Ροή
Έλλειμμα στις σχέσεις των επιχειρήσεων, του εκπαιδευτικού συστήματος και των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας διαπιστώνει μελέτη η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία της ΕΥ, του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και της Endeavor Greece με θέμα «Εκπαίδευση, επιχειρηματικότητα και απασχόληση: Ζητείται προσέγγιση».
Αν και τα ποσοστά της ανεργίας στην Ελλάδα συνεχίζουν να είναι ιδιαίτερα υψηλά και οι ενδιαφερόμενοι που αναζητούν εργασία είναι χιλιάδες ισχύει το παράδοξο οι περισσότεροι εργοδότες, περίπου οι οκτώ στους δέκα, να δηλώνουν δυσκολία να βρουν το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό για να καλύψουν συγκεκριμένες θέσεις απασχόλησης στις επιχειρήσεις τους.
Σύμφωνα με την έρευνα, γενεσιουργό αίτιο αποτελεί το γεγονός ότι ενώ ο χάρτης της απασχόλησης μεταβάλλεται δραστικά χρόνο με το χρόνο, τα προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων δεν προσαρμόζονται γρήγορα, με εξαίρεση τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Μάλιστα περισσότεροι από τους μισούς (53%) αποφοίτους των ελληνικών πανεπιστημίων παρακολουθούν αντικείμενα σπουδών που δεν συμβάλλουν στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας με αποτέλεσμα την αναντιστοιχία των προσφερόμενων δεξιοτήτων με τις ανάγκες της αγοράς. Ταυτόχρονα από τη δική τους πλευρά οι φοιτητές υπογραμμίζουν την ανεπάρκεια στον επαγγελματικό προσανατολισμό, έλλειψη οργανωμένης πληροφόρησης, καθώς και αδιαφορία από επιχειρήσεις και ΑΕΙ.
Η μελέτη κατέγραψε τα στοιχεία επιχειρήσεων για την έναρξη και διακοπή λειτουργίας τους κατά την περίοδο της κρίσης, διαπιστώνοντας ότι, με εξαίρεση τον τουρισμό, η ελληνική επιχειρηματικότητα δεν έχει ακόμη στραφεί στους κλάδους εκείνους που παρουσιάζουν πραγματικές ευκαιρίες ανάπτυξης και εξωστρέφειας. Είναι ενδεικτικό ότι το 86% των νέων ελληνικών επιχειρήσεων εξακολουθεί να μην εστιάζει σε παραγωγικούς και εξωστρεφείς τομείς. Αντίθετα, πρώτη επιλογή των νέων επιχειρηματιών παραμένει ο κατ’ εξοχήν εσωστρεφής κλάδος της εστίασης.
Οι τάσεις αυτές επιβεβαιώνονται και από τα στοιχεία της απασχόλησης κατά την περίοδο της κρίσης. Η μελέτη καταγράφει τους κλάδους που υπέστησαν τις μεγαλύτερες απώλειες θέσεων εργασίας, εκείνους που ανθίστανται στην κρίση και εκείνους που, παρά τη γενική καθίζηση, εξακολουθούν να αναπτύσσονται. Ο κλάδος των κατασκευών, στον οποίο είχε σε μεγάλο βαθμό στηριχτεί η ανάπτυξη κατά την προηγούμενη δεκαετία, υπέστη το βαρύτερο πλήγμα, χάνοντας το 63,7% των θέσεων εργασίας, ή πάνω από 255.000 εργαζόμενους. Η μεταποίηση ήταν ο δεύτερος σε απώλειες βασικός κλάδος της οικονομίας, έχοντας χάσει πάνω από μια στις τρεις θέσεις εργασίας, ή περισσότερα από 192.000 άτομα. Την ίδια ώρα, το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, παρότι παραμένει ο μεγαλύτερος εργοδότης, συρρικνώθηκε κατά 20,8%, χάνοντας περισσότερες από 175.000 θέσεις εργασίας.
Μόλις πέντε κλάδοι κατέγραψαν αύξηση της απασχόλησης, οι διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (22,5%), η εστίαση (10,1%), ο τουρισμός (10%) και η ναυτιλία (7,5%), χωρίς, ωστόσο, να καταφέρνουν να αντισταθμίσουν την καθίζηση της υπόλοιπης οικονομίας. Το υψηλότερο ποσοστό αύξησης (22,7%) σημείωσε ο μικρότερος σε απόλυτα μεγέθη κλάδος της ελληνικής οικονομίας, η πληροφορική, δημιουργώντας σχεδόν 5.000 νέες θέσεις εργασίας.
Ωστόσο, αν και οι προκλήσεις και οι εξελίξεις είναι πολλές, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται. Σχεδόν δύο στους πέντε φοιτητές σήμερα φοιτούν σε τρεις βασικές γενικές κατευθύνσεις (ανθρωπιστικές επιστήμες, κοινωνικές επιστήμες, επιστήμες της συμπεριφοράς και επιστήμες εκπαίδευσης - κατάρτισης των διδασκόντων), οι οποίες, παρά την αδιαμφισβήτητη αξία τους, δεν είναι αυτές που κατεξοχήν χρειάζεται σήμερα η αγορά εργασίας. Την ίδια ώρα, σε έναν τομέα αιχμής, όπως η πληροφορική, κατευθύνεται μόνο το 4% των φοιτητών, παρά την ιδιαίτερα υψηλή ζήτηση ειδικών στην Ελλάδα και την πρόβλεψη για 750.000 κενές θέσεις εργασίας στην Ευρώπη έως το 2020.
Οι εκπρόσωποι της επιχειρηματικής κοινότητας έδωσαν έμφαση σε τρία βασικά προβλήματα που αντιμετωπιζουν στην αναζήτηση στελεχών για τις επιχειρήσεις τους.
-Το πρώτο αφορά την αναντιστοιχία των δεξιοτήτων που παράγει το εκπαιδευτικό σύστημα με τις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς. Την ώρα που η ανεργία συνεχίζει να ξεπερνά το 20%, οι επιχειρήσεις διαπιστώνουν σημαντικές ελλείψεις σε κρίσιμες ειδικότητες, όπως η πληροφορική, η τεχνολογία τροφίμων, το προσωπικό θαλάσσης στη ναυτιλία και το εξαγωγικό μάρκετινγκ.
-Το δεύτερο είναι ότι οι γνώσεις δεν προσαρμόζονται στις εξελίξεις: Σε μια εποχή που όλες ανεξαιρέτως οι επιστήμες προχωρούν με άλματα, τα προγράμματα σπουδών στα περισσότερα γνωστικά αντικείμενα δεν προσαρμόζονται, ενώ ακόμη και οι φοιτητές που αποφοιτούν με ισχυρό θεωρητικό υπόβαθρο, συχνά δεν έχουν επαφή με την πρακτική εφαρμογή της επιστήμης τους.
-Τέλος το τρίτο είναι η απουσία softskills: Το μεγαλύτερο έλλειμμα, σύμφωνα με τα στελέχη, αφορά στη γενικότερη επαγγελματική συμπεριφορά και συνδέεται με την κατανόηση της λειτουργίας μιας επιχείρησης και του ρόλου του εργαζομένου σε αυτήν: κοινή λογική, ομαδική εργασία, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, θετικός χαρακτήρας, διαχείριση της πληροφορίας, επικοινωνιακές δεξιότητες, δημιουργικότητα, πελατοκεντρική νοοτροπία.
Όλα αυτά, σύμφωνα με τη μελέτη, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν υπήρχε διασύνδεση της πολιτείας, των επιχειρήσεων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Παρουσιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης, οι κκ. Παναγιώτης Παπάζογλου, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδος, Γεώργιος Δουκίδης, Επιστημονικός Υπεύθυνος ACEin του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, και Χάρης Μακρυνιώτης, Διευθύνων Σύμβουλος της EndeavorGreece, τόνισαν: «Η ελληνική οικονομία πρέπει να επανέλθει το ταχύτερο σε βιώσιμους ρυθμούς ανάπτυξης για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε και το τεράστιο πρόβλημα της ανεργίας. Μεταξύ των προϋποθέσεων για να συμβεί αυτό, είναι και η ευθυγράμμιση της επιχειρηματικής κοινότητας και του εκπαιδευτικού συστήματος με τις απαιτήσεις του νέου αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας. Αυτό απαιτεί ριζικό επανασχεδιασμό των προγραμμάτων σπουδών και της κατανομής των φοιτητών, αποτελεσματικά προγράμματα επανειδίκευσης και μια σειρά από κοινές δράσεις επιχειρήσεων, πανεπιστημίων και Πολιτείας».
