Ροή
Με την πρόσφατη φονική πυρκαγιά στο Μάτι που είχε ως αποτέλεσμα 96 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους, ένα ερώτημα επικρατεί στην ελληνική κοινωνία: Ποιος φταίει που δεν εκκενώθηκε η περιοχή; Η απάντηση δυστυχώς δεν είναι εύκολη.
Σύμφωνα με τα όσα δηλώνουν άτομα που γνωρίζουν τη νομοθεσία στο πρόσφατο Σχέδιο Δράσης Αντιμετώπισης Δασικών Πυρκαγιών που ανανεώθηκε τελευταία φορά στις 25 Μαΐου φέτος αλλά και σε όλο όλο το θεσμικό πλαίσιο δεν υπάρχει ο όρος «εκκένωση». Οι όροι που χρησιμοποιούνται για συγκεκριμένες διακριτές δράσεις είναι :
α. η οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των πολιτών
β. η διάσωση, διαφυγή, απεγκλωβισμός .
Η οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση είναι προληπτικό μέτρο που εφαρμόζεται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις όταν υπάρχει δηλαδή ικανός χρόνος συγκέντρωσης των πολιτών σε ασφαλή χώρο, με ασφαλή μέσα, κ.α. Είναι μέτρο που εισηγείται η Πυροσβεστική που έχει την πλήρη εικόνα μιας πυρκαγιάς καθώς και την γνώση και την εμπειρία. Σε αντίθετη περίπτωση, αυτενέργειας δηλαδή πολιτών ή φορέων, υπάρχει κίνδυνος για πανικό, σύγχυση και, εντέλει, για τραυματισμούς ακόμη και ανθρώπινες απώλειες.
Έτσι έγινε και την προηγούμενη Κυριακή 12 Αυγούστου όταν ξέσπασε η μεγάλη πυρκαγιά στην Εύβοια. Εκεί η Πυροσβεστική ζήτησε την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των κατοίκων των απειλούμενων χωριών. «Το Πυροσβεστικό Σώμα εισηγήθηκε για προληπτικούς λόγους την απομάκρυνση των κατοίκων από τα χωριά Κοντοδεσπότι και Σταυρός, της κατασκήνωσης που βρίσκεται στην περιοχή Δάφνη Ψαχνών καθώς και της μονής Παναγιάς Γοργοεπήκοου», ανέφερε, μεταξύ άλλων, η ανακοίνωση της Πυροσβεστικής.
Η περίπτωση της διάσωσης, διαφυγής, απεγκλωβισμού είναι διαφορετική. Συγκεκριμένα, αφορά περιπτώσεις που η πυρκαγιά έχει ξεφύγει και καίει σε μια περιοχή όπου είναι αδύνατον να γίνει οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση, και οι πολίτες είναι εκτεθειμένοι άμεσα σε κίνδυνο. Τότε ο καθένας μόνος του βρίσκει τρόπο να διαφύγει, με υποδείξεις κυρίως της Τροχαίας. Στη διαδικασία αυτή μοναδικός συντονιστής είναι αξιωματικός επιχειρήσεων που ενεργεί ανάλογα με τις συνθήκες.
Τι έγινε στην πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική
Σύμφωνα με όσα έχουν γραφτεί για τη φονική πυρκαγιά, στις 18.10 αυτή είχε περάσει την Μαραθώνος και στις 18.32 είχε πλέον φθάσει στη παραλία. «Άρα, οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση θα μπορούσε να είχε γίνει ως τις 17.00. Από τις 17.00 ως τις 18.10, θα μπορούσε να γίνει διάσωση, διαφυγή, ειδοποίηση για άτακτη φυγή –ενέργειες που ανήκουν στην ευθύνη της Πυροσβεστικής. Από τις 18.10 και ύστερα, ουδεμία δράση μπορούσε να λάβει χώρα, αφού πρακτικά ήταν αδύνατη η προσέγγιση της φλεγόμενης περιοχής», αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Με αυτά τα δεδομένα, το κύριο ερώτημα που τίθεται και είναι και το «κλειδί» της τραγωδίας αφορά στο γιατί το Κέντρο Επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής εγκαίρως, καθώς διαθέτει τα σχετικά μέσα, και τουλάχιστον ως τις 17.00, δεν ενημέρωσε όλους τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς για το ενδεχόμενο, έστω και μικρό, η πυρκαγιά να κατευθυνθεί στο Μάτι.
Οι εξηγήσεις μπορεί να είναι πολλές: Έλλειψη χρόνου λόγω μεγάλης ταχύτητας διάδοσης της πυρκαγιάς; Λάθος αξιολόγησή της ως προς τον περιορισμό της; Εσφαλμένη προσομοίωση ως προς την κατεύθυνσή της; Άλλαξε την τελευταία στιγμή η φορά του ανέμου; Μήπως, σύμφωνα με το στρατηγικό σχεδιασμό της, η Πυροσβεστική δεν περίμενε δυτικούς ανέμους και άρα ανέμενε ότι η πορεία της πυρκαγιάς θα ήταν από Καλλιτεχνούπολη προς Διωνη και μετά Ντράφι; Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, στις 18:07 σε επίσημο έγγραφο του Κέντρου Επιχειρήσεων, αυτό αναφέρουν και μάλιστα δεν υπάρχει καν αναφορά στο Νέο Βουτζά πόσο δε στο Μάτι.
Άλλη μια εξήγηση πρέπει να αναζητηθεί και στα τεχνικά μέσα. Λειτουργούσαν τα ελικόπτερα; Βρίσκονταν επιτόπου ικανοί αξιωματικοί; Υπήρχαν αρκετά οχήματα;
«Όποιες και αν είναι οι απαντήσεις, είναι φανερό ότι υπήρξαν αστοχίες, λάθος εκτιμήσεις, άστοχες αξιολογήσεις εκ μέρους της Πυροσβεστικής», σημειώνουν τοπικοί παράγοντες και προσθέτουν ότι πρόκειται για «λάθος ενέργειες και παραλήψεις που θέτουν σε δεύτερη μοίρα τις όποιες ευθύνες των υπολοίπων εμπλεκομένων φορέων – Αστυνομίας, Λιμενικού, ΟΤΑ, ΕΚΑΒ, κ.α».
