Ροή
Μετά τις καπνοβιομηχανίες, στο στόχαστρο των αρχών μπαίνουν οι εταιρείες τροφίμων και ποτών με τη «στοχοποίηση» της ζάχαρης και των βλαβερών επιπτώσεων που έχει για την υγεία.
Ήδη οι κυβερνήσεις στο Μεξικό και τη Γαλλία επιβάλλουν «φόρο ζάχαρης», ενώ ανάλογες επιβαρύνσεις ετοιμάζει και η Βρετανία για την επόμενη διετία. Την προηγούμενη εβδομάδα, η βρετανική εταιρεία Associated British Foods που παράγει ζάχαρη κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι προσπαθεί να δαιμονοποιήσει τη ζάχαρη και εξέφρασε τις αμφιβολίες της κατά πόσο με αυτή τη στρατηγική θα μειωθούν όντως τα ποσοστά παχυσαρκίας στον πληθυσμό.
Εάν, λοιπόν, η μοίρα της ζάχαρης είναι ίδια με του καπνού, τότε οι βιομηχανίες αναψυκτικών και γλυκισμάτων θα πρέπει να πάρουν μερικά μαθήματα από την καπνοβιομηχανία.
Όσο και αν ακούγεται παράδοξο, αυτή η «στοχοποίηση» ήταν που βοήθησε τις καπνοβιομηχανίες να εκτοξεύσουν τις αποδόσεις τους. Την προηγούμενη πενταετία, οι μεγάλες καπνοβιομηχανίες απέφεραν συνολική απόδοση 101% στους επενδυτές τους, σύμφωνα με τα στοιχεία του δείκτη Global Tobacco Product Manufacturing του Bloomberg –υπερδιπλάσια απόδοση από το 42% που απέδωσε ο MSCI World Index. Η απόδοση αυτή είναι εξωπραγματική και αποζημιώνει με το παραπάνω τους επενδυτές που επέλεξαν τις μετοχές που άλλοι απορρίπτουν λόγω ηθικής.
Η επιβολή «τσουχτερών» φόρων στα τσιγάρα οδηγεί σε μείωση των συνολικών πωλήσεων, αλλά ταυτόχρονα διευκολύνει τις καπνοβιομηχανίες να περάσουν τις αυξήσεις τιμών στα προϊόντα τους. Οι εταιρείες τροφίμων είναι αναγκασμένες να περιμένουν τις αυξήσεις φόρων στη ζάχαρη για να ελέγξουν τις τιμές, ενώ οι καπνοβιομηχανίες παραδοσιακά αρνούνται να μπουν σε πόλεμο τιμών. Οι εταιρείες τροφίμων, από την άλλη, συχνά σύρονται στον «πόλεμο του ραφιού».
Παρότι η αρχή θα είναι δύσκολη για τις βιομηχανίες τροφίμων, η επιβολή αυστηρότερης νομοθεσίας θα περιορίσει αναπόφευκτα τους παίκτες, αποκλείοντας τους μικρότερους από την αγορά. Αυτό σημαίνει ότι θα επιβιώσουν οι ισχυρότεροι παίκτες –όπως ακριβώς συνέβη και στην καπνοβιομηχανία.
Η μεγαλύτερη καπνοβιομηχανία παγκοσμίως σήμερα είναι η China National Tobacco με μερίδιο αγοράς 44%, ενώ έξι άλλες πολυεθνικές ελέγχουν μόλις το 1/3 της αγοράς, σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence. Η αγορά σήμερα είναι πολύ πιο συγκεντρωτική σε σύγκριση με 20 χρόνια παλαιότερα, επιβεβαιώνει ο αναλυτής του BI, Duncan Fox.
Ως εκ τούτου, οι επενδυτές προσδοκούν περισσότερες συμφωνίες στον κλάδο του καπνού. Οι τελευταίες φήμες εξαγορών-συγχωνεύσεων επικεντρώθηκαν στην Imperial Brands, με πιθανότερους «μνηστήρες» τις British American Tobacco ή Japan Tobacco.
Όσο οξύμωρο και αν φαίνεται, η επιβολή υψηλότερων φόρων και η συρρίκνωση του κλάδου έχει εκτινάξει τα περιθώρια κέδρους προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (Ebitda) των μεγάλων ομίλων στο 27,7%, έναντι 19,4% του κλάδου αλκοολούχων ποτών του δείκτη BI. Η επόμενη κίνηση ήταν η αύξηση των μερισμάτων, η οποία σε περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων είναι ακόμη πιο πολύτιμη. Οι κολοσσοί της καπνοβιομηχανίας αποδίδουν το 63,7% των κερδών τους σε μέρισμα.
Βέβαια, τις καπνοβιομηχανίες ευνοεί και η διεθνής συγκυρία, ενώ ο κλάδος τροφίμων δεν έχει αποδειχθεί το ίδιο τυχερός. Η αβεβαιότητα που επικρατεί διεθνώς ωθεί τους επενδυτές στην αναζήτηση «ασφαλών» παραδείσων και τα είδη οικιακής χρήσης είναι ένας από αυτούς, μαζί με την καπνοβιομηχανία. Ο κλάδος των τυποποιημένων τροφίμων, αντιθέτως, δεν έχει αποδειχθεί το ίδιο τυχερός.
Οι μεγάλες καπνοβιομηχανίες έχουν επενδύσει τελευταία σε εναλλακτικά προϊόντα, όπως είναι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, όπου οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι αλματώδεις. Η συγκεκριμένη αγορά έχει γιγαντωθεί από μόλις 50 εκατ. δολάρια στα 7,5 δισ. δολάρια το 2015, σε όρους τζίρους, σύμφωνα με το Euromonitor. Και μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ο ηλεκτρονικός καπνός αναμένεται να γνωρίσει επιπλέον ανάπτυξη 20%. Μια ακόμη εξέλιξη που θα δώσει ώθηση στον κλάδο είναι η νομιμοποίηση της μαριχουάνας στις ΗΠΑ.
Την ίδια ώρα, η μείωση στη ζήτηση των τσιγάρων εμφανίζει σημάδια σταθεροποίησης –οι όγκοι πωλήσεων εκτός Κίνας μειώθηκαν κατά 2% το 2015, ρυθμός πολύ μικρότερος σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Οι καπνοβιομηχανίες είχαν περιθώριο αρκετών χρόνων για να προσαρμοστούν σε ένα πιο «εχθρικό» ρυθμιστικό περιβάλλον, ενώ για τον κλάδο των τροφίμων και των ποτών, τα δύσκολα μόλις άρχισαν.
Για να βγουν από αυτή τη μάχη με όσο το δυνατόν λιγότερα τραύματα, οι κολοσσοί τροφίμων θα πρέπει να συμπεριφέρονται λιγότερο ως μεγάλα σουπερμάρκετ –που είναι έτοιμα να μπουν σε πόλεμο τιμών με την πρώτη αφορμή– και περισσότερο σαν μεγάλες καπνοβιομηχανίες.
