Ροή
Ηγέτες κρατών, επιχειρηματίες, κορυφαία στελέχη εταιρειών, επώνυμοι και δημοσιογράφοι συρρέουν τα τελευταία 24ωρα στο φημισμένο θέρετρο της Ελβετίας για να «λύσουν» τα προβλήματα του πλανήτη.
Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) του Νταβός ανοίγει αυλαία σήμερα, Τρίτη, και αναμένεται να ολοκληρώσει τις εργασίες του την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου. Μεταξύ των πιο «λαμπερών» ονομάτων της φετινής διοργάνωσης είναι ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping, ο ηθοποιός Matt Damon και η τραγουδίστρια Shakira.
Χαρακτηριστικό δε είναι ότι οι 4 από 5 ηγέτες του G5 που πρωταγωνίστησαν το 2016 – David Cameron, François Hollande, Matteo Renzi και Barack Obama– έχουν παραδώσει τα σκήπτρα της εξουσίας ή ετοιμάζονται να αποχωρήσουν. Μόνο η Γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel παραμένει στη θέση της –τουλάχιστον μέχρι τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Η παγκοσμιοποίηση περνάει κρίση
Η εκλογική νίκη του Donald Trump αλλάζει σημαντικά τις ισορροπίες στη διεθνή σκακιέρα –κάτι που δεν περάσει απαρατήρητο στο Νταβός. Όπως προειδοποιεί η Cecilia Reyes, επικεφαλής Διαχείρισης Κινδύνων της ελβετικής Zurich Insurance,ι μία από τις μεγαλύτερες απειλές του 2017 για την οικονομία είναι η έντονη κριτική που ασκείται στη παγκοσμιοποίηση και τις επιδράσεις της.
Το Νταβός δεν πρέπει να παραμείνει ένα «talk show», σημειώνει η βρετανική Telegraph. Μπροστά μας έχουμε την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, τα ρομπότ έχουν μπει ήδη στη ζωή μας και πρέπει να ληφθούν μέτρα για να μην παραγκωνιστεί ο άνθρωπος από τις μηχανές. Το μήνυμα που εκπέμπει η έκθεση που δημοσίευσε το WEF τη Δευτέρα είναι σαφές: η ανάπτυξη δεν έρχεται μόνο σε όρους ΑΕΠ.
«Το βασικό μήνυμα για εμάς είναι ότι πρέπει να αλλάξουν οι προτεραιότητες», εξηγεί ο Richard Samans, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του WEF και πρώην οικονομικός σύμβουλος του Bill Clinton. «Πρέπει να αναζητήσουμε έναν τρόπο ώστε να διευρυνθεί η βάση της ανάπτυξης, να δοθεί ώθηση στην εγχώρια κατανάλωση και να στηριχθεί η ζήτηση», σημειώνει ο Samans και προσθέτει: «Τα αποτελέσματα της νομισματικής πολιτικής εξασθενούν στον απόηχο της οικονομικής κρίσης. Το θεμελιώδες μήνυμα της έκθεσής μας είναι ότι πρέπει να σκεφτούμε έναν πιο διευρυμένο τρόπο για να ορίσουμε τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».
Στόχος των μεταρρυθμίσεων αυτών είναι η πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου. Αίσθηση προκάλεσαν τα αποτελέσματα ανάλυσης της Oxfam, σύμφωνα με τα οποία 8 μόνο άνθρωποι κατέχουν πλούτο αντίστοιχο με τον μισό πληθυσμό του πλανήτη. Όπως σημειώνει η φιλανθρωπική οργάνωση, η τεράστια αυτή ανισότητα «υπονομεύει την καταπολέμηση της παγκόσμιας φτώχειας».
Ο άνθρωπος γίνεται αιωνόβιος
Φέτος στο Νταβός θα αναζητηθούν οι τρόποι για αλλαγή των προτεραιοτήτων στην παγκόσμια ατζέντα. Σύμφωνα με τα στοιχεία των συμμετοχών, στη φετινή διοργάνωση συμμετέχουν περισσότεροι επικεφαλής συνδικάτων από κεντρικούς τραπεζίτες, ενώ οι γυναίκες έχουν ενισχύσει την παρουσία τους. Σε έναν κόσμο όπου ο πληθυσμός γερνάει, οι δημογραφικές τάσεις θα απασχολήσουν σοβαρά τα φετινά πάνελ όπως αυτό με θέμα «Preparing for a 100-year life» (Προετοιμαζόμαστε για τη ζωή των 100 ετών). Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, τα μισά από τα μωρά που γεννιούνται σήμερα θα ζήσουν έως τα 100 τους χρόνια.
Στο πάνελ με θέμα «Raising life expectancy and expectations» (Μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής και μεγαλύτερες προσδοκίες), ο Angus Deaton –ο Βρετανός οικονομολόγος που βραβεύτηκε με Νόμπελ το 2015– θα παρουσιάσει πώς η «επαναστατική ιατρική» μπορεί να επεκτείνει τη διάρκεια και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής.
Πώς θα συνυπάρξουν άνθρωποι και ρομπότ
Ακόμη πιο πιεστικό είναι το θέμα της ενσωμάτωσης των ρομπότ στην παραγωγή και την παροχή υπηρεσιών, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για τις επιπτώσεις στην αγορά εργασίας και πιθανή εκτόπιση των ανθρώπων. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονη στροφή των εταιρειών προς την τεχνητή νοημοσύνη, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τους κολοσσούς Uber, Deliveroo και Airbnb που βλέπουν «τεράστιες οικονομικές ευκαιρίες» στην αντικατάσταση των εργαζομένων από ρομπότ.
Εκεί, όμως, που κάποιοι βλέπουν ευκαιρίες, κάποιοι άλλοι βλέπουν κινδύνους. Η δικαστική νίκη των οδηγών της Uber αποδεικνύει περίτρανα ότι οι νέες εργασιακές διευθετήσεις υπέρ πιο «ευέλικτων» μορφών εργασίας συναντά σοβαρές αντιστάσεις από τους εργαζομένους.
Στροφή των εργασιακών πολιτικών
Όπως επισημαίνει ο Samans, οι παθητικές πολιτικές στην αγορά εργασίας –όπως είναι η παροχή επιδόματος ανεργίας– θα αντικατασταθούν από ενεργητικές πολιτικές, όπως η ενίσχυση του προφίλ των ανέργων για εύρεση εργασίας, με στόχο τη μείωση της παγκόσμιας ανεργίας. «Η αύξηση των επενδύσεων σε αυτόν τον τομέα θα δώσει ώθηση στην παραγωγικότητα και θα ενισχύσει την κινητικότητα των εργαζομένων διασφαλίζοντας παράλληλα αύξηση του εισοδήματος και της οικονομικής ασφάλειας των εργαζομένων» σημειώνει.
Συνοψίζοντας τους στόχους του φετινού Φόρουμ στο Νταβός, ο Samans καταλήγει στον εξής έναν κυρίαρχο στόχο: οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να ξεφύγουν από τη στενή έννοια που αντιμετωπίζονταν έως σήμερα και να επικεντρωθούν στη βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης.
Τα κράτη, τονίζει, δεν πρέπει να αρκούνται στη βελτίωση των οικονομικών μεγεθών αλλά θα πρέπει στον όρο «ανάπτυξη» να ενσωματωθούν και ποιοτικά κριτήρια.
