Ροή
Πολλοί υποστηρίζουν πως πρόκειται απλά για ένα πολιτικό παιχνίδι. Πως τόσο η Μεγάλη Βρετανία, όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προσπαθήσουν απλά να κερδίσουν ό,τι περισσότερο μπορούν από το «διαζύγιο» πριν... λυγίσουν και πως όσο κι αν πιέζουν κανείς από τους δύο δεν πρόκειται να ρισκάρει ένα Brexit χωρίς συμφωνία.
«Προσπαθούν να τρομάξουν τον... αντίπαλο, δείχνοντας έτοιμοι να αποδεχτούν το διαζύγιο χωρίς πρώτα να έχουν συμφωνήσει για τους όρους του», αυτό υποστηρίζουν κάποιοι, αισιόδοξοι, Ευρωπαίοι αναλυτές.
Η άποψη αυτή όμως δεν υιοθετείται απ' όλους. Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα κι όσο οι δύο πλευρές θέλουν να σπρώξουν την διαπραγμάτευση στα όρια της προκειμένου να πάρουν κι ό,τι περισσότερο μπορούν, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος να μην υπάρξει τελικά, όντως, κάποια συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Εξ ου και η αποψινή σύνοδος κορυφής στις Βρυξέλλες, κρίνεται κρίσιμη. Ακόμα κι αν η ημερομηνία της επόμενης συνόδου δεν πάει για τον Νοέμβριο, όπως είναι και το πιο πιθανό αυτή τη στιγμή, αλλά για τον Δεκέμβριο, απόψε αναμένεται να φανεί εάν υπάρχουν περιθώρια να βρεθεί τελικά κάποια λύση στην οποία θα συμφωνήσουν και οι δύο πλευρές.
Η Τερέζα Μέι θα ζητήσει από τους ηγέτες της ΕΕ να διατηρήσουν την πόρτα ανοιχτή στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για το Brexit κάτι που εκμυστηρεύτηκε στην συνάντηση του Βρετανικού υπουργικού συμβουλίου, υπογραμμίζοντας την πρόκληση να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών τις επόμενες ημέρες.
Είπε στους συναδέλφους της την Τρίτη: «Αν εμείς ως κυβέρνηση σταθούμε μαζί και σταθούμε σταθεροί, μπορούμε να το επιτύχουμε αυτό».
Στις Βρυξέλλες, οι διαπραγματευτές πιστεύουν ότι έχουν φτάσει στα... όρια τους και πως πλέον η... μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της Μέι η οποία «πρέπει να ασχοληθεί με την πολιτική πίσω στο σπίτι της», όπως λένε.
Η Μέι είπε στους βουλευτές της Δευτέρα ότι οι δύο πλευρές δεν είναι «πολύ μακριά», την ώρα που ο Ντόναλντ Τουσκ δήλωνε πως ένα σενάριο Brexit χωρίς συμφωνία «είναι πολύ πιθανό».
Είναι δεδομένο άλλωστε ότι υπάρχουν θέματα πραγματικής ουσίας που εξακολουθούν να εκκρεμούν. Ποια είναι αυτά;
Πού βρισκόμαστε με το backstop
Οι δύο πλευρές δεν βρίσκονται και πολύ μακριά είναι η αλήθεια. Αυτή τη στιγμή, όπως επεσήμανε η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου στη Βουλή των Κοινοτήτων το βράδυ της Δευτέρας, η ΕΕ δεν έχει κάνει ούτε βήμα πίσω στο κεντρικό σημείο των διαπραγματεύσεων. Στα Ιρλανδικά σύνορα.
Ο Mισέλ Μπαρνιέ εξακολουθεί να απαιτεί ασφαλιστική ρήτρα, η οποία περιλαμβάνεται στην τελική συμφωνία διαζυγίου που θα εφαρμοστεί στη Βόρεια Ιρλανδία - και μόνο στη Βόρεια Ιρλανδία - για να αποφευχθεί η ανάγκη για σκληρό σύνορο μεταξύ Βορρά και Νότου στην Ιρλανδία.
Αυτό το «backstop», όπως σχεδιάστηκε επί του παρόντος, θα εξασφαλίσει ότι η Βόρεια Ιρλανδία θα παραμείνει στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ και θα τηρήσει τους κανονισμούς των Βρυξελλών «μέχρι και εφόσον» τεθεί σε ισχύ μια νέα συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της ΕΕ και της Βρετανίας που θα διασφαλίζει ότι τα σύνορα παραμένουν ανοικτά.
Η Τερέζα Μέι χρησιμοποίησε τη φράση «backstop για το backstop» προς τους βουλευτές, αλλά η ΕΕ δεν άλλαξε τη θέση της. Επιθυμεί το ίδιο backstop που λέει από την αρχή. Το Ηνωμένο Βασίλειο προσπαθεί να διαπραγματευτεί κάτι εντελώς διαφορετικό προκειμένου να εξασφαλίσει ότι δεν θα τεθεί ποτέ σε ισχύ.
Ποιο είναι το πρόβλημα με την στάση της ΕΕ
Η Μέι είπε ότι μια τέτοια ρήτρα είναι απαράδεκτη επειδή θα δημιουργούσε ένα τελωνειακό σύνορο μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου εάν τεθεί σε ισχύ Δεν είναι όμως το τελωνείο το μόνο πρόβλημα.
Το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα υποστηρίζει ότι για αν δεχτεί η Βόρεια Ιρλανδία τους κανονισμούς των Βρυξελλών πρέπει η ηπειρωτική Βρετανία να κάνει το ίδιο – ώστε αν διατηρηθεί αποτελεσματικά το Ηνωμένο Βασίλειο στην ενιαία αγορά. Η Μέι δήλωσε ότι κάτι τέτοιο δεν θα τιμήσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος γιατί θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να αποδεχτεί τους κανόνες των Βρυξελλών ενώ θα έπρεπε επίσης να δεχτεί την ελεύθερη κυκλοφορία των Ευρωπαίων πολιτών.
Ποια λύση προτείνει η Βρετανία
Το Λονδίνο είναι διατεθειμένο να επιτρέψει ορισμένες ρυθμίσεις μεταξύ της Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας - όσο η Βόρεια Ιρλανδία συμφωνεί (κάτι που δεν συμβαίνει, όπως δήλωσε ο Νάιτζελ Ντόντς, ηγέτης του DUP στο Westminster, μιλώντας απευθείας στη Μέι στη Βουλή των Κοινοτήτων τη Δευτέρα).
Επιπλέον η ουσία της προσφοράς του Λονδίνου είναι να παραμείνει το σύνολο του Ηνωμένου Βασιλείου σε μια «προσωρινή τελωνειακή ρύθμιση» με την ΕΕ έως ότου συμφωνηθεί οποιαδήποτε μελλοντική εμπορική συμφωνία η οποία θα πάρει τη θέση της. Εάν συμφωνηθεί, αυτή η «γέφυρα» θα σήμαινε ότι το backstop δεν θα τεθεί ποτέ σε ισχύ, γιατί δεν θα χρειαζόταν ποτέ κάτι τέτοιο.
Η Μέι είπε στους βουλευτές ότι η ΕΕ είναι πρόθυμη να «διερευνήσει» την ιδέα ενός προσωρινού τελωνειακού καθεστώτος, αλλά ότι πρόκειται για θέμα που θα συζητηθεί μαζί με τα υπόλοιπα θέματα μελλοντικών σχέσεων, δηλαδή μετά την ημερομηνία αποχώρησης της Βρετανίας τον Μάρτιο του 2019.
Το ζήτημα όμως είναι, πως η ΕΕ υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για να δημιουργηθεί μια συμφωνία που θα αφορά όλη την Μεγάλη Βρετανία πριν η Βρετανία εγκαταλείψει το μπλοκ στις 29 Μαρτίου 2019.
Η ΕΕ λέει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να παραμείνει στην τελωνειακή ένωση πέρα από την προτεινόμενη μεταβατική περίοδο, η οποία διαρκεί μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020 - αρκεί να υπογράψει πρώτα το backstop. Με άλλα λόγια, υπογράψτε τα χαρτιά διαζυγίου και στη συνέχεια θα μιλήσουμε.
Η Τερέζα Μέι όμως έχει δηλώσει επανειλημμένα πως το backstop δεν είναι αποδεκτό. Αυτό δεν σημαίνει πως αποκλείεται να το υπογράψει ούτως ή άλλως εάν η ΕΕ υποσχεθεί ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί ποτέ. Αυτη φαίνεται να είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση για εκείνην.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου υπόκειται σε τεράστια πίεση από τους βουλευτές για να εξασφαλίσει ότι η τελωνειακή «γέφυρα» που θα δημιουργηθεί για να αποφύγει το backstop είναι μόνο «προσωρινή» - η οποία θα διαρκέσει το αργότερο μέχρι τα τέλη του 2021.
Η Βρετανία λοιπόν προτείνει να μπει ένας χρονικός περιορισμός στο backstop της ΕΕ.
Το Δουβλίνο - και οι Βρυξέλλες - λένε ότι δεν μπορεί να υπάρχει χρονικό όριο σε ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο. Θα ήταν σαν να αγοράζατε ασφάλεια ζωής που δεν ισχύει πλέον αφού περάσετε τα 50.
Και τα προβλήματα δεν σταματούν εκεί. Η Βρετανία έχει πρόβλημα με την ύπαρξη backstop που να αφορά μόνο τη Βόρειο Ιρλανδία - ακόμη κι αν δεν τεθεί ποτέ σε ισχύ.
Γιατί εάν το Ηνωμένο Βασίλειο συμφωνήσει να διατηρήσει τη Βόρεια Ιρλανδία στην τελωνειακή ένωση και σε τμήματα της ενιαίας αγοράς σε όλες τις περιστάσεις, τότε για να σταματήσει την ανάπτυξη ενός συνόρου στη Θάλασσα της Ιρλανδίας, θα πρέπει να γίνει το ίδιο και με το σύνολο του Ηνωμένου Βασιλείου κάτι που το Συντηρητικό κόμμα αποκλείει κατηγορηματικά.
Η Μεγάλη Βρετανία επιμένει στο σχέδιο Τσέκερς, το οποίο όμως η ΕΕ έχει απορρίψει κατηγορηματικά. Η Τερέζα Μέι ίσως προσπαθήσει και πάλι απόψε να πείσει τους Ευρωπαίους ηγέτες για την ορθότητα αυτού του σχεδίου, όμως την τελευταία φορά που προσπάθησε να το κάνει έγινε αντικείμενο χλευασμού.
