί για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων
Σύμφωνα με σχετική έκθεση της Κομισιόν, τα κτίρια (και τα άτομα που ζουν σε αυτά) αποτελούν τους μεγαλύτερους καταναλωτές θέρμανσης και ψύξης. Η θέρμανση χώρου αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 80% της κατανάλωσης θέρμανσης και ψύξης στα ψυχρότερα κλίματα. Στα θερμότερα κλίματα, η ψύξη χώρου είναι η πιο σημαντική, με αυξανόμενη σημασία. Τα κτίρια έχουν συχνά απώλειες θερμότητας ή ψύχους λόγω κακής ποιότητας. Τα δύο τρίτα των κτιρίων της ΕΕ κατασκευάστηκαν όταν οι απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης ήταν περιορισμένες ή ανύπαρκτες· τα περισσότερα από αυτά θα υπάρχουν ακόμη το 2050.
Η λύση για την ενεργειακή «ανακαίνιση» κτιρίων
Οι δραστηριότητες θέρμανσης και ψύξης καταναλώνουν το ήμισυ της ενέργειας της ΕΕ, μεγάλο μέρος της οποίας χάνεται άσκοπα. Η χάραξη στρατηγικής για να καταστούν η θέρμανση και η ψύξη πιο αποδοτικές και βιώσιμες αποτελεί προτεραιότητα για την Ενεργειακή Ένωση . Αναμένεται ότι θα συμβάλει στη μείωση των εισαγωγών ενέργειας και της ενεργειακής εξάρτησης, στην περιστολή των δαπανών για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην τήρηση της δέσμευσής της βάσει της συμφωνίας για το κλίμα η οποία επετεύχθη κατά τη διάσκεψη COP21 για το κλίμα που έγινε στο Παρίσι. Αν και ο τομέας της θέρμανσης και της ψύξης κινείται προς καθαρές μορφές ενέργειας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, το 75% των καυσίμων που χρησιμοποιεί προέρχεται ακόμη από ορυκτά καύσιμα (το ήμισυ σχεδόν από φυσικό αέριο). Αν και η στρατηγική αυτή θα συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές, η ασφάλεια του εφοδιασμού εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα, ιδίως στα κράτη μέλη που εξαρτώνται από έναν και μοναδικό προμηθευτή.
Όπως προτείνει η ΕΕ, εξοικονόμηση μπορεί να προκύψει μέσω απλών ανακαινίσεων όπως η μόνωση της σοφίτας, των τοίχων και των θεμελίων, καθώς και η εγκατάσταση διπλών ή τριπλών υαλοπινάκων6 . Οι ανακαινίσεις αυτές είναι φθηνότερες, όταν πραγματοποιούνται στο πλαίσιο άλλων οικοδομικών εργασιών. Λύσεις βασιζόμενες στη φύση, όπως η ορθά σχεδιασμένη βλάστηση στις οδούς, οι πράσινες σκεπές και οι πράσινοι τοίχοι που παρέχουν μόνωση και σκίαση σε κτίρια, επίσης μειώνουν τη ζήτηση ενέργειας, περιορίζοντας την ανάγκη για θέρμανση και ψύξη. Οι διαφορετικές μορφές ιδιοκτησίας κτιρίων απαιτούν διαφορετικά μέτρα για την προώθηση της ενεργειακά αποδοτικής ανακαίνισης. Περίπου το 70% του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε ιδιόκτητα κτίρια κατοικιών. Οι ιδιοκτήτες συχνά δεν αναλαμβάνουν οικονομικά αποδοτικές ανακαινίσεις διότι δεν γνωρίζουν τα οφέλη, 6 Δεδομένης της μεγάλης διάρκειας ζωής των κτιρίων, είναι ουσιώδες να ενθαρρυνθούν βελτιώσεις στο σχεδιασμό που θα μειώσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους και θα αυξήσουν την ανθεκτικότητα και την ανακυκλωσιμότητα των κατασκευαστικών στοιχείων τους, σύμφωνα με την ανακοίνωση για την κυκλική οικονομία.
Κομισιόν: 700 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα για εξοικονόμηση ενέργειας
Περίπου 700 εκατ. ευρώ θα διατεθούν στην Ελλάδα για έργα ενεργειακής αναβάθμισης, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ενεργειακής έρευνας και καινοτομίας την περίοδο 2014-2020, σύμφωνα με τον αρμόδιο επίτροπο για θέματα Ενέργειας κ. Arias Canete. Συγκεκριμένα, η Κομισιόν θα επενδύσει κατά την περίοδο 2014-2020, στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της ΕΕ:
-περίπου 493 εκατομμύρια ευρώ στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των δημόσιων κτιρίων και των κατοικιών στην Ελλάδα, από τα οποία αναμένεται να επωφεληθούν 26.000 νοικοκυριά από αυτή την επένδυση
- 94 εκατ. ευρώ σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
- 102 εκατομμύρια ευρώ για έρευνα και καινοτομία για τη χρήση τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
