Μέχρι πότε θα δουλεύουμε για το Κράτος;

Ο φιλελεύθερος οικονομολόγος και διανοούμενος Frédéric Bastiat είχε γράψει πως «όλοι προσπαθούν να ζήσουν εις βάρος του κράτους ενώ ξεχνούν ότι το κράτος ζει εις βάρος όλων». O Bastiat είχε βέβαια κατά νου τη Γαλλία του 19ου αιώνα και όχι την Ελλάδα του 2017 αλλά η φράση του αυτή αποτυπώνει με ενάργεια την υφιστάμενη κατάσταση στη χώρα μας όπως αυτή διαμορφώνεται μετά από σχεδόν μία δεκαετία αύξησης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών και ταυτόχρονης μείωσης ΑΕΠ και εισοδημάτων. Στο Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ) προσπαθούμε εδώ και μερικά χρόνια να μετρήσουμε και να παρουσιάσουμε με απλό και εύληπτο τρόπο τη συνολική επιβάρυνση που καλούνται να αναλάβουν ο πολίτες στη χώρα μας. Και ο πλέον αποτελεσματικός -όπως φάνηκε άλλωστε- τρόπος να το κάνουμε αυτό είναι μέσα από τον προσδιορισμό της Ημέρας Φορολογικής Ελευθερίας (ΗΦΕ). Όπως εξηγεί και ο insider παρουσιάζοντας τη σχετική μελέτη, η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας είναι η πρώτη ημέρα του χρόνου στην οποια ο μέσος πολίτης σταματά να αποδίδει το εισόδημα που κερδίζει στο κράτος για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές και ξεκινά να το διαθέτει για δικές του ανάγκες. Η ημέρα αυτή για το 2017 προβλέπεται ότι θα είναι η 23η Ιουλίου, πράγμα που σημαίνει ότι φέτος θα εργαζόμαστε 203 ημέρες για τις ανάγκες του κράτους. Αυτό δεν είναι όμως το μοναδικό αξιοσημείωτο εύρημα. Από το 2006 μέχρι και το 2017, με την εξαίρεση ενός έτους, απαιτούνται κάθε χρόνο περισσότερες ημέρες εργασίας για το κράτος σε σχέση με τον προηγούμενο. Η αύξηση δε αυτή είναι εντυπωσιακή την τελευταία διετία αφού σε σχέση με το 2015 θα χρειαστεί να εργαστούμε για το κράτος 24 επιπλέον μέρες. Μία άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή που προκύπτει τόσο από τη δική μας έρευνα όσο και από του Institute Économique Molinari που διεξάγει την αντίστοιχη μελέτη για το σύνολο των χωρών της ΕΕ, είναι ότι καταρρίπτεται ο μύθος ότι οι Έλληνες δεν πληρώνουν φόρους. Για το 2016 μόνο σε πέντε άλλες χώρες η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας έρχεται αργότερα ενώ -αν επιβεβαιωθεί η άυξηση των ημερών για το 2017- πολύ πιθανώς να πηγαίνουμε για «μετάλλιο». Η θέση της Ελλάδος χειροτερεύει ακόμη περισσότερο αν συνυπολογίσουμε και τον παράγοντα της ανταποδοτικότητας των φόρων όπου και εκεί φαίνεται η Ελλάδα να βρίσκεται σε μία από τις τελευταίες θέσεις σε όλους τους σχετικούς δείκτες σύμφωνα με έκθεση του World Economic Forum. Υπάρχει όμως και μία σημαντική παράμετρος σε σχέση με τη φορολογία που ακόμη και η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας δεν μπορεί να αποτυπώσει. Η μέτρηση των φόρων ως ποσοστό του Καθαρού Εθνικού Εισοδήματος ή του ΑΕΠ (και το αποτέλεσμα που προκύπτει σε σχέση με τις ημέρες που χρειάζεται να εργαστούμε) δεν λαμβάνει υπόψιν τους απόλυτους αριθμούς. Για να γίνει λίγο πιο ξεκάθαρο αυτό: σε μία βορειοευρωπαϊκή χώρα π.χ. στην οποία το κατακεφαλήν ΑΕΠ είναι υψηλό και ο μέσος μισθός μπορεί να είναι 4000€, το κράτος έχει την «πολυτέλεια» να αποσπά από τον φορολογούμενο τα 2000€ για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Δεν είναι κάτι που συστήνουμε στο ΚΕΦίΜ, περιορίζει την οικονομική ελευθερία και βλάπτει την οικονομία της χώρας, αλλά είναι μία επιλογή που μπορεί να κάνει. Σε μία χώρα όπως η Ελλάδα όπου η κρίση έχει μειώσει δραστικά τους μισθούς και τα εισοδήματα των πολιτών, η απόσπαση από αυτούς πάνω από το 50% των αποδοχών τους σημαίνει ότι θα επηρεαστεί σημαντικά το επίπεδο διαβίωσης σχεδόν όλων των πολιτών και πολλοί θα αντιμετωπίσουν -και αντιμετωπίζουν- προβλήματα επιβίωσης. Αφού λοιπόν προκαλεί τόσα προβλήματα η υψηλή φορολογία και οι υπέρογκες ασφαλιστικές εισφορές, γιατί δεν τις μειώνουμε-δεδομένου μάλιστα ότι σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι η σημερινή κατάσταση είναι αδιέξοδη; Η απάντηση βρίσκεται στις προϋποθέσεις που χρειάζεται να πληρούνται για να μπορέσουμε να μειώσουμε δραστικά τη φορολογία και τις ασφαλιστικές εισφορές: στην μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, στις ιδιωτικοποιήσεις που δεν γίνονται, στην απελευθέρωση των αγορών και στην μείωση των δαπανών του δημοσίου. Με δύο λόγια, τη μείωση του κράτους, της μόνης επιλογής που θα μπορούσε να μας βγάλει από τη διαρκή πορεία διολίσθησης προς μία κοινωνία χαμηλών προσδοκιών. Και της μόνης επιλογής που θα μπορούσε να μας δώσει πίσω τον χαμένο μας χρόνο.