Ροή
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, AgriSpin, το οποίο επικεντρώθηκε στις πρωτοβουλίες καινοτομίας στον αγροτικό και διατροφικό τομέα και χρηματοδοτήθηκε με κοινοτικά κεφάλαια.
Η υποστήριξη της ανάπτυξης πρωτοβουλιών διασύνδεσης των δρώντων στην αλυσίδα αξίας του αγρο-διατροφικού τομέα με σκοπό τη δημιουργία Επιχειρησιακών Ομάδων και τη συμπαραγωγή καινοτομιών που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητά του αποτελούν στρατηγικό στόχο της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης για την Καινοτομία (EIP-AGRI, Μέτρο 16 του ΠΑΑ). Κατά συνέπεια, τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού προγράμματος AgriSpin (HORIZON2020) που αφορούν στις πρακτικές που ακολουθούνται από τους οργανισμούς παροχής υπηρεσιών υποστήριξης προς τους καινοτόμους αγρότες-επιχειρηματίες είναι πολλαπλά χρήσιμα και σε σχέση με την πρακτική των Επιχειρησιακών Ομάδων.
Το AgriSpin διερεύνησε 57 καινοτομίες σε 13 ευρωπαϊκές χώρες και κατέληξε σε χρήσιμα συμπεράσματα για τη στήριξή τους. Αυτά δομούνται σε τέσσερις ενότητες που περιλαμβάνουν την επιστημονική-ερευνητική κοινότητα, τους οργανισμούς παροχής υπηρεσιών και τους συμβούλους, καθώς επίσης και στις δημόσιες αρχές που συμβάλλουν στη δημιουργία ευνοϊκού (ή μη) περιβάλλοντος για την καινοτομία.
Σε ό,τι αφορά στην επιστημονική κοινότητα οι κύριες προτάσεις αφορούν στην ενθάρρυνση των πανεπιστημίων και των ερευνητικών ιδρυμάτων να εστιάσουν σε καινοτόμους τρόπους σκέψης, στην προώθηση συμμετοχικών προσεγγίσεων στο σχεδιασμό της έρευνας και της εκπαίδευσης, καθώς επίσης στην προώθηση ρυθμίσεων που παροτρύνουν την συμμετοχή ερευνητών σε ευρύτερα δίκτυα συνεργασίας.
Όσον δε αφορά στους υποστηρικτικούς οργανισμούς πρέπει να επιδιώκεται η αναγνώριση προβλημάτων και ευκαιριών μέσω ολιστικών προσεγγίσεων και η δημιουργία δικτύων στο πλαίσιο των οποίων κινητοποιούνται άτομα και φορείς συγκεκριμένων ειδικοτήτων και ικανοτήτων. Ιδιαίτερα σημαντική παράμετρο στην υποστήριξη των καινοτομιών αποτελούν οι σύμβουλοι που χαρακτηρίζονται όχι μόνο από τεχνικές γνώσεις αλλά επίσης από διορατικότητα, δυναμισμό και κατανόηση, καθώς επίσης από ικανότητα ηγεσίας και συνεργασίας στο πλαίσιο ανομοιογενών ομάδων.
Η ανάλυση του AgriSpin ανέδειξε επίσης τη συνεισφορά ατόμων που κινητοποιούνται αυτόνομα, πρόθυμων να αφιερώσουν χρόνο και πόρους για την πραγματοποίηση καινοτομιών. Η συμμετοχή τους πρέπει να ενθαρρύνεται ενεργά από τους υποστηρικτικούς οργανισμούς, οι οποίοι θα πρέπει επιπρόσθετα να επιδεικνύουν επίγνωση των συνθηκών και προορατικότητα προκειμένου να διασφαλίσουν συνθήκες ανάπτυξης της δημιουργικότητας και ανάληψης επιχειρηματικού ρίσκου.
Στην κατεύθυνση αυτή καθοριστικό ρόλο παίζουν οι δημόσιες δομές και οι μηχανισμοί χρηματοδότησης, οι οποίοι πρέπει να διαχειριστούν τον κίνδυνο που αναπόφευκτα συνοδεύει την προσπάθεια συνδημιουργίας καινοτομιών. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με την υιοθέτηση αυστηρών κανονισμών που συχνά δυσχεραίνουν τη διαδικασία της καινοτομίας αλλά, αντίθετα, με την απλοποίηση των χρηματοδοτικών διαδικασιών και την ελαχιστοποίηση του διοικητικού φόρτου. Οι δημόσιες αρχές πρέπει να παίζουν θετικό ρόλο στη δημιουργία και διατήρηση ενός βιώσιμου «οικοσυστήματος» ευνοϊκού για την καινοτομία παροτρύνοντας την εμπλοκή ατόμων και φορέων που θα συνεργαστούν για την υλοποίηση ενός κοινού στόχου.
Η σύμπραξη EIP-AGRI αποσκοπεί σε ένα ευέλικτο, ανοιχτό σύστημα που διευκολύνει την «από-τα-κάτω» συνεργασία πολλαπλών δρώντων. Για το λόγο αυτό παρέχει χρηματοδότηση τόσο για τη συγκρότηση των Επιχειρησιακών Ομάδων και των σχεδίων τους όσο και για την υλοποίηση των εν λόγω σχεδίων. Αυτό που προέχει είναι (α) ο συνδυασμός συνεργατών με διαφορετικές ικανότητες που θα οδηγήσει (β) στην υλοποίηση της καινοτόμου ιδέας, δηλαδή στην παραγωγή πρακτικών, καινοτόμων αποτελεσμάτων.
Εκ μέρους της Ελλάδας, συμμετείχαν ο δρ Αλέξανδρος Κουτσούρης, καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ως επιστημονικός υπεύθυνος της ελληνικής ερευνητικής ομάδας, και η κ. Ελένη Ζαρόκωστα, υποψήφια διδάκτορας του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
