Ροή
Ισχνές παρουσιάζονται οι πιθανότητες προόδου στο Κυπριακό ζήτημα, τουλάχιστον με τα γνωστά μέχρι στιγμής δεδομένα των διαβουλεύσεων, υποστηρίζει ο διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης, διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων. Μιλώντας στο insider.gr τονίζει πως η πρόοδος φαίνεται περιορισμένη και πως το χάσμα που χωρίζει τη μια από την άλλη πλευρά όχι μόνο μοιάζει αγεφύρωτο αλλά υποδεικνύει πως τα Ηνωμένα Έθνη έσπευσαν να κανονίσουν μια διάσκεψη, ανεβάζοντας τις προσδοκίες χωρίς όμως οι συνθήκες να είναι ώριμες.
Σε μια περίοδο που η Τουρκία μοιάζει αποδυναμωμένη στο εσωτερικό της εξαιτίας των τρομοκρατικών επιθέσεων, των αυξημένων δαπανών της λόγω εμπλοκής της στους πολέμους της Συρίας και του Β. Ιράκ αλλά και της εκκαθάρισης που έχει συντελεστεί στο εσωτερικό της μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, μοιάζει και πάλι ανυποχώρητη. Και παρόλο που η δυσχερής οικονομική συγκυρία που βιώνει η γειτονική χώρα τον τελευταίο καιρό έχει εισάγει νέες μεταβλητές, δεν είναι βέβαιο ότι αυτές θα επηρεάσουν τις εξελίξεις οδηγώντας σε μια θετική έκβαση ή και επίλυση του προβλήματος, συμπληρώνει ο κ. Φίλης.
«Αν κι εφόσον επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που κυκλοφορούν τις τελευταίες μέρες σχετικά με το πώς βαίνουν οι συζητήσεις, είναι σαφές ότι η πρόοδος είναι περιορισμένη. Κι αυτό γιατί, όπως όλα δείχνουν, δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για συνεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης μεταξύ των κινητήριων δυνάμεων. Το χάσμα που υπάρχει αυτή τη στιγμή εντοπίζεται στο ζήτημα της διακυβέρνησης. Την ίδια στιγμή βέβαια δεν έχει σημειωθεί και κάποια πρόοδος σχετικά με το περιουσιακό ζήτημα αλλά και με το ποιος θα χρηματοδοτήσει επί της ουσίας τη λύση που θα βρεθεί, αν βρεθεί» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Φίλης.
Ο ίδιος χαρακτηρίζει πιθανό «να δούμε κάποια κίνηση καλής θέλησης από Τουρκοκυπριακής πλευράς σε σχέση με το εδαφικό, προκειμένου να διασφαλίσει την εκ περιτροπής προεδρία». Σε κάθε περίπτωση όμως, όπως διευκρινίζει ο διεθνολόγος, «εφόσον δεν καταστεί εφικτή η έρευση χρυσής τομής γύρω από μια σειρά ζητημάτων που υπάρχουν ακόμα πάνω στο τραπέζι των διαβουλεύσεων – και δεν εννοώ τις σημαντικές διαφορές που χωρίζουν Ελλάδα-Τουρκία σε σχέση με τα ζητήματα ασφάλειας και εγγυήσεων - θα αποδειχτεί ότι τα Ηνωμένα Έθνη έσπευσαν να κανονίσουν μια διάσκεψη, ανεβάζοντας κατ' αυτόν τον τρόπο τις προσδοκίες, χωρίς όμως να είναι ώριμες οι συνθήκες».
«Το να γίνει μια διάσκεψη τεσσάρων ημερών για να βεβαιωθούν οι διαφορές που υπάρχουν δεν έχει κάποια αξία. Η διάσκεψη, άλλωστε, δίνει μια άλλη σημασία, ένα άλλο prestige, στις συζητήσεις. Θα μπορούσαν να συνεχιστούν οι διαβουλεύσεις μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Τουρκοκυπρίων καθώς και μεταξύ των εγγυητριών δυνάμεων και εάν και εφόσον υπήρχαν οι προϋποθέσεις να προχωρούσαμε στη διάσκεψη αυτή. Όλα αυτά βέβαια υπό την αίρεση ότι οι πληροφορίες που έρχονται σε εμάς είναι σωστές. Διαφορετικά θα μπορούσαμε να δούμε μια θεαματική εξέλιξη τις επόμενες ώρες και να βρεθούμε την επαύριο μπροστά σε μια κατάσταση αρκετά διαφορετική από την σημερινή».
«Για την περίπτωση όμως που δεν σημειωθεί καμία πρόοδος, όπως αναμένεται, και βρεθούμε το βράδυ της Πέμπτης ή της Παρασκευής στο ίδιο σημείο που ξεκινήσαμε την Δευτέρα, τότε είναι σίγουρο πως αυτός ο γύρος των διαβουλεύσεων θα βρεθεί σε ένα πρακτικό τέλμα», καταλήγει ο κ. Φίλης.
Ερωτηθείς αν η δυσχερής οικονομική συγκυρία που βιώνει η γειτονική χώρα τον τελευταίο καιρό έχει εισάγει νέες μεταβλητές που θα επηρεάσουν τις εξελίξεις ο κ. Φίλης απαντά «ναι αλλά υπό προϋποθέσεις».
«Και ναι και όχι θα μπορούσαμε να πούμε. Πράγματι ο Erdogan βρίσκεται υπό πίεση, αφού αρχικά δεν μπορεί να ελέγξει την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας του. Η Τουρκία είναι εξαιρετικά ευάλωτη στην τρομοκρατία, η τουρκική οικονομία βαίνει σε προβληματική τροχιά, κάτι που επηρεάζει και την απήχηση του Τούρκου Προέδρου στην τουρκική κοινωνία. Επιπλέον μέσω του πογκρόμ διώξεων κατάφερε να εξασθενίσει την λειτουργικότητα κι αποτελεσματικότητα των δυνάμεων ασφαλείας και ευρύτερα της διοίκησης. Μέσα σε αυτό το σκηνικό προσπαθεί να προχωρήσει με αυτό που είναι ο αποκλειστικός γνώμονας της πολιτικής του, την τροποποίηση του Συντάγματος ώστε να διασφαλίσει την μακροημέρευσή του στην εξουσία. Υπό αυτή την έννοια, η θέση της Τουρκίας στο Kυπριακό επηρεάζεται.
Ας μην ξεχνάμε όμως πως υπό αυτές τις συθνήκες ο Τούρκος Πρόεδρος αναγκάζεται να προσεταιριστεί ακόμα και το εθνικιστικό στοιχείο, γιατί έχει ανάγκη τις ψήφους των εθνικιστών για να μπορέσει να κερδίσει το δημοψήφισμα και να τροποποιήσει το Σύνταγμα. Σημαντικό είναι και το γεγονός πως ακόμα και η αξιωματική αντιπολίτευση προωθεί τον εθνικισμό σε ζητήματα που αφορούν στο Αιγαίο, παρατηρούμε δηλαδή ότι σε θέματα διεθνών σχέσεων υπάρχει ομογνωμία των πολιτικών δυνάμεων της χώρας» εξηγεί.
Από την άλλη πλευρά βέβαια, όπως εξηγεί ο διεθνολόγος, «η μεγαλομανία της Τουρκίας είναι δύσκολο να της επιτρέψει παραχωρήσεις ακόμα και στην περίπτωση της Κύπρου. Και λέμε ακόμα και στην περίπτωση της Κύπρου γιατί για το τουρκικό κράτος η Κύπρος δεν είναι παρά ένα πολύ μικρό κομμάτι, που ούτως ή άλλως δεν αποτελεί προτεραιότητα για την τουρκική πολιτική, δεν αισθάνεται δηλαδή ο Erdogan ότι η κυπριακή δημοκρατία και οι ελληνοκύπριοι έχουν το πολιτικό βάρος και το εκτόπισμα για να ταχθούν απέναντί του».
«Με βάση αυτή ακριβώς την αντίληψη η οποιαδήποτε παραχώρηση γίνει από πλευράς Τουρκίας, αν γίνει, θα γίνει αποκλειστικά είτε γιατί ο Erdogan θα εκτιμήσει ότι αυτό αποτελεί ένα ελιγμό ικανό να επιρρίψει τις ευθύνες της αποτυχίας των διαπραγματεύσεων στην ελληνική πλευρά είτε γιατί θα εκτιμήσει ότι μια υποχώρηση θα σημάνει ευρύτερα γεωπολιτικά οφέλη τόσο στο ρόλο της Τουρκίας στην Μεσόγειο - όπως η επανάκαμψη της στο ενεργειακό γίγνεσθαι από το οποίο σήμερα απέχει – όσο και στις σχέσεις της με την ΕΕ οι οποίες αυτή την στιγμή κλονίζονται. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως αν ο Εrdogan θέλει μπορεί να επιβάλει την άποψή του στο εσωτερικό, το έκανε όταν αναθέρμανε τις σχέσεις με το Ισραήλ όταν άλλαξε στάση με τον Αssad στην Σύρια καθώς και σε πολλές άλλες περιπτώσεις» καταλήγει ο κ. Φίλης.
