Ρεύμα: Το τελικό σχέδιο «επιστροφής» των τιμών στα προ κρίσης επίπεδα – Συνδυασμός πλαφόν και επιδότησης

Σήμερα ανακοινώνεται από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, το γενικό πλαίσιο του σχήματος που θα τεθεί σε εφαρμογή πιθανότατα από τον Ιούνιο, με στόχο την οριζόντια και δραστική μείωση των λογαριασμών ρεύματος για το σύνολο των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ώστε έως και να εκμηδενισθούν οι ρήτρες αναπροσαρμογής στα κυμαινόμενα τιμολόγια. Την Παρασκευή το πρωί οι αρμόδιοι υπουργοί θα προχωρήσουν στην εξειδίκευση των παρεμβάσεων, οι οποίες οριστικοποιήθηκαν στις τελευταίες του λεπτομέρειες στη χθεσινή σύσκεψη στο Μαξίμου. 

Η εξειδίκευση θα γίνει από τον Υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη, τον Γενικό Γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής Θάνο Πετραλιά και τη Γενική Γραμματέα Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, οι παρεμβάσεις αυτές αφορούν την εφαρμογή πλαφόν στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, σε συνδυασμό με τη χορήγηση επιδοτήσεων στους λογαριασμούς. Με το «υβριδικό» αυτό σχήμα, στόχος είναι οι λιανικές τιμές ηλεκτρισμού να αποκλιμακωθούν κατακόρυφα, στο ύψος των 15,5-16 λεπτών του ευρώ ανά κιλοβατώρα, από τα 33 με 35 λεπτά του ευρώ που κινούνται σήμερα, χωρίς την επιδότηση. Επομένως, θα «επιστρέψουν» στα επίπεδα πριν από την ενεργειακή κρίση, με συνέπεια να μειωθεί δραστικά το ενεργειακό κόστος για τον τελικό καταναλωτή. 

«Φρένο» εκ των προτέρων στις καλοκαιρινές ανατιμήσεις 

Παράλληλα, το σχήμα θα είναι μακράς πνοής, καθώς η χρονική διάρκεια εφαρμογής του θα είναι σε πρώτη φάση τουλάχιστον έως το τέλος του 2022. Κάτι που σημαίνει ότι θα δώσει επαρκή «ορατότητα» στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά, ώστε να μπορούν να προβλέψουν πού θα κινηθεί το ενεργειακό τους κόστος για ένα εύλογο χρονικό διάστημα. 

Την ίδια στιγμή, σημαντικό είναι πως το νέο πλέγμα παρεμβάσεων θα τεθεί σε εφαρμογή με την έναρξη του καλοκαιριού (πιθανότατα από τις αρχές Ιουνίου, αν και υπάρχουν πληροφορίες πως η πρεμιέρα θα γίνει την 1η Ιουλίου), όταν λόγω της ανόδου των θερμοκρασιών και της ενίσχυσης της τουριστικής κίνησης θα αρχίσουν και πάλι να αυξάνονται οι καταναλώσεις ρεύματος. Επομένως, θα αποσοβήσει τη νέα εκτίναξη των λογαριασμών, η οποία σε αντίθετη περίπτωση θα ήταν δεδομένο ότι θα συνέβαινε από το πρώτο κύμα καύσωνα του καλοκαιριού. 

Αυτός ήταν εξάλλου ο λόγος που η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να μην περιμένει τις αποφάσεις της επόμενης Συνόδου Κορυφής, η οποία πρόκειται να πραγματοποιηθεί στα τέλη Μαΐου, για το ενδεχόμενο μίας πανευρωπαϊκής «απάντησης» στην πανευρωπαϊκή κρίση. Έτσι, αν και η Ελλάδα βεβαίως θα συμπορευτεί με μία τέτοια απόφαση, στην περίπτωση που υπάρξει, στόχος είναι το σχήμα να είναι έτοιμο να εφαρμοσθεί μέσα στο καλοκαίρι, ανεξάρτητα από την έκβαση της Συνόδου. 

Μειώσεις για όλα τα νοικοκυριά και επιχειρήσεις 

Σε σχέση με την χορήγηση αποκλειστικά επιδοτήσεων στους λογαριασμούς, η οποία τέθηκε σε εφαρμογή από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης τον περασμένο Σεπτέμβριο, ένα μεγάλο πλεονέκτημα του νέου σχήματος είναι πως θα μειώσει τους λογαριασμούς όλων των καταναλωτών – νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Αντίθετα, οι επιδοτήσεις ήταν «στοχευμένες», καθώς για παράδειγμα το 2021 δεν κάλυπταν τις επιχειρήσεις, ενώ από τις αρχές του έτους από τους οικιακούς καταναλωτές ωφελούμενες είναι μόνο οι κύριες κατοικίες – και μάλιστα μόνο για τις πρώτες 300 κιλοβατώρες μηνιαίας κατανάλωσης. 

Για αυτό τον σκοπό, το πρώτο σκέλος του σχήματος (δηλαδή η επιβολή πλαφόν στη χονδρεμπορική) θα μειώσει το κόστος με το οποίο οι προμηθευτές εξασφαλίζουν ηλεκτρική ενέργεια για να καλύψουν την ανάγκη του πελατολογίου τους, με συνέπεια να μειώσουν κι αυτοί τις χρεώσεις των πελατών τους. Στην πράξη, η μειωμένη τιμή χονδρικής θα περιορίσει δραστικά τις προσαυξήσεις για όλους τους καταναλωτές που προκαλούν οι ρήτρες αναπροσαρμογής, αποκλιμακώνοντας επομένως τις χρεώσεις στα τιμολόγια λιανικής σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά. 

Στόχος είναι η χονδρεμπορική να «ξεφουσκώσει» στα επίπεδα των 100-120 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, από τα 250 ευρώ που κινείται τώρα. Για να συμβεί αυτό, όπως έχει γράψει το Insider.gr, θα τεθεί πλαφόν μέχρι αυτά τα επίπεδα, στα ποσά με τα οποία θα αμείβονται οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής για την ενέργεια που πωλούν στην αγορά Επομένης Ημέρας. Η επιβολή του ορίου στα 100-120 ευρώ ανά Μεγαβατώρα θα περιορίσει έτσι τις αμοιβές των μονάδων φυσικού αερίου, που αυτή τη στιγμή είναι οι ακριβότερες και προκαλούν το υψηλό χονδρεμπορικό κόστος. 

Ο ρόλος της επιδότησης 

Από την άλλη πλευρά, η εν λόγω παρέμβαση σημαίνει πως οι μονάδες αερίου (αλλά και οι λιγνιτικές) δεν θα ανακτούν από την αγορά όλο το λειτουργικό τους κόστος – το μεταβλητό κόστος των λιγνιτικών μονάδων κινείται στα 170-180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, ενώ των μονάδων φυσικού αερίου στα 290-350 ευρώ ανά Μεγαβατώρα (ανάλογα με τις διακυμάνσεις των τιμών αερίου). Επομένως, για να καλυφθεί η διαφορά, συνυπολογίζοντας ένα μικρό εύλογο κέρδος, θα αποζημιώνονται από την πολιτεία. 

Ο παραπάνω μηχανισμός θα εξασφαλίσει την κατακρήμνιση των χονδρεμπορικών τιμών του ρεύματος, που θα συμπαρασύρει στον ίδιο βαθμό προς τα κάτω και τις λιανικές τιμές. Έτσι, θα αποτελέσει το πρώτο στάδιο για την επαναφορά των λογαριασμών στα προ κρίσης επίπεδα. Το δεύτερο στάδιο, το οποίο θα φτάσει ακόμη και να μηδενίσει τις ρήτρες αναπροσαρμογής, θα είναι η παροχή επιδότησης στα τιμολόγια λιανικής, η οποία θα αναλάβει να αποκλιμακώσει ακόμη περισσότερο τους λογαριασμούς, «προσγειώνοντάς» τους επομένως στα 15,5-16 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα. 

Σε αντίθετη με το προηγούμενο «δίχτυ προστασίας», αυτή τη φορά οι επιδοτήσεις θα καλύπτουν μεγαλύτερες μηνιαίες καταναλώσεις από τις 300 κιλοβατώρες. Μάλιστα, το ίδιο αναμένεται να γίνει και για τον Μάιο, αν είναι ο τελευταίος μήνας εφαρμογής του παλιού πλαισίου στήριξης, όπως και τον Ιούνιο στην περίπτωση που το νέο σχήμα κάνει τελικά πρεμιέρα τον Ιούλιο. Επίσης, οι ενισχύσεις δεν θα καλύπτουν μόνο τις κύριες κατοικίες, αλλά όλες τις παροχές στη χαμηλή τάση. 

Από την άλλη πλευρά, το «υβριδικό» σχήμα αυξάνει τις χρηματοδοτικές ανάγκες, τόσο για την επιδότηση των ηλεκτροπαραγωγών όσο και τις επιδοτήσεις. Υπάρχουν εκτιμήσεις που ανεβάζουν την απαιτούμενη χρηματοδότηση στα 2,5 δισ. ευρώ. 

Οι πόροι που θα αξιοποιηθούν θα είναι τα έσοδα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, δηλαδή τα έσοδα των πλειστηριασμών ρύπων και τα υπερπλεονάσματα του Ειδικού Λογαριασμού – τα οποία θα είναι πάντως μειωμένα πλέον, λόγω της αποκλιμάκωσης των χονδρεμπορικών τιμών. Έτσι, στα κονδύλια αυτά θα προστεθούν για πρώτη φορά και πόροι από τον κρατικό προϋπολογισμό.