Ροή
Η επίσκεψη Ερντογάν είναι ασφαλώς σημαντική –αν και είναι μάλλον ανακριβής η συχνή αναφορά στην «πρώτη επίσκεψη Τούρκου προέδρου μετά από 65 χρόνια». Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Τζελάλ Μπαγιάρ, ανταποδοτική της επίσκεψης του βασιλικού ζεύγους της Ελλάδας στην Τουρκία, ήταν καθαρά συμβολικής σημασίας καθώς μέχρι πριν τη συνταγματική μεταρρύθμιση του Απριλίου 2017 οι αρμοδιότητες του προέδρου της τουρκικής δημοκρατίας ήταν αντίστοιχες με αυτές του Ελληνα ομολόγου του, δηλαδή πολύ περιορισμένες. Ουσιαστικά ο κ. Ερντογάν επισκέπτεται ξανά την Ελλάδα με την ιδιότητα του ουσιαστικού ηγέτη της χώρας του, όπως είχε πράξει το 2004 και το 2010.
Η χρονική στιγμή για την τρέχουσα επίσκεψη αποτέλεσε επιλογή της τουρκικής πλευράς η οποία είναι ουσιαστικά η επισπεύδουσα, καθώς ο Ερντογάν επιθυμεί να διασπάσει τη σχετική διπλωματική απομόνωση του (καθώς οι σχέσεις του με την πλειοψηφία των κρατών-μελών της ΕΕ, καθώς και με την Ουάσιγκτον παραμένουν κλονισμένες). Από την άποψη αυτή, η επίσκεψη στην Ελλάδα προσφέρεται ως μια άσκηση δημοσίων σχέσεων και μια photo-opportunity για τον Τούρκο πρόεδρο, που θα καταφθάσει με την οθωμανικής νοοτροπίας πολυμελή αντιπροσωπεία του. Παρά τα διμερή προβλήματα, ή μάλλον εξαιτίας των προβλημάτων αυτών, η ελληνική πλευρά δεν είχε λόγο να αποφύγει μια επίσκεψη ρουτίνας και περιορισμένου πολιτικού περιεχομένου (ή τουλάχιστον έτσι νόμιζε μέχρι τη συνέντευξη Ερντογάν στον Αλέξη Παπαχελά και τις αναφορές στην ανάγκη αλλαγής της Συνθήκης της Λωζάνης). Η ελπίδα ήταν ότι, ως αποτέλεσμα μιας επίσκεψης σε θετικό κλίμα, και με ένα ηγέτη ο οποίος επενδύει σε προσωπικές σχέσεις με τους ομολόγους του, η Ελλάδα θα απεκόμιζε μια περίοδο σχετικής ηρεμίας στο Αιγαίο και ίσως μια καλύτερη συνεργασία σε θέματα διαχείρισης των παράτυπων μεταναστευτικών ροών.
Πιο συγκεκριμένα, η υπόθεση εργασίας της ελληνικής πλευράς ήταν ότι η συζήτηση περί διμερών σχέσεων και Κυπριακού θα ήταν λίαν επιφανειακή, η συμφωνία περί προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών αποτελεί ούτως ή άλλως ευρωπαϊκό και όχι διμερές ζήτημα, οι δύο πλευρές θα επαναλάμβαναν τις θέσεις τους σχετικά με το αίτημα έκδοσης των οκτώ Τούρκων αξιωματικών, η Ελλάδα έχει τοποθετηθεί δημόσια περί μη-διακοπής των ενταξιακών συνομιλιών ΕΕ-Τουρκίας, άρα η επίσκεψη θα ήταν επικοινωνιακού χαρακτήρα με μόνα απτά αποτελέσματα την υπογραφή σειράς συμφωνιών οικονομικής συνεργασίας (και με την ελπίδα ότι κάποιες από αυτές θα υλοποιούνταν). Όσον αφορά στις εικασίες ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης περί διαμεσολαβητικού ρόλου Τσίπρα/ελληνικής κυβέρνησης στην κατεύθυνση της βελτίωσης των σχέσεων Ευρώπης-Τουρκίας, η ιδέα σκοντάφτει στο περιορισμένο ειδικό βάρος της χώρας μας στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, και ως απάντηση στους ισχυρισμούς μερίδας του ευρωπαϊκού τύπου περί «προσφοράς υπηρεσιών στον κ. Ερντογάν», καλό θα ήταν να σημειωθεί ότι πέραν της συμμετοχής της στη διαμόρφωση ευρωπαϊκής πολιτικής έναντι της Τουρκίας, η Ελλάδα οφείλει να έχει και τη δική της πολιτική στα διμερή ζητήματα, καθώς η γεωγραφική γειτνίαση και τα ανοιχτά μέτωπα πολλαπλασιάζουν την ένταση και το αποτέλεσμα των όποιων κλυδωνισμών μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας.
Εν κατακλείδι, έτσι όπως δείχνουν να εξελίσσονται τα πράγματα, το αν η επίσκεψη Ερντογάν θα κριθεί ως επιτυχημένη ή όχι θα κριθεί όχι από τα χαμόγελα και τα καλά λόγια που ασφαλώς θα περισσέψουν, ή από την υπογραφή κάποιων οικονομικών συμφωνιών μάλλον ήσσονος σημασίας αλλά από το αν ο κ. Ερντογάν θα θέσει επισήμως θέμα αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης (εξηγώντας παράλληλα και τι ακριβώς εννοεί και επιδιώκει) και από το αν θα είναι αρκούντως προσεκτικός και διπλωματικός στις δημόσιες τοποθετήσεις του κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στη Θράκη. Ο «αυθορμητισμός» και η έλλειψη προβλεψιμότητας του Τούρκου προέδρου αποτελούν πάντοτε παράγοντες σχετικού προβληματισμού.
