Ροή
Οι ανησυχίες των επενδυτών για το πως οι θεσμοί θα διαχειριστούν το θέμα της κεφαλαιακής κατάστασης των ελληνικών τραπεζών τους επόμενους 11 μήνες έως την ολοκλήρωση του προγράμματος, έχουν προκαλέσει τις τελευταίες εβδομάδες αναταράξεις στη χρηματιστηριακή αγορά, με τις μετοχές όλων των τραπεζών να σημειώνουν μεγάλη πτώση.
Από τις 20 Ιουλίου, όταν και το ΔΝΤ δημοσιοποίησε τη θέση του για την ανάγκη διενέργειας ελέγχου της ποιότητας του ενεργητικού (Asset Quality Review - AQR) των ελληνικών τραπεζών έως και χθες οι τιμές των μετοχών κατακρημνίστηκαν, καθώς οι επενδυτές φοβήθηκαν πως οι θεσμοί θα ζητήσουν νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ως απότοκο του AQR.
Το AQR είναι μια διαδικασία κατά την οποία τα δάνεια, οι εγγυήσεις, αλλά και άλλα στοιχεία του ενεργητικού των τραπεζών αναλύονται εξονυχιστικά προκειμένου να διαπιστωθεί το εάν ενσωματώνουν κίνδυνο για την κεφαλαιακή κατάσταση των τραπεζών και υπό ποιες συνθήκες. Η διενέργεια μιας τέτοιας άσκησης – την οποία οι τράπεζες την πέρασαν την τελευταία τριετία – δεν έχει να προσφέρει κάτι νέο στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, οι αδυναμίες του οποίου έχουν αναλυτικά χαρτογραφηθεί το προηγούμενο διάστημα και πρόκειται να τεσταριστούν εκ νέου από την ΕΚΤ το Μάρτιο του 2018.
Αντιθέτως το ενδεχόμενο και μόνον της διενέργειας AQR έχει ασκήσει πιέσεις στην επενδυτική ψυχολογία αφενός διότι δίνει χώρο στη σπέκουλα και στην κινδυνολογία, με τους επενδυτές να προεξοφλούν τα χειρότερα, αφετέρου διότι μια τέτοια άσκηση θα απαιτούσε τη μετάθεση της προσοχής των τραπεζικών διοικήσεων από τη μείωση των «κόκκινων» δανείων στην «ομφαλοσκόπηση», κάτι που θα δημιουργούσε πραγματικό πρόβλημα στις υποχρεώσεις τους έναντι του επόπτη (ΕΚΤ).
Να σημειωθεί πως οι επενδυτές έδειξαν ήδη την ανησυχία τους με αποτέλεσμα η μετοχή της Τράπεζας Πειραιώς να σημειώνει αθροιστικές απώλειες 41,30% στο διάστημα 20 Ιουλίου - 20 Σεπτεμβρίου, η Eurobank να υποχωρεί κατά 23,85%, η Alpha Bank να καταγράφει πτώση σε επίπεδο τριμήνου 16,44% και η Εθνική Τράπεζα να υποχωρεί κατά 12,75%.
Δεν είναι τυχαίο ότι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ήδη από την προηγούμενη Παρασκευή επιχείρησαν να ρίξουν τους τόνους σε σχέση με τους ελέγχους που θα διενεργηθούν στις ελληνικές τράπεζες ξεκαθαρίζοντας ότι πέρα από το τεστ αντοχής του προσεχούς Μαρτίου -που θα αφορά σε όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες - δεν πρόκειται να ικανοποιηθεί το αίτημα του ΔΝΤ για AQR. Χθες μάλιστα τόσο ο Βάλντις Ντομπρόβσκις όσο και ο Τόμας Βιζέρ ξεκαθάρισα ότι το AQR δεν είναι απαραίτητο και πως ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κάνει σωστά τη δουλειά του.
Παρά τις τοποθετήσεις των Ευρωπαίων οι ανησυχίες των επενδυτών θα εξακολουθήσουν να υφίστανται όσο παραμένει η πίεση του ΔΝΤ για την επισκόπηση του ενεργητικού των πιστωτικών ιδρυμάτων. Αυτό σημαίνει πως η εμπιστοσύνη προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα μπορούσε να επιδεινωθεί περαιτέρω, χωρίς στην ουσία να υπάρχουν ενδείξεις ότι υφίσταται κάποιο πρόβλημα.
Κάτι ανάλογο άλλωστε είχε συμβεί και το 2014 με την τότε επιμονή του ΔΝΤ να τοποθετεί σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα τις κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών. Αυτό από μόνο του είχε καταποντίσει την επενδυτική ψυχολογία και είχε λειτουργήσει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Ο αποσταθεροποιητικός παράγοντας τον AQR είναι κάτι που ήδη έχει γίνει αντιληπτό και από το ΔΝΤ το οποίο δημοσίως έχει ξεκαθαρίσει πως ο ρόλος του είναι να βοηθά την Ελλάδα και να συμβάλει στην σταθεροποίηση της οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού της συστήματος.
Πληροφορίες αναφέρουν πως το ζήτημα θα αποσυνδεθεί σύντομα από την τρίτη αξιολόγηση και πως κατά την επικείμενη σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον μεταξύ 13 -15 Οκτωβρίου θα υπάρξει από τους θεσμούς οριστική διευθέτηση του θέματος του ελέγχου των κεφαλαιακών αναγκών των ελληνικών τραπεζών.
