Ροή
Την περασμένη Πέμπτη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε την παράταση του προγράμματος Ποσοτικής Χαλάρωσης (QE) που εφαρμόζει ως τον Δεκέμβριο του 2017, με ταυτόχρονη όμως μείωση του μηνιαίου ρυθμού αγορών ομολόγων στα επίπεδα των 60 δισ. ευρώ, έναντι 80 δισ. ευρώ προηγουμένως.
Κι ενώ αρκετοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν να χαρακτηρίσουν τη μείωση του μηνιαίου ρυθμού των αγορών ομολόγων ως την αρχή του «tapering» (σταδιακός τερματισμός του προγράμματος αγοράς ομολόγων), ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Mario Draghi, έχει εντελώς διαφορετική άποψη.
«Δεν τίθεται θέμα tapering» δήλωσε την Πέμπτη, κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε, ο ισχυρός άντρας της Φρανκφούρτης. «Το tapering είναι ένα ενδεχόμενο που δεν συζητήθηκε καν», τόνισε, για να προσθέσει πως όταν αυτό συμβεί θα είναι στο σημείο εκείνο που «θα έχουν μηδενιστεί οι αγορές ομολόγων».
Οι δηλώσεις του κεντρικού τραπεζίτη δεν ήταν αρκετές να σταματήσουν την άνοδο που πήραν οι αποδόσεις των ομολόγων των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας και δη τα ομόλογα της Ιταλίας και της Πορτογαλίας. Οι πιέσεις που δέχθηκαν μόνο αμελητέες δεν μπορούν να θεωρηθούν, καθώς είναι διάχυτη η ανησυχία πως εάν η ΕΚΤ βάλει μπρος… το tapering, τότε η ζήτηση για τα ομόλογα αυτά θα εκλείψει και η Ευρώπη θα βρεθεί στο κατώφλι της επόμενης κρίσης χρέους.
Τα τελευταία 24ωρα η προσοχή όλη έχει στραφεί στην Ιταλία, υπό το βάρος της διαφαινόμενης πολιτικής κρίσης που πυροδότησε η συντριπτική επικράτηση του «όχι» στο δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής και η παραίτηση – στη συνέχεια – του Matteo Renzi από τον πρωθυπουργικό θώκο. Η πολιτική αβεβαιότητα στην Ιταλία έφερε ξανά στο προσκήνιο τα προβλήματα που ταλανίζουν τις τράπεζες της χώρας, με σημαντική μερίδα αναλυτών να εκφράζει φόβους για το ξέσπασμα μιας νέας τραπεζικής κρίσης στην Ευρώπη.
Και μπορεί το ενδιαφέρον όλων να έχει επικεντρωθεί στις ραγδαίες πολιτικές και τραπεζικές εξελίξεις που σημειώνονται στην Ιταλία, ωστόσο η πορεία των πορτογαλικών ομολόγων είναι τέτοια που επίσης γεννά σοβαρές ανησυχίες για τις προοπτικές της οικονομίας της χώρας.
Μόλις τον περασμένο Οκτώβριο, ο οίκος αξιολόγησης DBRS διατήρησε αμετάβλητη την αξιολόγηση ΒΒΒ για την Πορτογαλία, θεωρώντας πως η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αγοράζει πορτογαλικά ομόλογα. Ο DBRS όμως είναι ο μοναδικός οίκος που διατηρεί στην επενδυτική κλίμακα (investment grade) την αξιολόγηση της Πορτογαλίας, αφού οι άλλοι οίκοι δίδουν στα ομόλογά της αξιολόγηση junk (σκουπίδια) μετά το πακέτο διάσωσης που έλαβε η χώρα το 2011.
Αυτή τη στιγμή η απόδοση των 10ετών πορτογαλικών ομολόγων έχει εκτιναχθεί στα υψηλότερα επίπεδα από τον περασμένο Φεβρουάριο, με τους επενδυτές να εκφράζουν φόβους πως μετά την Ιταλία το επόμενο «οχυρό» που θα πέσει θα είναι η Πορτογαλία.
«Οι ιταλικές τράπεζες κινδυνεύουν, αλλά ταυτόχρονα το θερμόμετρο ανεβαίνει επικίνδυνα στην Πορτογαλία», προειδοποίησαν πριν από μερικούς μήνες – σε μια «έκρηξη» διορατικότητας – οι αναλυτές της Brown Brothers Harriman.
«Οι τράπεζες της Πορτογαλίας παραμένουν αδύναμες, ενώ η χώρα στερείται ενός πειστικού δημοσιονομικού σχεδίου σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Κανείς δεν είναι βέβαιος ότι η Πορτογαλία μπορεί να διευθετήσει όλα αυτά τα προβλήματα μόνη της και χωρίς την ανάγκη ενός νέου πακέτου διάσωσης», υποστηρίζουν, από την πλευρά τους, οι αναλυτές της βρετανικής Barclays.
Kαι αυτό είναι το ανησυχητικό σημείο της υπόθεσης. Εάν η Πορτογαλία χρειαστεί νέο πακέτο διάσωσης, τότε και ο οίκος DBRS θα την υποβαθμίσει στη μη επενδυτική κλίμακα (σε junk). Και τότε η ΕΚΤ δεν θα μπορεί να αγοράζει τα πορτογαλικά ομόλογα… Και τότε η επόμενη κρίση της Ευρώπης θα έχει κάνει την εμφάνισή της…
