Τι σημαίνει το δημοψήφισμα για τις ιταλικές τράπεζες

Viber Whatsapp Μοιράσου το
Τι σημαίνει το δημοψήφισμα για τις ιταλικές τράπεζες

Σκούρα τα πράγματα για τις ιταλικές τράπεζες: με ένα βουνό των κόκκινων δανείων στην πλάτη, καλούνται να αντεπεξέλθουν στο σοκ του δημοψηφίσματος της Κυριακής και να επιβιώσουν από το «τσουνάμι» που ενδέχεται να φέρει στις αγορές μια παραίτηση της κυβέρνησης Renzi.

Την Κυριακή οι Ιταλοί προσέρχονται στις κάλπες για να ψηφίσουν υπέρ ή κατά της συνταγματικής αναθεώρησης και σε περίπτωση απόρριψης της κυβερνητικής πρότασης, ο πρωθυπουργός Matteo Renzi έχει προειδοποιήσει ότι θα παραιτηθεί. Εάν συμβεί αυτό, η χώρα θα μπει σε μια περίοδο έντονης αναταραχής –σε μια εποχή που οι ευάλωτες τράπεζες προσπαθούν να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των ρυθμιστικών αρχών. Η Monte Paschi βρίσκεται εν μέσω αύξησης κεφαλαίου ύψους 5 δισ. ευρώ, ενώ η UniCredit –η μεγαλύτερη ιταλική τράπεζα– εξετάζει και αυτή το ενδεχόμενο αύξησης κεφαλαίων.

Η αλήθεια είναι ότι η Ιταλία είναι μια χώρα που γνωρίζει από κρίσεις: από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει αλλάξει περισσότερες από 60 κυβερνήσεις. Μετά τα «σοκ» του Brexit και της εκλογής Trump, όμως, οι εκτιμήσεις στην αγορά κλίνουν προς το «όχι» στο δημοψήφισμα, στέλνοντας τις τραπεζικές μετοχές στο -10% το τελευταίο τρίμηνο –έναντι ανόδου 8% στον πανευρωπαϊκό τραπεζικό δείκτη Euro Stoxx Banks Index.

Δεν θα έρθει η συντέλεια

Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική ηγεσία, η Τράπεζα της Ιταλίας και η ΕΚΤ θα λάβουν μέτρα για να αποτρέψουν μια κατάρρευση του χρηματοοικονομικού συστήματος, διαβεβαιώνει ο Nicolas Veron, ανώτατος συνεργάτης του ινστιτούτου Bruegel. «Δύσκολα μπορώ να φανταστώ έναν Αρμαγεδώνα στον ιταλικό τραπεζικό κλάδο ακόμη και αν παραιτηθεί ο Renzi», αναφέρει.

Η μεγάλη αβεβαιότητα σε αυτή την υπόθεση είναι η ίδια η Monte Paschi –που εδώ και χρόνια αποτελεί τον μεγάλο «μπελά» της ιταλικής οικονομίας. Μετά τις σοβαρές ζημιές που κατέγραψε λόγω των θέσεών της σε παράγωγα, η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας έχει λάβει κεφάλαια διάσωσης ύψους 4 δισ. ευρώ από τα κρατικά ταμεία και 8 δισ. ευρώ από τους επενδυτές από το 2009. Σήμερα, η ποιότητα του δανεικού της χαρτοφυλακίου έχει επιδεινωθεί δραματικά ενώ η μετοχή της έχει χάσει το 83% της αξίας της από την αρχή του έτους.

Την επόμενη εβδομάδα, η Monte Paschi σκοπεύει να προχωρήσει στην πώληση κόκκινων δανείων ύψους 27,7 δισ. ευρώ. Όσο και να υποστηρίζει ο διευθύνων σύμβουλός της, Marco Morelli, πόσο καλό deal θα είναι αυτό για την τράπεζα, δύσκολα θα μπορέσει να βρει αγοραστές για το «κακό» ενεργητικό της.

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε η διοίκηση την Τρίτη, ο οικονομικός διευθυντής Francesco Mele επιχείρησε να πιέσει τους ομολογιούχους της τράπεζας να ανταλλάξουν το χρέος με μετοχές, προειδοποιώντας τους ότι σε αντίθετη περίπτωση θα επωμισθούν ζημιές σε περίπτωση κρατικής διάσωσης. Σύμφωνα με τη νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι ομολογιούχοι πρέπει να απορροφήσουν ένα μέρος των ζημιών πριν την ενεργοποίηση του bail-in –του γνωστού «κουρέματος» των καταθέσεων που επιβαρύνει τους καταθέτες. Ο Mele προσπάθησε να τρομάξει τους ομολογιούχους αλλά μπορεί οι προειδοποιήσεις του να μην απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Αν επικρατήσει το «όχι» στο δημοψήφισμα την Κυριακή, η τράπεζα θα χρειαστεί διάσωση από το κράτος.

Μια τέτοια περίπτωση θα προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, δεδομένων των κεφαλαίων διάσωσης που έχει ήδη απορροφήσει η τράπεζα. Σε περίπτωση που ναυαγήσει η ανακεφαλαιοποίηση της Monte Paschi, το σοκ των επενδυτών θα είναι τέτοιο που θα πάρει «η μπάλα» και τις υπόλοιπες ιταλικές τράπεζες –όπως την Banca Carige SpA που ήδη βρίσκεται στο στόχαστρο της ΕΚΤ η οποία την πιέζει να εξυγιάνει το ενεργητικό της. Ας ελπίσουμε ότι οι επενδυτές δεν θα θεωρήσουν πως η Monte Paschi μπορεί να «μολύνει» ολόκληρο τον τραπεζικό κλάδο –σε περίπτωση που τα πράγματα πάνε στραβά.

«Είναι πολύ πιθανό να μην υπάρξει εξάπλωση [της κρίσης]», σημειώνει ο Veron. «Απεναντίας, μπορεί η ανακεφαλαίωση με κρατικά κεφάλαια να γίνει δεκτή με ανακούφιση από την αγορά, θεωρώντας ότι θα αντιμετωπιστεί επιτέλους το πρόβλημα της Monte dei Paschi».

Εάν το δημοψήφισμα, όμως, προκαλέσει πολιτική αναταραχή στη Ρώμη, τα πράγματα μπορεί να μην είναι τόσο ρόδινα. Οι πιο απαισιόδοξοι προειδοποιούν ότι αν πάει η χώρα και πρόωρες εκλογές και εκλεγεί το λαϊκίστικο Κίνημα των Πέντε Αστέρων που τάσσεται υπέρ της εξόδου της Ιταλίας από την ΕΕ, οι κλυδωνισμοί για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας θα είναι ισχυροί. Ήδη, οι επενδυτές αποτιμούν αυτόν τον κίνδυνο στις αποδόσεις των ιταλικών κρατικών ομολόγων, με το spread να εκτινάσσεται στις 172 μονάδες βάσης, από 118 μ.β. που ήταν τον Αύγουστο.

Όσο, όμως, κλιμακώνονται οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, υπονομεύουν την κλυδωνίζονται οι ιταλικές τράπεζες που έχουν στην κατοχή τους τίτλους αξίας 400 δισ. ευρώ. «Αυτό είναι το χειρότερο σενάριο», σχολιάζει ο Federico Santi από τη Eurasia Group. «Όσο αυξάνονται οι αποδόσεις, η ΕΚΤ δεν αγοράζει αρκετά ομόλογα και επανέρχεται ο εφιάλτης που οδήγησε στην κρίση χρέους».

Κάτω από το χαλί

«Τα προβλήματα των ιταλικών τραπεζών δεν πηγάζουν από τις ανακεφαλαιοποιήσεις αλλά από τις ίδιες τις δραστηριότητές τους», τονίζει ο Francesco Confuorti, διευθύνων σύμβουλος της επενδυτικής εταιρείας Advantage Financial SA. «Οι τράπεζες χρειάζονται περισσότερα κεφάλαια, πιο ξεκάθαρο ισολογισμό και πιο αποτελεσματική διαχείριση».

Σύμφωνα με τον Barrington Pitt Miller, αναλυτή της Janus Capital Group, αν οι τράπεζες τη «σκαπουλάρουν» από την κρίσιμη πολιτική στιγμή που σηματοδοτεί το δημοψήφισμα στην Ιταλία, θα έχει χαθεί η ευκαιρία να γίνουν οι σαρωτικές αλλαγές που απαιτούνται στον κλάδο. Όπως εξηγεί, οι τράπεζες έχουν συσσωρεύσει 360 δισ. ευρώ σε κόκκινα δάνεια –ποσό που αντιστοιχεί στο 1/5 του ΑΕΠ. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, η εξυγίανση του κλάδου θα κοστίσει 30 δισ. ευρώ στους Ιταλούς φορολογούμενος, εφόσον χρειαστεί να παρέμβει η κυβέρνηση.

Το πιθανότερο σενάριο, σε κάθε περίπτωση, είναι ότι ναι μεν θα αποτραπεί η κατάρρευση των ιταλικών τραπεζών αλλά τα προβλήματα που ταλανίζουν τον κλάδο τα τελευταία χρόνια δεν έχουν θα λυθούν. «Η κατάσταση είναι αντιμετωπίσιμη αλλά δεν περιμένουμε ότι θα αντιμετωπιστεί», καταλήγει ο Pitt Miller.

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider