Ροή
Μια τυπικά προκλητική έκκληση έκανε αυτή την εβδομάδα ο Alberto Bagnai, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Πεσκάρα. Σε ένα blog το οποίο ονομάζεται Goofynomics, υποστήριξε ότι πρέπει να προωθήσει ένα «ελεγχόμενο» τέλος για το ευρώ.
«Η κατάργηση του ευρώ θα είναι κοστοβόρα αλλά μάλλον θα είναι λιγότερο κοστοβόρα από οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική, η οποία προεξοφλεί στασιμότητα της ευρωπαϊκής και κατ’ επέκταση της παγκόσμιας οικονομίας και τον αυξανόμενο κίνδυνο για μεγαλύτερη οικονομική ύφεση», γράφει σχετικά.
Μια τέτοια οπτική έχει κάνει τον κ. Bagnai, να ταυτίζεται με τους ευρωσκεπτικιστές στην ιταλική ακαδημία. Οι επικριτές του αναφέρουν ότι ηγείται μιας μικρής αίρεσης η οποία πρεσβεύει ιδιόμορφες ιδέες. Αλλά ο κ. Bagnai θεωρεί ότι η ιδέα ότι η Ιταλία θα έπρεπε να αποκοπεί από το ευρώ, οδηγώντας πιθανώς σε ένα μοιραίο πλήγμα για το ενιαίο νόμισμα, κερδίζει έδαφος.
«Υποστηρίζω αυτή την άποψη εδώ και επτά χρόνια και σταδιακά εξελίσσεται σε επικρατούσα τάση», αναφέρει. «Η Ιταλία , είναι λαβωμένη και οι ηγεμονικές δυνάμεις, η Γαλλία και η Γερμανία, το «αγοράζουν κομμάτι κομμάτι». Αυτή η διαδικασία είναι σχεδόν αποικιοκρατική.
Οι περισσότεροι Ιταλοί οικονομολόγοι, τα κυβερνητικά και τα επιχειρηματικά στελέχη έχουν υπάρξει ένθερμοι υποστηρικτές του ευρώ. Οι πολίτες επίσης τάσσονται υπέρ του ευρώ καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν περισσότερη υποστήριξη στην παραμονή στο ενιαίο νόμισμα παρά τις αυξανόμενες επιφυλάξεις για την Ευρώπη γενικότερα.
Από την άλλη, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι συντελείται μια «στροφή» στη Ρώμη με το θέμα της παραμονής στη νομισματική ένωση να αποτελεί πεδίο αντιπαραθέσεων και ένα πιθανό «Italexit» να κερδίζει έδαφος.
«Αυτές τις ημέρες τα σενάρια ενός Italexit είναι πολύ της μόδας αλλά δεν μου κάνουν καμία αίσθηση», ανέφερε το Σάββατο ο Πιερ Κάρλο Παντοάν, ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας προσθέτοντας ότι εκείνοι οι οποίοι υποστηρίζουν κάτι τέτοιο «δεν έχουν ιδέα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζημιάς που κάνουν στους πολίτες». Η διαμάχη σχετικά με το μέλλον του ευρώ στην Ιταλία, αντικατοπτρίζει ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις οι οποίες αντιτάσσονται στο ευρώ και έχουν μάλιστα δημιουργήσει αρκετά στέρεες βάσεις. Το κεντροδεξιό λαϊκό κόμμα του Γκερτ Βίλντερς στις εκλογές της Ολλανδίας υποστήριξε την πτώση του ευρώ ενώ στο ίδιο μήκος κύματος έχει κινηθεί και η Marine Le Pen στη Γαλλία η οποία έχει αναφέρει ότι αν εκλεγεί πρόεδρος θα οδηγήσει τη χώρα εκτός της νομισματικής ένωσης.
Στην Ιταλία, αυτή η τάση άρχισε να εξαπλώνεται τον Ιανουάριο όταν η επενδυτική τράπεζα Mediobanca, ανακοίνωσε μια αναφορά όπου ανέλυε την επίδραση στο δημόσια οικονομικά της Ιταλίας της αποχώρησης της χώρας από το ευρώ.
Ο συγγραφέας Antonio Guglielmi, υποστήριξε ότι ενώ θα μπορούσε να είχε δρομολογηθεί μια αναίμακτη έξοδος τα τελευταία χρόνια, η πόρτα αυτή έχει κλείσει εξαιτίας της αλλαγής της αλλαγής στη διάρθρωση του ιταλικού χρέους. «Τώρα είναι πολύ αργά για να φύγουμε από το ευρώ», ανέφερε.
Παρά το συμπέρασμα του συγγραφέα, η αναφορά ήταν καλοδεχούμενη στους κύκλους των ευρωσκεπτικιστών ως ένα σημάδι ότι η πιθανή έξοδος έχει τεθεί στο τραπέζι και εξετάζεται σοβαρά.
Στο πολιτικό μέτωπο, το ευρώ βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα. Τόσο το λαϊκό Κίνημα των Πέντε Αστέρων, το οποίο τώρα προπορεύεται στις δημοσκοπήσεις στην Ιταλία όσο και η Λίγκα του Βορρά εξετάζουν το ενδεχόμενο εξόδου από τη νομισματική ένωση ενώ ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι του κόμματος «Φόρτσα Ιτάλια», το οποίο έρχεται τέταρτο στις δημοσκοπήσεις έχει προτείνει ένα νέο παράλληλο νόμισμα. Μόνο το Δημοκρατικό Κόμμα στην Ιταλία δείχνει πρόθυμο να υπερασπιστεί το ευρώ στις επόμενες εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν σε δύο χρόνια. Ο Φιλίπο Ταντέι, οικονομικός σύμβουλος του κόμματος θεωρεί οποιαδήποτε συζήτηση αποχώρησης από το ευρώ ως συζήτηση που προκαλεί «αμηχανία».
«Το ευρώ αποτελεί έναν εύκολο στόχο. Οι άνθρωποι που ανήκουν στη μέση, παραδοσιακή τάξη έχουν αρχίσει να σκέφτονται «και αν φύγουμε τι θα γίνει», αναφέρει ο Taddei. «Το καταλαβαίνω, το νιώθω αυτό», προσθέτει.
Εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η αποχώρηση της Ιταλίας από το ευρώ εδράζεται σε ένα αίσθημα γενικής απογοήτευσης με την ύφεση να έχει επιφέρει την οικονομική καταστροφή και μια βραδεία ανάκαμψη θεωρούν ότι μόνο η επιστροφή στη νομισματική «κυριαρχία» θα επέτρεπε στην Ιταλία να απελευθερωθεί από τους νομισματικούς και κανονιστικούς περιορισμούς που θέτουν η ΕΕ και η ΕΚΤ. Υπάρχει επίσης ένα αίσθημα νοσταλγίας για τις τακτικές υποτίμησης οι οποίες είχαν διατηρήσει για δεκαετίες την ανταγωνιστικότητα της Ιταλίας κατά την προ-ευρώ εποχή.
Όμως, οι υποστηρικτές του ευρώ θεωρούν ότι η υποτίμηση που θα ακολουθούσε οποιαδήποτε μετάβαση σε ένα νέο ιταλικό νόμισμα θα οδηγούσε σε πληθωριστικές τάσεις , υψηλά επιτόκια και μειώσεις στους πραγματικούς μισθούς. «Σαφώς και θα γίνετε ανταγωνιστική αλλά το τίμημα θα το πληρώσουν οι μισθωτοί», αναφέρει ο Taddei προσθέτοντας ότι τα νοικοκυριά με τα χαμηλότερα εισοδήματα θα υπέφεραν περισσότερο εξαιτίας της αύξησης των τιμών.
Αρνητικές θα ήταν οι επιπτώσεις και για την αποταμίευση των νοικοκυριών, η οποία θα οδηγούσε τις οικογένειες στο να μεταφέρουν το ρευστό τους στο εξωτερικό οδηγώντας σε κρίση τον τραπεζικό τομέα. Μια τέτοια ανατροπή στην αγορά θα επιδεινωνόταν από αύξηση στα έντοκα γραμμάτια δημοσίου, αναζωπυρώνοντας την πίεση στο ιταλικό χρέος από την εποχή της κρίσης στην ευρωζώνη το 2011-2012.
