Ροή
Η σημασία της Συνθήκης της Ρώμης έγκειται στο γεγονός ότι ακόμη και κατά τη στιγμή της υπογραφής της η Γερμανία και η Γαλλία δεν συμφωνούσαν με το περιεχόμενο. Η Γερμανία επεδίωκε μια κοινή αγορά ενώ η Γαλλία ήταν πιο ενθουσιώδης με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας.
Η Βόννη τασσόταν υπέρ της κατάργησης των δασμών στα προϊόντα, το Παρίσι κατευθυνόταν προς την ιδέα της προστασίας των εσόδων από τους αγρότες. Η μελλοντική δύναμη του ευρωπαϊκού εγχειρήματος έγκειται σε μια κοινή επιθυμία να παραμεριστούν οι όποιες διαφορές και να υπάρξει ένας συμβιβασμός.
Υπάρχει μια μυθολογία, η οποία ισχύει κυρίως στη Βρετανία και υποστηρίζει ότι η ΕΕ ανέκαθεν αντικατόπτριζε μια κοντινή σχέση με τα συμφέροντα και μια προοπτική μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κρατών της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Αυτό εξηγεί και την επιτυχία αυτού που ονομάζουμε γαλλο-γερμανική «ατμομηχανή».
Οι Γερμανοί και οι Γάλλοι διαφωνούν εκ προοιμίου για τη μορφή που θα έχει η Ευρώπη. Στο Παρίσι, η ένταξη εναπόκειται στη δημιουργία ενός τείχους προστασίας κατά μιας αμερικανικής κυριαρχίας. Για μια αμερικανόφιλη Γερμανία, η Ευρώπη ήταν ένα μέσον για να επιστρέψει στην εθνική επανένωση και ένας τρόπος για να καταργήσει «τους δαίμονες» της πρόσφατης ιστορίας.
Λίγο προτού οι Κάτω Χώρες διατυπώσουν ένα κείμενο για την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, η Γαλλία ανέτρεψε τα γερμανικά σχέδια για έναν ευρωπαϊκό σύνδεσμο άμυνας. Κατά την πρώτη δεκαετία από την υπογραφή της συνθήκης της Ρώμης, πολιτικές ομοσπονδιακές δυνάμεις στη Γερμανία συγκρούστηκαν αρκετές φορές με την προτίμηση του Σαρλ ντε Γκωλ για εθνική κυριαρχία.
Για τη Γαλλία, το ενιαίο νόμισμα ήταν ένα εργαλείο να ελέγξει την οικονομική κυριαρχία του άλλου κράτους. Από την άλλη, για μια Γερμανία η οποία είναι απρόθυμη να υποκύψει στο μάρκο, το ευρώ ήταν ένας σίγουρος δρόμος για την επιδιωκόμενη πολιτική ένωση. Το Βερολίνο τηρεί μια «προστατευτική» στάση απέναντι στα μικρότερα κράτη της ΕΕ αλλά η Γαλλία απαξιεί.
Η συνήθεια του συμβιβασμού καθορίστηκε από την Συνθήκη των Ηλυσίων, μια συμφωνία η οποία με την εγκαθίδρυση της διμερούς συνεργασίας σε κάθε κυβερνητικό επίπεδο δημιούργησε κεντρομόλους δυνάμεις οι οποίες ματαιώνουν τις φυσικές «φυγόκεντρες» δυνάμεις.
Ακόμη, εδώ, κάποιος ο οποίος παρακολουθεί από κοντά, θα αντιληφθεί τον «καταναγκασμό» που υπάρχει. Η γερμανόφωνη έκδοση της συνθήκης περιλαμβάνει μια επιβεβαίωση της διατλαντικής σχέσης, κάτι που με κάποιο τρόπο δεν κατέστη εφικτό να γίνει στη Γαλλία.
Τέτοιες συμφωνίες έχουν λειτουργήσει ως θεμέλιο και καταλύτης για μεγαλύτερο παζάρι στους κόλπους της ΕΕ, οι οποίες κατεύθυναν τη διαδικασία της ενοποίησης της Ευρώπης.
Αν η Γαλλία και η Γερμανία μπορούσαν να γεφυρώσουν τις διαφορές στην αναζήτηση ενός κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, με την πρώτη να θυσιάζει την εθνική κυριαρχία και την άλλη να αφήνει πίσω της ένα πολύτιμο εθνικό νόμισμα, πώς θα μπορούσαν οι υπόλοιπες χώρες της ένωσης να αρνηθούν να τηρήσουν τις δικές τους δεσμεύσεις;
Οι Βρετανοί πολιτικοί ποτέ δεν το αντιλήφθηκαν αυτό και έχασαν χρόνο σε μια μάταιη προσπάθεια να διχάσουν τις δύο χώρες.
Η Τερέζα Μέι απείχε από τις εκδηλώσεις για την 60η επέτειο της Συνθήκης της Ρώμης αλλά όταν θα βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις για το Brexit θα ακολουθήσει την ίδια πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» και θα αποτύχει για μια ακόμη φορά. Η Άνκελα Μέρκελ θέλει να δρομολογηθεί μια λογική συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά όχι εις βάρος της σχέσης της με το Παρίσι.
Οι αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών αφαίρεσαν από τους Ευρωπαίους ηγέτες την ικανότητα να σκεφθούν τις νέες δυνατότητες. Λιμνάζουσες οικονομίες, μια ευρωζώνη υπό πολιορκία, οι μεταναστευτικές ροές και το νέο κύμα λαϊκισμού έχουν πλήξει την εμπιστοσύνη. Κανείς δεν έχει χάσει χρήματα στοιχηματίζοντας κατά της Ευρώπης. Ακόμη και τώρα, μια διακοπή των συζητήσεων για το Brexit θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν την Ένωση. Η Μαρίν Λε Πεν έχει θέσει υποψηφιότητα για τη γαλλική προεδρία και βάζει ένα ακόμη «μαύρο σύννεφο» στον ορίζοντα. Αν κέρδιζε στις εκλογές, τίποτα δεν θα ήτα βέβαιο.
Επομένως, αυτή είναι η καλύτερη ευκαιρία για να σκεφθεί κάποιος το αντίθετο. Το ότι θα έρθουν καλύτερες ημέρες, το ότι η Ευρώπη θα εκπλήξει τις όποιες «Κασσάνδρες» και ότι η διαδικασία θα ξεκινήσει και πάλι με ένα άλλο πολιτικό στοίχημα μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας.
To περίεργο θα είναι η κα Λε Πεν να χάσει από τον ανεξάρτητο κεντρώο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ήταν το φαβορί στην προεδρική κούρσα ή από τον ρεπουμπλικανό Φιγιόν. Είναι ο κ. Μακρόν ο πιο Ευρωπαϊστής από τους δύο; Και είναι ο Φιγιόν ο πιο ριζοσπαστικός απέναντι στην οικονομική μεταρρύθμιση;
Αυτό που τους ενώνει είναι η αναγνώριση ότι κάτι πρέπει να γίνει για την επανεκκίνηση της γαλλικής οικονομίας. Η Γαλλία πρέπει να εκμοντερνιστεί για να γίνει πάλι ελκυστική.
Το Βερολίνο περιμένει αυτό ακριβώς το μήνυμα. Η αδυναμία της Γαλλίας άφησε τη Γερμανία εκτεθειμένη σε μια ανισόρροπη Ευρώπη. Ως εκ τούτου, η κα Μέρκελ βρέθηκε να είναι ταυτόχρονα η «διστακτική» ηγέτης της ηπείρου και η «κακιά» της υπόθεσης.
Η καγκελάριος θέλει να αποκαταστήσει την παλιά σχέση της με το Παρίσι. Αυτό θέλει και ο Μάρτιν Σουλτς, ο Σοσιαλδημοκράτης που θα σταθεί απέναντί τις στην εκλογική αρένα. Ο κ. Σουλτς θα θεωρούσε τον Μακρόν ως τον πιο πρόθυμο συνεργάτη. Ίσως αυτό να έκανε και η Μέρκελ. Ακόμη, και οι δύο θα προσπαθούσαν να συνεργαστούν με τον Φιγιόν.
Δεν υπάρχει μια μαγική φόρμουλα η οποία θα μπορούσε να κλείσει τα ρήγματα στην ΕΕ. Η γαλλο-γερμανική «ατμομηχανή» έχει λιγότερη επιρροή στη Ευρώπη των 27 από ό,τι έξι κράτη. Ωστόσο, μια αποκατάσταση των σχέσεων Γαλλίας-Γερμανίας θα αποτελούσε σαφώς πηγή εμπιστοσύνης.
