Ροή
Στο ερώτημα εάν οι έλληνες είναι εθισμένοι στη παραοικονομία ή η ανάγκη τους οδηγεί σε αυτήν, η απάντηση δεν είναι εύκολη.
Και αυτό πάρα το γεγονός ότι αναμφισβήτητα αποτελεί μια παραβατική συμπεριφορά. Ωστόσο είναι βέβαιο ότι δεν αποτελεί μόνο ελληνικό φαινόμενο αν και πολλοί αρέσκονται να το πιστεύουν καθώς υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο η ευρωπαϊκή παραοικονομία κοστίζει πάνω από 450 δισ. ευρώ σε απώλειες φόρων όμως για την Ελλάδα η αιμορραγία αυτή σημαίνει νέα μέτρα.
Την ιδία ώρα που στην χώρα μας διανύουμε τις ημέρες του τρίτου μνημονίου ,με ότι αυτό σημαίνει για την οικονομία και τους πολίτες, εκτιμάται ότι το 2015 η παραοικονομία στην Ελλάδα ξεπέρασε τα 41 δισ. ευρώ αντιπροσωπεύοντας το 22,4% του ΑΕΠ.
Η εικόνα αυτή δεν είναι εξωπραγματική. Στοιχεία της ΕΕ έρευνας του Euro Βarometer (2014 ,Special Euro barometer 402 European Commission) δείχνει ότι η παραοικονομία έχει απλώσει ένα φαρδύ δίχτυ στην καθημερινότητα των πολιτών χρησιμοποιώντας ως άλλοθι πολλές φόρες τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
Άλλωστε κάθε άλλο παρά τυχαία είναι η απάντηση που δίνει το 33% των ερωτώμενων στην έρευνα όταν λέει ότι επιλεγεί την αδήλωτη εργασία καθώς θεωρεί ιδιαίτερα υψηλό το κόστος για φορολόγηση και ασφάλιση. Μάλιστα ενδεικτικό είναι ότι στο διάστημα των ετών 2007 -2013 το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 7%
Επισκευές στο σπίτι, αγορές τροφίμων και άλλων αγαθών γίνονται και πληρώνονται καθημερινά με «μαύρες συναλλαγές» αφού πουθενά δεν φαίνονται δεν καταγράφονται, δεν κόβονται αποδείξεις, δεν πληρώνονται φόροι αλλά ούτε και ασφαλιστικές εισφορές.
Συγκεκριμένα το 25% των υπηρεσιών ανακαίνισης και επισκευών στο σπίτι γίνονται σε Ελλάδα «μαύρα», το 13% των εργασιών επισκευών αυτοκινήτων, το 12% των υπηρεσιών για καθαρισμό και άλλες δουλειές στο σπίτι, το 22% στην αγορά τροφίμων συμπεριλαμβανομένου και του φαγητού εκτός σπιτιού, το22% για άλλες υπηρεσίες ( προσωπικής φροντίδας, εκπαίδευσης κτλ) και το 47% για άλλα προϊόντα.
Για τους καταναλωτές η πρακτική αυτή σημαίνει χαμηλότερες τιμές αφού γλυτώνουν το ΦΠΑ που πλέον για τις περισσότερες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών έχει φτάσει το 23%.
Για τους επαγγελματίες σημαίνει λιγότερους φόρους άρα περισσότερα χρήματα στην τσέπη ίσως και ασφαλιστικές εισφορές για την οικονομία όμως «αιμορραγία» εκατομμυρίων ευρώ που η πολιτεία τρέχει να καλύψει με εισπρακτικά μέτρα που πάντα επιβαρύνουν μόνο όσους αρνούνται τις μαύρες συναλλαγές.
Η έλλειψη ενός μηχανισμού που θα έβαζε τέλος σε αυτές τις πρακτικές και παράλληλα η έλλειψη κινήτρων να δηλωθούν τα πάντα από τους φορολογουμένους, που νιώθουν να τιμωρούνται από τις φορολογικές πρακτικές, διογκώνει το φαινόμενο.
Συμφώνα με την έρευνα της ΕΕ ο ένας στους δύο Έλληνες δήλωσε το 2013 ότι γνώριζε ή είχε έρθει σε επαφή με άτομα που δεν δήλωναν είτε την εργασία, είτε τα εισοδήματα τους. Αυτό το κοινό μυστικό το οποίο έχει γίνει πλέον ένοχο για την οικονομία της Ελλάδας κανείς δεν θέλει να το αντιμετωπίσει.
Η επιβολή των capital controls και η διείσδυση του πλαστικού χρήματος στις συναλλαγές μπορεί να είναι η ευκαιρία σε συνδυασμό με ένα απλό φορολογικό σύστημα στο οποίο οι φοροαπαλλαγές θα συνδέονται με την κατανάλωση.
Μάλιστα η χρήση της κάρτας παντού θα μπορούσε να εξασφαλίσει ότι το σύστημα αυτό θα ήταν δυνατό να λειτουργήσει. Παλαιότερη έρευνα τηςVisa έκανε λόγο για 200 δισ.ευρω τα οποία θα μπορούσε να εμφανίσει η χρήση του πλαστικού χρήματος από την παραοικονομία.
Στην Ελλάδα όμως ακόμα δεν γνωρίζουν οι έλληνες φορολογούμενοι τι θα πρέπει να κάνουν φέτος με τις αποδείξεις τους για τη χρονιά που πέρασε.
Μέχρι τότε χιλιάδες αποδείξεις δεν θα κόβονται και οι μαύρες συναλλαγές θα παραμένουν πρωταγωνιστές στην ελληνική καθημερινότητα.
