Ροή
Η διαχειριστική ή σοσιαλδημοκρατική στροφή στις θέσεις και περισσότερο στην πρακτική του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ (παραδοχή της ευρωζώνης, της οικονομίας της αγοράς, κ.λπ.) είναι πλέον εμφανής. Τίθεται, ως εκ τούτου, εκ νέου το ερώτημα προς ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί η Νέα Δημοκρατία προκειμένου να κερδίσει τις εκλογές και να επανέλθει στην εξουσία. Πράγματι, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης παραμένει η κατεξοχήν κυβερνητική δύναμη την περίοδο της μεταπολίτευσης, που κατάφερε να διατηρήσει σε μεγάλο ποσοστό τη συνοχή και την επιρροή της στην κοινωνία. Αντιθέτως, το έτερο κόμμα εξουσίας αυτής της περιόδου (ΠΑΣΟΚ) φαίνεται πως έχει πλέον περιέλθει σε τροχιά ιστορικής παρακμής και περιθωριοποίησης, μη καταφέρνοντας να ανασυγκροτηθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να διεκδικήσει αφ’ εαυτού την κυβερνητική εξουσία.
Η Νέα Δημοκρατία προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις, μετά την ανάδειξη της νέας ηγεσίας του κόμματος (Κυριάκος Μητσοτάκης), γεγονός που οδηγεί πολλούς στην πεποίθηση ότι θα επικρατήσει άνετα στις επόμενες εκλογές, όποτε αυτές διεξαχθούν εντός της προσεχούς διετίας. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι προς ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί η επόμενη διακυβέρνηση και ποιος είναι ο στρατηγικός και αξιακός προσανατολισμός της γενικής της πολιτικής: προς τον χώρο του κέντρου και του κοινωνικού φιλελευθερισμού ή προς τις πιο ριζοσπαστικές θέσεις του οικονομικού, ιδίως, ‘νεοφιλελευθερισμού’, όπως αυτός προσλαμβάνεται (ή δυσφημίζεται) συνήθως, ήτοι ως ένα κράμα πολιτικής που ευνοεί τους πιο εύπορους και προνομιούχους; Το δίλημμα είναι καίριο και άπτεται του αξιακού ή ιδεολογικού προτάγματος ή στίγματος ενός κόμματος εξουσίας, που διεκδικεί με αξιώσεις να αναλάβει εκ νέου την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας.
Είναι, βέβαια, γνωστό ότι στις εκλογές καταγράφεται συνήθως ένα είδος ‘αρνητικής’ επιλογής, όπου οι πολίτες μάλλον καταδικάζουν μια κυβέρνηση που απέτυχε, παρά εκφράζουν θετική προτίμηση για μιαν άλλη κυβερνητική πρόταση και προοπτική. Παρά ταύτα, η κυβερνητική σταθερότητα και νομιμοποίηση, όσο και η πολιτική επιρροή ή ‘ηγεμονία’ μιας πολιτικής παράταξης στηρίζονται στις θετικές μάλλον προτιμήσεις και προσδοκίες των πολιτών, που εκτιμούν, έστω και μετ’ επιφυλάξεων, πως η νέα τους επιλογή δεν θα είναι απλώς λιγότερο κακή από την προηγούμενη (το μη χείρον βέλτιστον), αλλά όντως υπερέχει ποιοτικά και αξιακά αυτής.
Στο πνεύμα αυτό και με δεδομένη τη διαχειριστική ή συντηρητική στροφή του ΣΥΡΙΖΑ, το πιθανότερο είναι ότι οι επόμενες εκλογές δεν θα διεξαχθούν με τα ξεθωριασμένα λάβαρα του παρελθόντος (‘δεξιά’ έναντι ‘αριστεράς’), αλλά με γνώμονα εναλλακτικές προτάσεις διακυβέρνησης, που συνδυάζουν με πειστικό τρόπο ιδέες, αξίες και εμπειρίες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των μειζόνων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τόπος. Αν η Νέα Δημοκρατία, λοιπόν, μη αρκούμενη και μη εφησυχάζοντας στο δημοσκοπικό της προβάδισμα θέλει να διευρύνει και να εμβαθύνει την πολιτική της υπεροχή, καλείται να ενισχύσει παρά να ελαττώσει τον κοινωνικό χαρακτήρα της πολιτικής της. Και θα το κάνει αυτό όχι μόνο προασπίζοντας, όπως έκανε πάντοτε, τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και τις ηθικο-θρησκευτικές παραδόσεις του λαού μας, αλλά εστιάζοντας την πολιτική της στην άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και τη βελτίωση της γενικής κατάστασης των λιγότερο προνομιούχων και πιο αναξιοπαθούντων στρωμάτων της κοινωνίας μας. Κοντολογίς, στη διαχειριστική ή σοσιαλδημοκρατική στροφή του ΣΥΡΙΖΑ η Νέα Δημοκρατία θα πρέπει να αντιτάξει το δικό της κοινωνικό ανάστημα και προσανατολισμό, απωθώντας επιθέσεις και υπόνοιες ότι η πολιτική της ευνοεί τους εύπορους και πιο ευνοημένους.
Αν η ιστορία μπορεί να προσφέρει ένα δίδαγμα, αξίζει να θυμηθούμε ότι η οριακή ήττα της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές του 2000 αξιοποιήθηκε από την τότε ηγεσία του κόμματος (Κώστας Καραμανλής), προκειμένου να καλλιεργηθεί και να αναδειχθεί το κοινωνικό προφίλ της πολιτικής του. Υιοθετήθηκαν κεντρώες, μετριοπαθείς και συνθετικές πολιτικές όχι μόνο πολιτικού και οικονομικού, αλλά και κοινωνικού φιλελευθερισμού, που αποκρυσταλλώθηκαν στο γενικό πρόγραμμα -πρόταγμα για την ‘επανίδρυση του κράτους’, όπως αυτό καταρτίστηκε υπό τη στιβαρή καθοδήγηση του Γιώργου Σουφλιά. Φυσικά, η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται ποτέ με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όμως η βέλτιστη σύνδεση των θεμελιωδών αρχών της ελευθερίας με την ισότητα προς το γενικό συμφέρον όλων εξακολουθεί να αποτελεί σταθερό ζητούμενο και πρόκληση στη δική μας ταραχώδη εποχή. Γιατί μόνο έτσι θα καταστεί ίσως εφικτό να αντιμετωπιστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα κυριότερα προβλήματα που απασχολούν τη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών μας.
Επιμέλεια: Στέλλα Κεμανετζή
