Ροή
Η παραίτηση του Matteo Renzi από τον πρωθυπουργικό θώκο της Ιταλίας αλλάζει άρδην τα δεδομένα στην πολιτική σκηνή της γειτονικής χώρας.
Μετά την αποχώρηση του Renzi, ο μέχρι στιγμής φιλήσυχος πολιτικός Sergio Mattarella, ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας, αναλαμβάνει να λύσει τον «Γόρδιο Δεσμό» της διαφαινόμενης πολιτικής κρίσης της χώρας. Αυτόματα, πλήθος εξουσιών συγκεντρώνεται στα χέρια του 75χρονου Mattarella.
Οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις που σημειώνονται στην Ιταλία, μετά τη σαρωτική επικράτηση του «όχι» στο δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής, αναγκάζουν τον Ιταλό πρόεδρο να αφήσει για λίγο στην άκρη το χαμηλό προφίλ που για χρόνια διατηρεί και να γίνει ο απόλυτος ρυθμιστής των εξελίξεων.
Ακόμη κι αν ο ρόλος του προέδρου στην Ιταλία – όπως και σε πολλές άλλες χώρες – είναι κατά κύριο λόγο θεσμικός, έρχεται η στιγμή που πρέπει να αναλάβει δράση. Χωρίς καμία αμφιβολία, η στιγμή αυτή έχει έρθει στην Ιταλία.
Ο Μattarella που έχει διατελέσει υπουργός Άμυνας και Παιδείας κατά το παρελθόν – και βρίσκεται στην ιταλική προεδρία από τις αρχές του 2015 – είναι εκείνος που θα καθορίσει ποιος είναι σε θέση να σχηματίσει βιώσιμη κυβέρνηση στην Ιταλία. Εάν ο Ιταλός πρόεδρος αποφανθεί πως κανείς δεν είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση, τότε θα πρέπει να αποφασίσει διάλυση της βουλής και να προκηρύξει, αμέσως, εκλογές.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει ο Ιταλός πρόεδρος είναι η εξής: Πρέπει να διασφαλίσει μιας μορφής πολιτική και θεσμική σταθερότητα στην Ιταλία, σε μια μεταβατική περίοδο για την πολιτική ζωή της χώρας. Πρέπει πάσει θυσία να αποφύγει τη δημιουργία πρόσθετης αβεβαιότητας», τονίζει ο Roberto D’Alimonte, καθηγητής του Πανεπιστημίου Luiss στη Ρώμη.
Μετά την παραίτηση του Matteo Renzi την περασμένη Τετάρτη, ο Mattarella ξεκίνησε ήδη συζητήσεις με τα πολιτικά κόμματα της χώρας, προκειμένου να επιλέξουν τον καταλληλότερο νέο πρωθυπουργό της χώρας, ο οποίος θα αναλάβει με τη σειρά του να σχηματίσει κυβέρνηση.
Εάν όλες οι διαδικασίες πάνε κατ’ ευχήν, τότε η Ιταλία θα αποκτήσει σύντομα μια νέα κυβέρνηση, ικανή να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές το 2017, ή το 2018 το αργότερο.
Η κατάσταση όμως δεν είναι τόσο απλή. Και αυτό γιατί, μετά την παραίτηση του Renzi, έχει ξεσπάσει μεγάλη αναταραχή, καθώς και έντονες διχαστικές τάσεις, στους κύκλους του Δημοκρατικού Κόμματος. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα του Βορρά ζητούν επειγόντως πρόωρες εκλογές, ενώ κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να προβλέψει τι στάση θα τηρήσει στις διαβουλεύσεις για το σχηματισμό κυβέρνησης το Forza Italia, το κόμμα του Silvio Berlusconi.
«Ο Mattarella είναι εγκρατής και έχει όραμα ένα σταθερό πολιτικό σύστημα που δεν θα τρέμει να… πέσει σε κάθε κραδασμό», σχολιάζει ο Gianfranco Pasquino, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins της Μπολόνια.
Ο συνετός – και συνεπής σε όλα του – Mattarella δεν θυμίζει σε τίποτα τον προκάτοχό του, Georgio Napolitano, ο οποίος δεν έχανε σχεδόν… καμία ευκαιρία να παρεμβαίνει στα ιταλικά πολιτικά δρώμενα.
Όπως προβλέπει μερίδα πολιτικών παρατηρητών, πιθανότατα ο Ιταλός πρόεδρος επιθυμεί o Renzi και το κόμμα του – το Δημοκρατικό Κόμμα – να αναλάβουν την κυρίαρχη ευθύνη για τον σχηματισμό κυβέρνησης, παρά το πολιτικό κόστος.
«Δεν θεωρώ ότι ο Mattarella εκτιμά πως η Ιταλία θα πρέπει να περιμένει ως το 2018 για να προσφύγει στις κάλπες. Αυτή τη στιγμή, πιστεύω πως το πιο πιθανό σενάριο είναι η προσφυγή της χώρας στις κάλπες άμεσα και δη στις αρχές του 2017. Το πολιτικό δράμα θα έχει συνέχεια στην Ιταλία», σημειώνει ο Lorenzo Cuocolo, καθηγητής θεσμικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Bocconi του Μιλάνου.
