Ροή
Οι δανειστές της Ελλάδας έκαναν εχθές αυτό που θα έπρεπε να έχουν κάνει πριν από χρόνια, αναφέρουν οι Financial Times στο σημερινό κύριο άρθρο τους. Όπως εξηγεί το δημοσίευμα, στη χθεσινή συνεδρίαση του Eurogroup, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης έθεσαν τις προϋποθέσεις για να κλείσουν τα ανοιχτά θέματα των δημοσιονομικών στόχων και της ελάφρυνσης του χρέους που για τόσο καιρό απέφευγαν.
Όπως συμβαίνει όλα αυτά χρόνια, έτσι και τώρα, το ΔΝΤ ήταν αυτό που ανάγκασε τους Ευρωπαίους πιστωτές να αντικρύσουν την πραγματικότητα. Το Ταμείο συνειδητοποίησε πολύ νωρίτερα από τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης ότι το πρόγραμμα σύσφιξης της δημοσιονομικής πολιτικής και οι μεταβολές που επέβαλαν στην Ελλάδα σε μικροοικονομικό επίπεδο δεν θα μπορούσαν να διασφαλίσουν τη βιώσιμη έξοδο της χώρας από την ύφεση και το δυσβάσταχτο δημόσιο χρέος, εάν δεν αυξηθεί σημαντική η χρηματοδότηση από τους Θεσμούς.
Όποιες και αν είναι οι συγκεκριμένες παράμετροι για τη διαχείριση του χρέους που προκύπτουν τελικώς από τις συνομιλίες, η Ευρωζώνη πρέπει να αποδεχθεί το γεγονός ότι η ελάφρυνση, έως κάποιον βαθμό, του χρέους από τους Θεσμούς αποτελεί μη διαπραγματεύσιμο σκέλος της συμφωνίας προκειμένου να δοθεί στην Ελλάδα η δυνατότητα να επανέλθει σε βιώσιμη οικονομική τροχιά.
Η προτεραιότητα αυτή τη στιγμή δεν είναι να προσδιοριστούν οι όροι του ελληνικού χρέους που υφίσταται ήδη και έχει χαμηλά επιτόκια και μεγάλη διάρκεια, αλλά να τεθούν οι στόχοι του προγράμματος όσον αφορά στο δημοσιονομικό πλεόνασμα. Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης προσπάθησαν να επιβάλουν τον όρο του πλεονάσματος 3,5% επί του ΑΕΠ, ο οποίος όμως δεν είναι εφικτός δεδομένης της χαμηλής αναπτυξιακής δυναμικής και της δυσκολίας της χώρας να δημιουργήσει βιώσιμη εγχώρια ζήτηση. Η αντιπρόταση του ΔΝΤ για πλεόνασμα 1,5% είναι πολύ πιο εύλογη.
Ως εκ τούτου, ο μικρότερος ρυθμός αποπληρωμής του χρέους που προέκυψε από τη σύγκλιση των δύο πλευρών θα αναγκάσει τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης να αποδεχθεί το γεγονός ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί περισσότερο εξωτερικό δανεισμό. Η ανάγκη αυτή εγείρει το ερώτημα της ελάφρυνσης του χρέους. Παρότι η εξυπηρέτηση του χρέους δεν αποτελεί άμεση ανησυχία για την Ελλάδα επί του παρόντος, το μονοπάτι στο οποίο βαδίζει σήμερα η χώρα είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα αποδειχθεί βιώσιμο σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας, οι οποίες σήμερα έχουν υποχωρήσει στο 10% επί του ΑΕΠ, θα εκτιναχθούν στο 30% έως το 2040 και στο 60% έως το 2060, χωρίς δραστική αναδιάρθρωση του χρέους.
Η Ευρωζώνη έχει πολλές επιλογές στη διάθεσή της για να μειώσει την καθαρή παρούσα αξία του χρέους, όπως ένα μορατόριουμ αποπληρωμών, πλαφόν επιτοκίων και επιμήκυνση των δανείων του προγράμματος διάσωσης, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και τον EFSF.
Η Ευρωζώνη θα μπορούσε, επίσης, να εξαγοράσει ένα μέρος των δανείων διάσωσης του ΔΝΤ, τα οποία παρέχονται με σχετικά υψηλό επιτόκιο, αν και το Ταμείο θα πρέπει να διατηρήσει κάποια έκθεση στην Ελλάδα προκειμένου να διατηρήσει και έναν βαθμό ελέγχου επί των πολιτικών που επιβάλλει στην Αθήνα το μνημόνιο.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τα μέτρα αυτά ισοδυναμούν ουσιαστικά με τη μεταφορά πόρων από τους Ευρωπαίους πιστωτικές στην Ελλάδα, άσχετα από το εάν οι πρώτοι αποφεύγουν να τα χαρακτηρίσουν επισήμως έτσι προκειμένου να αποφύγουν το πολιτικό κόστος.
Ας είναι. Η Ευρωζώνη πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της για τη δυσχερή θέση στην οποία έχει περιέλθει. Από το πρώτο μνημόνιο της Ελλάδας το 2010, εισηγείται μη ρεαλιστικά προγράμματα δανεισμού, υπερεκτιμώντας τις δυνατότητες του δυσλειτουργικού ελληνικού κράτους να προχωρήσει σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε επιτάχυνση της ανάπτυξης.
Η άσκηση πιέσεων προς την Ελλάδα για μεταρρυθμίσεις που θα βελτιώσουν τις οικονομικές της επιδόσεις είναι απόλυτα εύλογη, αλλά δεν είναι καθόλου εύλογη η βεβαιότητα ότι αυτό θα συμβεί και θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Έχοντας εξαντλήσει όλες τις άλλες δυνατότητες, η Ευρωζώνη αντίκρισε επιτέλους την πραγματικότητα και αποδέχθηκε ότι η Αθήνα χρειάζεται περισσότερο δημοσιονομικό χώρο. Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται στον πάτο του πηγαδιού και, για να μπορέσει να βγει, θα χρειαστεί περισσότερη βοήθεια, καταλήγει η βρετανική εφημερίδα.
