Επεκτατική αναδίπλωση

Η ευρωπαϊκή αναδίπλωση οφείλεται μόνο στις οικονομικές ανισότητες, στην οικονομική πίεση που ασκείται σε ευρέα στρώματα προλεταρίων, ανειδίκευτων, ανέργων; Και η ανάδυση μιας πολύπλευρης ακροδεξιάς στην Ευρώπη, είναι αναδίπλωση ή αντίθετα, στρεβλή επέκταση ενός αμυντικού ευρωπαϊκού ιδεώδους; Πράγματι. Η ιδεολογία της αναδίπλωσης, έχει επεκτατικά χαρακτηριστικά. Υφαίνεται εδώ και αρκετά χρόνια ένας συνδετήριος ιστός ανάμεσα σε συγγενείς μεταξύ τους και αλληλοτροφοδοτούμενες ξενοφοβικές, ευρωεπιφυλακτικές, συχνά βίαιες δυνάμεις, που εκτείνονται σε χώρες διαφορετικής ανάπτυξης, διαφορετικών παραδόσεων, διαφορετικού ιστορικού φορτίου. Στις χώρες της Βαλτικής, στην εύρωστη Αυστρία, στη νεοφώτιστη Ουγγαρία, στην αγροτική (και με τεράστια παραοικονομία) Αλβανία, στην ηγεμονική Γερμανία, στην ανεκτική Γαλλία κλπ. Εκεί άραγε εντάσσεται το φαινόμενο της Καταλονίας, όπως παλαιότερα της Λέγκας του Βορρά στην Ιταλία; Εκεί εντάσσονται τα (αρχέγονα) θέματα ενότητας, που εγείρονται στο Βέλγιο; Πράγματι πολυδιαιρέσεις και αναδιπλώσεις «ερεθίζονται» υπό την πολιτιστική πίεση της προσφυγικής συνθήκης, από την φτώχεια και την ανισότητα; Και τότε πώς εκδηλώνονται φαινόμενα απίστευτης βίας σε ισορροπημένες και εύρωστες οικονομίες όπως είναι οι Σκανδιναβικές (φαινόμενο Μπρέιβικ);

Δεν μπορεί μόνο η ταξικότητα ή η οικονομική κατάπτωση να ερμηνεύσει φαινόμενα μεικτά στην πολιτική και πολιτιστική τους ιδιοσυστασία. Τα φαινόμενα αναδίπλωσης, οφείλονται και σε οικονομικές πιέσεις και στις από-εντάξεις μεγάλων ομάδων απ’ την παραγωγική διαδικασία. Οφείλονται στην διάψευση, στην φαντασιακή διάψευση: «δεν είμαι αυτό που νόμιζα, δεν κατοπτρίζεται στην κοινωνία η εικόνα που είχα σχηματίσει (ή το συλλογικό μου αφήγημα είχε ισχυριστεί) για μένα». Ακόμα, τα ρηξιακά φαινόμενα αναδίπλωσης, οφείλονται στην αναφομοίωτη, αβέβαιη, αμήχανη και άλυτη πολιτικά ευρωπαϊκή επαφή με την ετερότητα (θρησκευτικοπολιτιστικές και εθνικές ετερότητες) κλπ. Τα φαινόμενα μπορούν έτσι να εκδηλώνονται σε εύπορες περιοχές, σε φτωχά στρώματα, σε χώρες κρίσης, σε χώρες εκτός κρίσης. Μπορεί να εκφράζουν και να συσπειρώνουν μεσαία ή ανώτερα στρώματα όπως και στρώματα οικονομικού περιθωρίου.

Αυτά είναι οι εκδηλώσεις του φαινομένου. Το ερώτημα είναι οι πολιτικές που χαράσσονται. Είναι πολιτικές υπεκφυγής, γραφειοκρατικής μετάθεσης. Αρκεί η εκλογική νίκη επί της Λεπέν, επί του Χόφερ, επί του Βίλντερς, κλπ για να λυτρωθεί η Ευρώπη απ’ την ακρότητα; Τις κοινωνικές μεταλλάξεις που συντελούνται μαζικά, την μετατόπιση σε μια ακραία βιοσυνθήκη, φαίνεται ότι δεν τις αξιολογούμε. Το ότι στα σπλάχνα της κοινωνίας συντελούνται μαζικοί «λεπενισμοί», «βιλντερισμοί» κλπ ανεξαρτήτως του εκλογικού αποτελέσματος, φαίνεται ότι ελάχιστα απασχολεί την ανάλυση.

Το ότι οι ηγέτες της αναδίπλωσης, είναι τα συμπτωματικά και πολιτικάντικα- λαϊκιστικά φαινόμενα μιας βαθειάς και κατά την γνώμη μου δομικής μεταλλαγής, είναι οι εκλογικές εκδηλώσεις ενός αντιφατικού ρεύματος μικροαστικού, συντηρητικού ριζοσπαστισμού, μάλλον δύσκολα εκλογικεύεται απ’ τις ελίτ και τις ηγεσίες.

Αυτός ο ύπνος αφήνει το αυγό του φιδιού. Η νιρβάνα και το ραχάτι στην παραγωγή πολιτικών, θρέφει την ακρότητα. Θα θερίσουμε αυτό σπέρνεται. Και αυτός που θα την πληρώσει θα είναι ο αδύναμος. Αυτός που δεν μπορεί να εξάγει την κρίση του και να εξαγοράσει την ειρήνη του…

Επιμέλεια: Στέλλα Κεμανετζή