Ροή
Μπορεί η εποχή του Διαδικτύου να έχει ταυτιστεί με την «κοινοκτημοσύνη», αλλά λίγοι γνωρίζουν πόσες μάχες δίνονται για να διατηρηθούν εκτός του Ιστού οι φωτογραφίες, τα βίντεο και τα τραγούδια που προστατεύονται με πνευματικά δικαιώματα εκτός του Ιστού.
Και όμως, ένας διαρκής «σιωπηρός πόλεμος» βρίσκεται σε εξέλιξη, με τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες –όπως η Google– να βρίσκονται στη μία πλευρά και τις εταιρείες μουσικής παραγωγής, ψυχαγωγίας και ΜΜΕ στην άλλη.
Οι κολοσσοί της Silicon Valley λαμβάνουν εκατομμύρια αιτήματα κάθε εβδομάδα, όταν κάποια ταινία της Disney ανεβαίνει στο YouTube, ένα ψηφιακό μουσικό αρχείο εμφανίζεται ως αναδυόμενο παράθυρο ή αποσπάσματα χρηματιστηριακών αναλύσεων αναρτώνται στο Twitter. Τα αιτήματα που δέχεται η Google για αφαίρεση περιεχομένου λόγω πνευματικών δικαιωμάτων από το Διαδίκτυο κάθε εβδομάδα έχουν εκτιναχθεί από λίγες εκατοντάδες χιλιάδες το 2011 σε περισσότερες από 20 εκατομμύρια σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας.
Η ίδια είναι αποδέκτης των περισσότερων αξιώσεων πνευματικών δικαιωμάτων μεταξύ των διαδικτυακών εταιρειών που αναφέρουν τις ειδοποιήσεις κατάργησης περιεχομένου σε ένα κεντρικό αποθετήριο που ονομάζεται Lumen. Μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί σε αυτό τέσσερα εκατομμύρια ειδοποιήσεις που αφορούν σε παράπονα για καταπάτηση πνευματικών δικαιωμάτων σε 1,5 δισ. μεμονωμένους συνδέσμους στο Διαδίκτυο.
Το σύστημα διαχείρισης των παραβιάσεων υλικού που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα ήταν αποτέλεσμα του Νόμου Ψηφιακής Πνευματικής Ιδιοκτησίας (DMCA), ο οποίος ψηφίστηκε το 1998. Ο νόμος υποχρεώνει τις διαδικτυακές εταιρείες να διαγράφουν από το Διαδίκτυο κάθε υλικό για το οποίο υπάρχουν βάσιμες αξιώσεις ιδιοκτησίας βάσει πνευματικών δικαιωμάτων. Τα κινηματογραφικά στούντιο του Hollywood διαθέτουν ειδικά τμήματα που παρακολουθούν τις διαδικτυακές παραβιάσεις και στέλνουν ειδοποιήσεις κατάργησης περιεχομένου στις εταιρείες Facebook, Google, Twitter κ.α.
Τα περισσότερα αιτήματα κατάργησης περιεχομένου έχουν κατατεθεί στη Google από φορείς της μουσικής βιομηχανίας, όπως η βρετανική BPI, η αμερικανική RIAA, καθώς και εταιρείες που κατέχουν πνευματικά δικαιώματα στην πορνογραφία, όπως η Froytal.
Τα δεδομένα αυτά δίνουν μια –μικρή– ιδέα για το μεγάλο αυτό ζήτημα, το οποίο έχει βέβαια πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις. Πολλές διαδικτυακές εταιρείες δεν δημοσιεύουν στοιχεία για το περιεχόμενο που διαγράφουν, όπως για παράδειγμα το Facebook που δεν δημοσιοποιεί πόσο συχνά αφαιρεί κείμενα, φωτογραφίες ή βίντεο από τους λογαριασμούς των χρηστών του όταν έχουν αναφερθεί παραβιάσεις πνευματικών δικαιωμάτων.
Εταιρείες όπως η Comcast και η Verizon που παρέχουν υπηρεσίες Διαδικτύου έχουν κάνει συμφωνία με κάποιες εταιρείες ψυχαγωγίας ώστε να «σταμπάρουν» όσους πελάτες τους κατεβάζουν πειρατικές ταινίες ή μουσική από το Διαδίκτυο. Οι πάροχοι δεν αποκαλύπτουν στοιχεία για τον αριθμό αυτών των αιτημάτων, αλλά σύμφωνα με τα στοιχεία ενός φορέα που εκπροσωπεί δημιουργούς περιεχομένου, από το 2013 έχουν αποσταλεί περίπου 5 εκατ. ειδοποιήσεις για πιθανές παραβιάσεις.
Ο πόλεμος μεταξύ των εταιρειών, πάντως, καλά κρατεί. Οι επιχειρήσεις της μουσικής και κινηματογραφικής βιομηχανίας κατηγορούν επισταμένα τη Google ότι δεν κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να αποτρέψει την πειρατεία διαγράφοντας τους ιστοτόπους που αναρτούν πειρατικές ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές. Η Google, από την πλευρά της, ισχυρίζεται ότι το σύστημα διαχείρισης παραβιάσεων λειτουργεί μια χαρά.
Οι συγκρούσεις αυτές συχνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα μια υπόθεση από το 2011 στην οποία το Κογκρέσο επιχείρησε να μπλοκάρει τους ξένους ιστοτόπους που κρίθηκαν ότι προωθούν την πειρατεία. Τα αμερικανικά νομοσχέδια SOPA και PIPA αποσύρθηκαν μετά τη δημόσια κατακραυγή που δέχθηκαν, με πρωτοστάτη τον Mark Zuckerberg του Facebook και άλλων κολοσσών όπως Google και Wikipedia.
Εν τω μεταξύ, η πειρατεία με θύματα τα ψηφιακά βίντεο και την ψηφιακή μουσική συνεχίζει να καλπάζει, αν και τα τελευταία στοιχεία δείχνουν μια απομάκρυνση των χρηστών από τα κλασικά site που περιλαμβάνουν τα γνωστά «torrent» όπου κατεβάζουν ή παρακολουθούν online πειρατικές ταινίες. Δια του λόγου το αληθές, το 2011 το BitTorrent κατείχε μερίδιο 13% στην απογευματινή ζώνη του διαδικτυακού traffic ενώ σήμερα το ποσοστό του βρίσκεται στο 4%.
Η εκτίναξη στον αριθμό των ειδοποιήσεων για παραβάσεις πνευματικών δικαιωμάτων έχει προβληματίσει έντονα την αρμόδια αμερικανική υπηρεσία, η οποία αναρωτιέται μήπως ολόκληρο το σύστημα χρειάζεται αναδιάρθρωση. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει ζητήσει από τους ιδιοκτήτες πνευματικών δικαιωμάτων να παρέχουν στοιχεία σχετικά με το πόσο χρονοβόρα και δαπανηρή είναι η καταπολέμηση της ηλεκτρονικής πειρατείας και να εκφράσουν τη γνώμη τους για το κατά πόσοι υπάρχουν αρκετές δικλείδες προστασίας από τις «ανυπόστατες ειδοποιήσεις κατάργησης περιεχομένου». Η Υπηρεσία Πνευματικών Δικαιωμάτων των ΗΠΑ έχει δώσει διορία για τα σχόλια αυτά την 1η Απριλίου.
