Ροή
Των Κώστα Κετσιετζή, Νίκης Παπάζογλου
Στις... καλένδες μεταφέρεται η ρύθμιση του άναρχου χώρου των τουριστικών μισθώσεων κατοικίας, η οποία έπρεπε να εφαρμόζεται από φέτος. Η ρύθμιση των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων μέσω ψηφιακών πλατφορμών όπως η Airbnb είχε ψηφιστεί πέρσι και έβαζε «κόφτη» στα 12.000 ευρώ για τα έσοδα από τέτοιες δραστηριότητες για τους ιδιώτες καθώς και όριο στις ημέρες που μπορούσε να ενοικιαστεί ένα τέτοιο ακίνητο κάθε χρόνο.
Ο νόμος που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο κανονικά θα έπρεπε να έχει εφαρμοστεί από 1 Φεβρουαρίου του 2017. Ωστόσο, απαραίτητη για την εφαρμογή του νόμου ήταν η συμφωνία του ελληνικού κράτους με τις πλατφόρμες ενοικίασης για την παροχή στοιχείων σχετικά με τα ακίνητα που ενοικιάζονται μέσω αυτών, κάτι το οποίο δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα.
Ωστόσο με ρύθμιση του νόμου 4465/2017 ουσιαστικά η εφαρμογή της ρύθμισης αναστέλλεται για μετά τη συμφωνία του Δημοσίου με τις πλατφόρμες ενοικίασης και την έκδοση της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης. Διαδικασίες οι οποίες είναι άγνωστο το πότε θα ολοκληρωθούν και σίγουρα δεν προλαβαίνουν τη φετινή τουριστική σεζόν, αφήνουν στον «αέρα» τόσο τους ιδιοκτήτες κατοικιών που θέλουν να μισθώσουν τις ιδιοκτησίες τους νόμιμα αλλά και τους ξενοδόχους και τους ιδιοκτήτες τουριστικών διαμερισμάτων που βλέπουν τα έσοδα τους να μειώνονται και αντιμετωπίζουν αθέμιτο ανταγωνισμό από μια αρρύθμιστη και ουσιαστικά «γκρίζα» αγορά.
Σχετική επιστολή διαμαρτυρίας απηύθυνε σήμερα Πέμπτη η Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) προς την υφυπουργό Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση, αντί να διορθώσει «τις απαράδεκτες, περιοριστικές προϋποθέσεις» που θεσπίστηκαν πέρυσι προχωρά σε αναστολή του θεσμικού πλαισίου «δημιουργώντας πλήρη αβεβαιότητα για τους ιδιοκτήτες κατοικιών, οι οποίοι ενδιαφέρονται να τις εκμισθώσουν κατά τη φετινή τουριστική περίοδο, ελπίζοντας όχι να πλουτίσουν, αλλά να ανταποκριθούν τουλάχιστον στις πολλαπλές φορολογικές και δανειακές τους υποχρεώσεις».
Οι ξενοδόχοι από την πλευρά τους θεωρούν ότι παραμένει μια γκρίζα ζώνη η οποία γίνεται λίγο πιο γκρίζα μετά την αλλαγή της ρύθμισης. «Εξ' αρχής η θέση μας ήταν να υπάρχει ίση μεταχείριση και όχι να απαγορευτεί η ενοικίαση αλλά θα πρέπει να τηρούνται οι προδιαγραφές (ασφαλείας, πυρόσβεσης, απεντόμωσης κλπ) και θα πρέπει να υπάρχει και φορολόγηση. Ιδίως όταν μιλάμε για τόσο ανταγωνιστικό προϊόν», σημειώνει στο insider.gr ο κ. Αλέξανδρος Βασιλικός πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής και προσθέτει ότι «η ρύθμιση έχει καθυστερήσει πάνω από δύο χρόνια, ενώ η αγορά εξελίσσεται και αναπτύσσεται ακόμα».
Το... φαινόμενο Airbnb
Η επίδραση του φαινομένου Airbnb στην ελληνική αγορά ακινήτων και στον τουρισμό είναι κάθε άλλο παρά αμελητέα. Όπως σημειώνουν στο insider.gr έμπειροι μεσίτες, τα διαμερίσματα κοντά στο κέντρο της Αθήνας και ειδικά σε Κουκάκι, Πλάκα, Θησείο τα οποία προσφέρονται για τουριστική αξιοποίηση μέσω πλατφορμών ενοικίασης είναι σαν να βρίσκονται «σε άλλη χώρα». Και αυτό γιατί τα ενοίκια στις συγκεκριμένες περιοχές έχουν ανέβει σε απαγορευτικά επίπεδα, καθώς οι προοπτικές αξιοποίησης των εν λόγω ακινήτων έχουν αρχίσει να ανεβάζουν και τις τιμές πώλησης.
Μεγάλες είναι οι στρεβλώσεις που πραγματοποιούνται και στον ξενοδοχειακό τομέα, καθώς οι ξενοδόχοι χάνουν εκατομμύρια κάθε χρόνο. Μόνο μέσα σε μια χρονιά, το 2014, η οικονομία του διαμοιρασμού (sharing economy) φιλοξένησε 20 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις και απορρόφησε τουριστικά έσοδα 1,5 δισ. ευρώ σύμφωνα με έρευνα της Grant Thornton που είχε παρουσιάσει το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας.
Το Airbnb έχει λάβει τόσο μεγάλη έκταση που εκτός των μεμονωμένων ιδιοκτητών που μπορεί να νοικιάζουν ένα δωμάτιο ή ένα διαμέρισμα σε κάποιον τουρίστα, έχουν εμφανιστεί και ιδιώτες που μπορεί να διαχειρίζονται και περισσότερα από 50 διαμερίσματα για λογαριασμό τρίτων ιδιοκτητών.
«Για κάθε τέσσερα ξενοδοχειακά κρεβάτια αντιστοιχούν τρία κρεβάτια της οικονομίας του διαμοιρασμού, αυτό δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό. Υπάρχουν εταιρείες που νοικιάζουν 100 διαμερίσματα δηλαδή 300 κρεβάτια μιλάμε για μεγαλοξενοδόχους», σημειώνει ο κ. Βασιλικός.
Τι προβλέπει η ρύθμιση
Ο νόμος για την οικονομία του διαμοιρασμού προβλέπει ότι κάθε ιδιώτης (ΑΦΜ) μπορεί να βγάζει μέχρι 12.000 ευρώ τον χρόνο νοικιάζοντας το πολύ δύο σπίτια μέσω πλατφορμών ενοικίασης.
Ειδικότερα, ο νόμος προβλέπει ότι οι ιδιώτες που νοικιάζουν τα σπίτια τους ή δωμάτια θα πρέπει να εγγράφονται στο «Μητρώο Βραχυχρόνιας Μίσθωσης Ακινήτων» που τηρείται στη Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Μάλιστα ο αριθμός εγγραφής θα πρέπει να αναγράφεται σε κάθε ανάρτηση του ακινήτου σε ψηφιακές πλατφόρμες και σε κάθε μέσο προβολής.
Η μίσθωση κάθε ακινήτου δεν μπορεί να ξεπερνά τις 90 ημέρες τον χρόνο. Μάλιστα για νησιά κάτω των 10.000 κατοίκων η μίσθωση δεν μπορεί να ξεπερνά τις 60 ημέρες τον χρόνο. Ωστόσο τα παραπάνω όρια μπορούν να ξεπεραστούν αν το συνολικό ετήσιο εισόδημα του κάθε ιδιώτη δεν ξεπερνά τα 12.000 ευρώ.
Κανονικά, τα έσοδα από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις θα φορολογούνται με βάση την κλίμακα των ενοικίων, δηλαδή με συντελεστή 15% για ποσά έως 12.000 ευρώ ετησίως. Ειδικά κλιμάκια ελεγκτών θα πραγματοποιούν ελέγχους και θα επιβάλουν πρόστιμα (5.000, 10.000 και 20.000 ευρώ) σε περίπτωση που κάποιο ακίνητο δεν είναι καταγεγραμμένο.
Για να γίνει αυτό, όμως, το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να έρθει σε συμφωνία με τις ξένες εταιρείες που διαχειρίζονται αυτές τις πλατφόρμες. Μένει βέβαια να φανεί αν οι ιστοσελίδες αυτές θα είναι πρόθυμες να δώσουν αυτά τα στοιχεία, και να έρθουν σε συμφωνία με το κράτος.
Παγκόσμια προβλήματα
Η λειτουργία της Airbnb δεν λειτουργεί πρόβλημα μόνο στην ελληνική αγορά.
Πόλεις και από τις δύο μεριές του Ατλαντικού έχουν θέσει ρυθμίσεις για τη βραχυπρόθεσμη μίσθωση κατοικιών με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο, το Βερολίνο και το Άμστερνταμ. Έχει παρατηρηθεί πως η εκτεταμένη υπηρεσία της Airbnb επηρεάζει αρνητικά την αγορά κατοικίας ανεβάζοντας τις τιμές ιδιαίτερα στις πιο οικονομικές κατοικίες.
