Ροή
Οι μετανάστες δεν μπορούν να ενσωματωθούν στην οικoνομική και πολιτική ζωή των χωρών υποδοχής από τη μια στιγμή στην άλλη. Μπορούν όμως να αναπτυχθούν οι υποδομές και οι προϋποθέσεις για να επιτευχθεί η συμμετοχή τους σε όλους τους τομείς.
Σε μια έπαυλη του 17ου αιώνα σε μια αριστοκρατική συνοικία του Παρισιού (περιοχή Rive Gauche), διεξήχθη ένα κοινωνικό πείραμα το οποίο σήμερα παρουσιάζεται πιο επίκαιρο από ποτέ. Ένα πείραμα, το οποίο ίσως να αποτελεί το κλειδί για την ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στην οικονομική και πολιτική ζωή των ευρωπαϊκών κρατών. Και μάλιστα, αυτό το πείραμα, το οποίο εμπνεύστηκαν οι Γάλλοι, και το οποίο αποτελεί τη μοναδική προσπάθεια στο είδος του, η ηγεσία της σύγχρονης Γαλλίας το απορρίπτει.
Το Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Παρισιού (Science Po University), το οποίο αποτελεί κέντρο εκπαίδευσης για τη λεγόμενη elite της χώρας (σε αυτό φοίτησαν και οι πέντε από τους επτά προέδρους της χώρας), προσφέρει εδώ και 15 χρόνια ευκαιρίες εισδοχής σε φοιτητές που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Πρόκειται για το μοναδικό εκπαιδευτικό ίδρυμα που έχει αναλάβει τέτοια πρωτοβουλία και από αυτή την προσπάθεια έχουν προκύψει απόφοιτοι οι οποίοι έγιναν επιχειρηματίες, πολιτικοί και επενδυτές.
Η ιστορία της 23χρονης Hanaa Trifiss, κόρη Μαροκινού μετανάστη, αποτελεί μια από τις πολλές περιπτώσεις. Ζούσε στο προάστιο Bezons του Παρισιού, όπου έχουν μεγαλώσει τζιχαντιστές, ναρκομανείς ενώ σημειώνονται υψηλά ποσοστά ανεργίας και φαινόμενα κοινωνικής βίας. Στην τελευταία τάξη του λυκείου, η Hanaa πληροφορήθηκε από μια καθηγήτριά της για την ύπαρξη του φημισμένου πανεπιστημίου. Τελικά γράφτηκε στο ίδρυμα και τώρα κάνει πρακτική στη Νότιο Αφρική, ενώ αποφοιτά τον Ιούνιο και θέλει να εξειδικευθεί στην πολεοδομική πολιτική.
Και όλα αυτά μέσα σε μια χώρα που πασχίζει να λύσει τα προβλήματα που προκύπτουν από την ιδέα της πολύ-πολιτισμικότητας. Και παρ’ όλα αυτά δεν υπάρχουν σχέδια ανάληψης παρόμοιας πρωτοβουλίας σε άλλο μέρος της χώρας.
Ωστόσο, αν και ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Manuel Valls, ο οποίος είναι επίσης μετανάστης (από την Ισπανία), αντιτίθεται στην προσφορά «ιδιαίτερων» προνομίων στους μετανάστες υποστηρίζοντας ότι αυτό είναι αντίθετο με την παραδοσιακή πολιτική της Γαλλίας. Από την άλλη, στις ΗΠΑ, η θετική διάθεση απέναντι στους μετανάστες έχει οδηγήσει στην προσφορά ευκαιριών για αυτές τις αδύναμες ομάδες να επιτύχουν. Στη Γαλλία, ύστερα από δύο θανατηφόρες τρομοκρατικές επιθέσεις κυρίως από μετανάστες οι οποίοι γεννήθηκαν στη Γαλλία, το θέμα αντιμετωπίζεται ως προσβολή στις αξίες ισότητας.
«Πώς διατείνεται κανείς ότι προσφέρει ίσες ευκαιρίες τη στιγμή που αρνείται να δώσει βοήθεια σε αυτούς που τη χρειάζονται;», διερωτάται η Hanaa. Πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της πόλης είναι μετανάστες ενώ μεγάλος είναι και ο αριθμός των παιδιών. Το 42% των κατοίκων στο Bezons έχουν ηλικία κάτω των 30 ετών ενώ οι κάτοικοι αντιμετωπίζονται ως «πολίτες δεύτερης κατηγορίας» όπως τους χαρακτηρίζει η Hanaa καθώς είναι αναγκασμένοι να ζουν σε τσιμεντουπόλεις και να φοιτούν σε σχολεία στα οποία συχνά δεν υπάρχουν δάσκαλοι. «Αισθάνονται σαν να τους κοροϊδεύουν, σαν να τους λένε ψέματα, και αυτό γεννά βία», σημειώνει.
To 2010 μια έρευνα για την ποικιλομορφία των μαθητών που εκπόνησε το υπουργείο Παιδείας αναφέρει την λέξη «μετανάστευση» μόνο μια φορά σημειώνοντας ότι η καταγωγή των γονέων θα έπρεπε να λαμβάνεται υπ’ όψιν όταν διαμορφώνεται η εκπαιδευτική πολιτική.
Η Γαλλία είναι τόσο προσηλωμένη στην ιδέα της ομογένειας που ακόμη και οι εταιρείες ερευνών απαγορεύεται από το νόμο να κάνουν ερωτήσεις για την καταγωγή, την εθνικότητα και τη θρησκεία. Οι βασικοί λόγοι είναι η διαφύλαξη του ιδιωτικού βίου, η αποτροπή των διακρίσεων και ο διαχωρισμός κράτους και εκκλησίας.
Το 2001, ο Richard Descoings, ο οποίος είχε διατελέσει διευθυντής του Science Po University, ξεκίνησε το περίφημο πρόγραμμα, CEP, με το οποίο είχε στόχο να εξαλείψει τις διαφορές εντός και εκτός σχολείου. Προς αυτή την κατεύθυνση άσκησε πιέσεις και για σχετικό νόμο στο Κοινοβούλιο για να δοθεί άδεια να περάσουν από συνέντευξη του πανεπιστημίου με σκοπό να εισαχθούν παιδιά από υποβαθμισμένες περιοχές. Τον πρώτο χρόνο 17 παιδιά έγιναν δεκτά.
Πέρυσι, 147 φοιτητές, περίπου το 10% των νεοεισαχθέντων στο ίδρυμα, μπήκαν με αυτό τον τρόπο και προέρχονταν από περισσότερα από 100 σχολεία στη Γαλλία. Αν και το πανεπιστήμιο δεν δημοσιεύει στατιστικά για το συγκεκριμένο πρόγραμμα και αρνείται να παραδεχθεί «ανοιχτά» ότι βοηθάει αποκλειστικά παιδιά μεταναστών που σπουδάζουν, οι μελέτες δείχνουν ότι οι μετανάστες φοιτητές αποτελούν το 50% των επιλεγέντων.
Πολλοί από αυτούς ακολουθούν καριέρα στα Χρηματοοικονομικά όπως είναι ο αλγερινής καταγωγής, Rachid Kherrouf, γιος μεταλλωρύχου, ο οποίος ζει σήμερα στη Σιγκαπούρη και εργάζεται για έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό ενώ είχε διατελέσει και στέλεχος στη Walt Disney και την Electronic Arts.
