Ροή
Από το Brexit μέχρι την προσφυγική κρίση και την Σένγκεν, καθώς και την πολιτική αναταραχή στην Ιρλανδία και την Ισπανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλές και ασύμμετρες απειλές που ρίχνουν βαριά σκιά πάνω από την ήδη πληγωμένη οικονομία της.
Σε όλα τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν οι εκτιμήσεις των αναλυτών για νέες μειώσεις των επιτοκίων και πρόσθετα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ. «Αυτή τη στιγμή στην ΕΕ υπάρχουν κίνδυνοι σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής, πολιτικοί κίνδυνοι, γεωπολιτικοί κίνδυνοι που έρχονται να συμπληρώσουν τα ζοφερά χρώματα των προοπτικών της οικονομίας του ευρώ», σχολιάζει στο Bloomberg ο Frances Hudson από την επενδυτική εταιρεία Standard Life Investments.
Τον περασμένο μήνα, το ευρώ ήταν το νόμισμα με τις χειρότερες επιδόσεις έναντι της στερλίνας, ενώ την εβδομάδα που πέρασε κατρακύλησε στα χαμηλά τεσσάρων εβδομάδων έναντι του δολαρίου.
Στην εξασθένηση ενός νομίσματος, οι αισιόδοξοι θα μπορούσαν να δουν ευκαιρίες για τόνωση των εξαγωγών. Αυτή, όμως, δεν είναι τέτοια περίπτωση, καθώς οι πρόσφατες υποτιμήσεις του ευρώ αντικατοπτρίζουν τη εξασθένιση της προοπτικής για την οικονομία της Ευρωζώνης. Σε περίπτωση που οι βρετανικές κάλπες «αποφασίσουν» έξοδο από την ΕΕΕ στις 23 Ιουνίου, το πλήγμα για το εμπόριο θα είναι ανυπολόγιστο, όπως και οι πολιτικές προκλήσεις με τις οποίες θα έρθει αντιμέτωπη η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σοβαρή απειλή για την ΕΕ είναι και η απόφαση ορισμένων κρατών μελών να κλείσουν τα σύνορά τους ως απάντηση στις μαζικές εισροές των προσφύγων από τις πληγείσες χώρες όπως η Συρία. Αυτό, όμως, σημαίνει προσωρινή άρση της ισχύος της Συνθήκης Σένγκεν και οι επιπτώσεις της μη ελεύθερης διέλευσης των προϊόντων θα έχει επίσης σοβαρές επιπτώσεις στο εμπόριο.
Οι πιέσεις εντείνονται
«Εάν φτάσουμε στο σημείο ο κόσμος να αμφισβητεί το ίδιο το ευρώ, οι επενδύσεις των ξένων σε ευρωπαϊκά στοιχεία ενεργητικού θα έχουν μεγάλο πρόβλημα», επισημαίνει ο Hans Redeker, αναλυτής συναλλάγματος της Morgan Stanley στο Λονδίνο. «Υπό τις τρέχουσες συνθήκες, θα πρέπει κανείς να βρίσκεται σε μεγάλη επαγρύπνηση καθώς είναι βέβαιο ότι οι πιέσεις εντείνονται».
Ο Redeker, ο οποίος σήμερα εκτιμά ότι το ευρώ θα υποχωρήσει στα επίπεδα του 1:1 έναντι του δολαρίου έως το τέλος του έτους, πιστεύει ότι υπάρχει μια «αρκετά υψηλή» πιθανότητα η αξία του ευρώ να υποχωρήσει ακόμη περισσότερο, ακόμη και στο 0,96 του δολαρίου, αγγίζοντας επίπεδα που έχουμε να δούμε από τους πρώτους μήνες της κυκλοφορίας του το 2002. Και δεν είναι ο μόνος: το 1/5 των αναλυτών που συμμετείχαν σε έρευνα του Bloomberg συμφωνούν με την εκτίμηση της Morgan Stanley ότι η αξία του ευρώ θα εξισωθεί με αυτή του δολαρίου έως τα τέλη του 2016.
Οι κρίσεις επιδεινώνονται
Εκτός από τις οικονομικές προκλήσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει και πολιτικές προκλήσεις. Στην Ιρλανδία επικρατεί έντονη αβεβαιότητα, μετά την αδυναμία των εκλογών να αναδείξουν σαφή νικητή. Η Ισπανία, από την άλλη, βρίσκεται σε πολιτικό αδιέξοδο τις τελευταίες δέκα εβδομάδες, μετά τις εκλογές που επίσης δεν «χάρισαν» την αυτοδυναμία σε κανένα κόμμα.
Στην ιστορία των 17 ετών ζωής του, το ευρώ έχει περάσει μεγάλες «φουρτούνες» αλλά ποτέ δεν είχε πέσει κάτω από το εύρος των 1,05 – 1,15 δολαρίων. Η μέση εκτίμηση της ισοτιμίες αυρώ-δολαρίου για το 2016, όμως, είναι μόλις 1,08, σύμφωνα με τους αναλυτές που ερωτήθηκαν από το Bloomberg.
«Το περίεργο είναι που το ευρώ δεν έχει εξασθενήσει ακόμη περισσότερο», αναφέρει στην τηλεόραση του Bloomberg ο Ewen Cameron Watt, επικεφαλής οικονομολόγος της BlackRock, της μεγαλύτερες εταιρείας διαχείρισης διαθεσίμων παγκοσμίως. «Υποψιάζομαι ότι αυτό οφείλεται στο εμπορικό πλεόνασμα που υπάρχει στην Ευρώπη, το οποίο συνεπάγεται ότι το ευρώ βρίσκεται σε έλλειψη», εξηγεί.
Εμπορικές ροές απειλούνται
Ακόμη και έτσι, όμως, οι επιπτώσεις από μια πιθανή αναστολή της Συνθήκες Σένγκεν στην Ευρωζώνη προκαλεί πονοκέφαλο στην ελίτ των Ευρωπαίων πολιτικών. Στην προεκλογική της ομιλία στη Ρηνανία-Παλατινάτο, η καγκελάριος Angela Merkel δήλωσε ότι η ισχύς του ευρώ «έγκειται στην ελεύθερη διακίνηση των αγαθών και των υπηρεσιών, καθώς και των ανθρώπων».
Η στήριξη του εμπορίου είναι εξαιρετικά σημαντική για μια Ένωση που προσπαθεί να ανακάμψει από την ύφεση και την κρίση χρέους, έστω και οι μαζικές αγορές ομολόγων από την κεντρική τράπεζα ωθούν το κόστος δανεισμού των κρατών μελών σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Μπορεί η ποσοτική χαλάρωση να προστατεύει το δημόσιο χρέος από τις ρευστοποιήσεις που παρατηρούνται σε περιόδους κρίσης, αλλά αναγκάζει τους επενδυτές να «ξεσπάσουν» στο νόμισμα.
«Λαμβάνοντας όλα αυτά υπ’ όψιν, παραμένουμε αρνητικοί στο ευρώ», σημειώνει ο Adam Cole, κορυφαίο στέλεχος της Royal Bank of Canada στο Λονδίνο. «Εκτιμούμε ότι θα φτάσει σε επίπεδα εξίσωσης με το δολάριο και θα παραμείνει σε αυτά τα επίπεδα για αρκετό καιρό», καταλήγει.
