Ροή
Ένα βήμα παρακάτω πηγαίνουν οι πολυεθνικές και τεχνολογικές εταιρείες στην Ινδία προκειμένου να ενισχύσουν την παραγωγικότητα, άρα και τα κέρδη τους, εφαρμόζοντας πρωτότυπα συστήματα «σύσφιξης» των οικογενειακών σχέσεων.
Συγκεκριμένα, στοχεύουν στη βελτίωση της «εύθραυστης» σχέσης ανάμεσα στις νύφες και τις πεθερές, προκειμένου οι εργαζόμενες γυναίκες να έχουν τη στήριξη που χρειάζονται για να συνεχίζουν την καριέρα τους μετά τον γάμο και, πολύ περισσότερο, την απόκτηση παιδιών.
Την ώρα που η ινδική κυβέρνηση ετοιμάζεται να παρατείνει την άδεια μητρότητας στους 6,5 μήνες –στα υψηλότερα επίπεδα παγκοσμίως– πολλές είναι οι εταιρείες που δίνουν από μόνες τους, προληπτικά, μεγαλύτερη μητρική άδεια στις υπαλλήλους τους. Φυσικά, όχι ανυστερόβουλα.
Τα τελευταία χρόνια στην Ινδία, παρότι ολοένα περισσότερες γυναίκες μορφώνονται και το οικογενειακό εισόδημα αυξάνεται διαρκώς, ο αριθμός των γυναικών που βγαίνουν στην αγορά εργασίας μειώνεται –σε μια χώρα, μάλιστα, που βρίσκεται ήδη στα κατώτερα επίπεδα γυναικείας εργασίας μεταξύ των αναδυόμενων κρατών.
Παρότι αυτό το παράδοξο φαινόμενο δεν περιορίζεται στην Ινδία –παρατηρείται και στις ΗΠΑ τελευταία– το φαινόμενο στην Ινδία είναι ακόμη πιο ασύμφορο, καθώς υπάρχει μεγάλη ανάγκη για εργασία, ιδίως εξειδικευμένη. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της McKinsey & Co, εάν υπήρχε ισότητα στην απασχόληση, το ΑΕΠ της Ινδίας θα αυξανόταν κατά 60% έως το 2025, ακόμη και εάν το επαγγελματικό status των γυναικών παρέμενε στα σημερινά επίπεδα.
«Σύμφωνα με τις περισσότερες εκτιμήσεις, το ινδικό ΑΕΠ θα εκτινασσόταν εάν περισσότερες γυναίκες έμπαιναν και έμεναν στην αγορά εργασίας», αναφέρει η Rohini Pande, καθηγήτρια Δημόσιας Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. «Οι περισσότερες έρευνες, μάλιστα, δείχνουν ότι οι ίδιες θέλουν να δουλέψουν».
Πού είναι το πρόβλημα;
Το πρόβλημα εντοπίζεται, σύμφωνα με το Bloomberg, στη συντηρητική δομή της πατροπαράδοτης ινδικής οικογένειας που θέλει τη γυναίκα στο σπίτι (γενικά) αλλά πολύ περισσότερο όταν παντρεύεται και κάνει οικογένεια. Την εφαρμογή του άγραφου νόμου επιφορτίζονται οι πεθερές, οι οποίες ασκούν αφόρητη πίεση στις εργαζόμενες νύφες τους, όταν τους ζητούν τη βοήθειά τους στο μεγάλωμα των παιδιών και τη φροντίδα του συζύγου τους.
Για να λύσει οριστικά αυτό το πρόβλημα, το τμήμα υγείας της General Electric στην Ινδία αποφάσισε να πρωτοτυπήσει, εγκαινιάζοντας την πρωτοβουλία «Φέρτε την πεθερά σας στη δουλειά». Στόχος είναι η πεθερά να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της νύφης της στην επιχείρηση και πόσο πολύ κουράζεται.
«Το αποτέλεσμα ήταν συγκλονιστικό», ανέφερε η διευθύνουσα σύμβουλος της GE στη Νότια Ασία, Ipsita Dasgupta, σε συνέδριο στο Νέο Δελχί τον περασμένο χρόνο. Όπως εξηγεί, ολοένα περισσότερες εργαζόμενες της GE επιστρέφουν στη δουλειά μετά το γάμο και τη γέννα, ενθουσιασμένες. «Πλέον, η πεθερά μου είναι αυτή που φωνάζει στον άντρα μου για να βοηθάει στο σπίτι: “Στρώσε το τραπέζι. Την περιμένει δύσκολη μέρα αύριο στη δουλειά”, λέει στο γιο της».
Η εταιρεία στελέχωσης TeamLease με έδρα στην ινδική πόλη Μπανγκαλόρ ενθαρρύνει τις υπαλλήλους της να παίρνουν μαζί τους στα επαγγελματικά ταξίδια τα παιδιά τους κάτω των 5 ετών. Καλύπτουν, μάλιστα, τα επιπλέον έξοδα μετακίνησης, καθώς και νταντά για να προσέχει το παιδί τους. Όπως επιβεβαιώνει η αντιπρόεδρος της εταιρείας Rituparna Chakraborty, μετά την εφαρμογή της πρωτοβουλίας, η συμμετοχή των γυναικών στα επαγγελματικά ταξίδια αυξήθηκε στο 40% των συνολικών εργαζομένων που συμμετέχουν σε αυτά.
Γιατί οι εταιρείες να αναλάβουν το κόστος;
«Έχουμε παρατηρήσει ότι, ιδίως στις πωλήσεις, έχουμε πολλές ταλαντούχες υπαλλήλους με υψηλές επιδόσεις που τα εγκαταλείπουν όταν κάνουν παιδί ή όταν παντρεύονται», εξηγεί η Chakraborty. «Με την κάλυψη αυτών των εξόδων η εταιρεία δεν επιβαρύνεται σημαντικά σε σύγκριση με τα χρήματα που χάνει όταν φεύγουν τα ικανά στελέχη της», συμπληρώνει.
Και αυτά δεν είναι τα μόνα παραδείγματα. Η εταιρεία ηλεκτρονικών πληρωμών Paytm Mobile Solutions σχεδιάζει να εφαρμόσει από τον Απρίλιο ένα πρόγραμμα βοήθειας στο σπίτι για τις μητέρες υπαλλήλους της. Η εταιρεία ανάπτυξης λογισμικού HCL Technologies έχει ήδη εφαρμόσει πρόγραμμα συμβουλευτικές για τις εργαζόμενες γυναίκες που προσπαθούν να ισορροπήσουν την επαγγελματική και οικογενειακή τους ζωή.
«Η νοοτροπία που επικρατεί είναι ότι η δουλειά έρχεται σε δεύτερη μοίρα σε σύγκριση με τον σύζυγο μιας γυναίκας», επιβεβαιώνει η επικεφαλής Ανθρώπινων Πόρων της Citigroup για τη Νότια Ασία, Anuranjita Kumar. «Η αισιόδοξη πλευρά μου βλέπει αλλαγή σκηνικού, αλλά θα περίμενα πιο γρήγορους ρυθμούς».
Λιγοστεύουν όσο ανεβαίνουν
Ο τραπεζικός κλάδος είναι ένας από τους κλάδους που οι γυναίκες στην Ινδία έχουν αναρριχηθεί πολύ υψηλά στην ιεραρχία. Παρά τις χαμηλές θέσεις που κατέχουν οι Ινδές στην παγκόσμια κατάταξη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ –κάτω από τη Ζιμπάμπουε, το Μπρουνέι και την Ιαπωνία– η χώρα διαθέτει τουλάχιστον τέσσερις από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των State Bank of India και ICICI Bank Ltd.
Δυναμική είναι η παρουσία των γυναικών και στον τεχνολογικό κλάδο, όπου το 40% των προσλήψεων είναι γυναίκες, σύμφωνα με εσωτερική ανάλυση της Mercer International. Το ποσοστό αυτό, όμως, μειώνεται στο 20% όταν φτάνουμε στις μεσαίες βαθμίδες της διοίκησης και στο 10% όταν αγγίζουμε την κορυφή.
«Δεδομένου ότι τα ποσοστά γυναικών-ανδρών είναι περίπου ίσα σε επίπεδο προσλήψεων, οι εταιρείες θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι θα παραμένουν ισότιμα και στα υψηλότερα κλιμάκια προσφέροντας ίσες ευκαιρίες», επισημαίνει η Kumar.
