Ροή
Κατά πόσο ήταν επιτυχής η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στο Παρίσι, θα κριθεί από το κατά πόσο τα πλούσια κράτη θα εκπληρώσουν την υπόσχεσή τους για παροχή χρηματικής βοήθειας ύψους 100 δισ. δολαρίων ετησίως σε φτωχά κράτη για επενδύσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.
Ας δούμε, όμως, τι είναι η «Συμφωνία των 100 δισ.»:
Περί τίνος πρόκειται;
Πριν από έξι χρόνια, τα προηγμένα κράτη δεσμεύτηκαν να χρηματοδοτούν τα αναπτυσσόμενα κράτη με 100 δισ. δολάρια ετησίως έως το 2020 με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προκειμένου να αναχαιτιστεί η κλιματική αλλαγή.
Γιατί πρέπει οι ανεπτυγμένες χώρες να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες;
Πρόκειται για νομική υποχρέωση αυτή προκύπτει από τη Σύμβαση – πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα του 1992. Η βασική αρχή υπαγορεύει ότι τα πλουσιότερα κράτη ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη και οφείλουν να λάβουν διορθωτικά μέτρα. Η εν λόγω αρχή επικυρώθηκε από τα 195 κράτη που υιοθέτησαν τη Σύμβαση.
Τα ανεπτυγμένα κράτη τηρούν την υπόσχεσή τους;
Όχι απόλυτα, αλλά κάνουν πρόεδρο. Το συνολικό ποσό της χρηματοδότησης προς τα φτωχότερα κράτη ανήλθε σε 62 δισ. δολάρια το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την έρευνα που εξέδωσε ο ΟΟΣΑ τον Οκτώβριο.
Τι λένε τα προηγούμενα κράτη;
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της διατείνονται ότι είναι σε καλό δρόμο για να εκπληρώσουν τη δέσμευσή τους, χωρίς ωστόσο να αποκαλύπτουν περισσότερα στοιχεία για το πώς θα το πετύχουν αυτό. Ο στόχος για χρηματοδότηση «fast-start» ύψους 30 δισ. δολαρίων το διάστημα 2010-2012 επιτεύχθηκε, καθώς 35,9 δισ. δολάρια χορηγήθηκαν στα φτωχότερα κράτη το εν λόγω διάστημα, σύμφωνα με έρευνα της οργάνωσης Climate Analytics στο Βερολίνο.
Πώς έμπλεξαν έτσι τα πλούσια κράτη;
Η χρηματοδότηση των 100 δισ. προτάθηκε από τον πρώην βρετανό πρωθυπουργό Gordon Brown το 2009 προκειμένου να κερδηθεί το χαμένο έδαφος από το «ναυάγιο» των συνομιλιών για το κλίμα στην Κοπεγχάγη. Την πρόταση αποδέχθηκε, μεταξύ άλλων, και η Hillary Clinton που διατελούσε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ εκείνη την εποχή.
Πού πάνε τα λεφτά;
Τα κεφάλαια λαμβάνουν κατά κύριο λόγο οι ευπαθείς νησιωτικές χώρες, όπως τα μικρά νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν εάν ανέβει η στάθμη της θάλασσας, καθώς και τα φτωχά αφρικανικά κράτη. Η χρηματοδότηση χρησιμοποιείται για την προστασία της γεωργίας που πλήττεται από την κλιματική αλλαγή και την παροχή κινήτρων για καθαρές μορφές ενέργειας.
Τι είναι το Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα;
Το Ταμείο συστήθηκε το 2010 από τον ΟΗΕ στο Κανκούν του Μεξικού και αποσκοπεί στην παροχή απροσδιόριστου χρηματικού ποσού στα φτωχότερα κράτη του πλανήτη. Τα πρώτα κονδύλια εκταμιεύτηκαν από το Ταμείο μόλις αυτόν τον μήνα.
Γιατί το θέμα είναι ακόμη ψηλά στην ατζέντα;
Πολλοί μη κυβερνητικοί οργανισμοί και αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες υποστηρίζουν ότι τα 100 δισ. δολάρια δεν είναι αρκετά. Με εισήγησή τους τον Μάρτιο, ακαδημαϊκοί από το London School of Economics υποστήριξαν ότι, για να αναχαιτιστεί η κλιματική αλλαγή, η χρηματοδότηση πρέπει να τετραπλασιαστεί. Οι απόψεις, ωστόσο, διίστανται μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας και των περιβαλλοντικών φορέων.
Τι θα γίνει μετά το 2020;
Κανείς δεν ξέρει. Το πρόσφατο προσχέδιο που αφορά σε αναθεώρηση της Σύμβασης εισηγείται την ενίσχυση της βοήθειας πάνω από τα 100 δισ. δολάρια ετησίως, αν και εκφράζονται διαφωνίες μεταξύ των κρατών. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα προηγμένα κράτη υποστηρίζουν ότι η βάση των δωρητών πρέπει να διευρυνθεί, καθώς το τοπίο έχει αλλάξει δραματικά μετά το 1992, «δείχνοντας» βασικά την Κίνα.
«Είναι ευρέως αποδεκτό ότι τα χρήματα πρέπει να αυξηθούν αλλά δεν έχει προσδιοριστεί από πού θα προέρχονται», εξηγεί η ευρωπαία αξιωματούχος Elina Bardram σε πρόσφατη συνέντευξή της.
