Οι δύο λαϊκισμοί

Θόδωρος Μαργαρίτης
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Οι δύο λαϊκισμοί

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χώρα μας έχει παράδοση διλημμάτων και διαιρέσεων. Συχνά και εμφύλιων αντιπαραθέσεων. Ούτε είναι τυχαίο ότι η έννοια του συμβιβασμού η οποία στην Ευρώπη έχει πρωτεύουσα σημασία στην πατρίδα μας συνοδεύεται από απαξιωτικές διαστάσεις. Η οικονομική κρίση, τα μνημόνια, η αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος έχουν οδηγήσει σε κάθετες και τυφλές συγκρούσεις.

Ο λαϊκισμός, οργανικό στοιχείο της μεταπολιτευτικής Δημοκρατίας, αποτελεί επίσης κεντρικό άξονα της πολιτικής διαπάλης. Ισχυρό ρόλο σε αυτή την πραγματικότητα είχε ο αριστερός λαϊκισμός ως συνέπεια της κατάρρευσης των ιδεολογημάτων της δικτατορίας.

Σήμερα μάλιστα βιώνουμε το σοβαρό αδιέξοδο της αριστερής δημαγωγίας που οικοδομήθηκε κυριαρχικά με τον καταγγελτικό λόγο, τη γραμμή διαμαρτυρίας, την άκριτη υποστήριξη του συντεχνιακού συνδικαλισμού, τον ακραίο κρατισμό.

Την ίδια ώρα όμως η κριτική απέναντι στον αριστερό λαϊκισμό τείνει να χάσει τους όρους και τα όρια μιας αναγκαίας και λογικής μεταστροφής.

Υποκαθιστά δηλαδή τον αμφιλεγόμενο λαϊκισμό των σημερινών κυβερνώντων ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ με ένα νέο τύπου λαϊκισμό που αυτή τη φορά στηρίζεται στην ψύχωση απέναντι σε ό,τι δηλώνει «λαϊκό», στην απόρριψη κάθε έννοιας δημόσιου χώρου, στην ολοσχερή αμφισβήτηση του συνδικαλισμού, στην απόλυτη πρωτοκαθεδρία της αγοράς.

Πρόκειται για την αναπαραγωγή της ελληνικής κακοδαιμονίας. Το «άσπρο-μαύρο» στις δόξες του…

Η μία πλευρά οχυρώνεται στο ρόλο του κράτους, η άλλη στην λατρεία του ιδιωτικού. Η μία πλευρά αγιοποιεί ό,τι σχετίζεται με το ιδεολογικό φορτίο της Αριστεράς και του διακυβεύματος της κοινωνικής αλλαγής, η άλλη μηδενίζει την προοδευτική διαδρομή της μεταπολίτευσης, υποτιμά όλη την ατζέντα των κοινωνικών δικαιωμάτων.

Είναι προφανές ότι η αντιπαράθεση αυτή οδηγεί στα άκρα. Δεν συνιστά μια ψύχραιμη και ρεαλιστική διέξοδο για την απαραίτητη συνεννόηση.

Είναι λοιπόν σημαντικό να ανατραπούν αυτά τα διλήμματα. Αξίζει να στηριχτούμε αποφασιστικά στις παραδόσεις της σοσιαλδημοκρατίας. Η οποία οικοδόμησε άλλωστε το πιο φιλικό -στα ανθρώπινα μέτρα- πολιτικό και κοινωνικό παράδειγμα.

Οι παραδόσεις αυτές βασίστηκαν τόσο στο κοινωνικό κράτος όσο και στις αξίες της ελεύθερης αγοράς. Στην υποστήριξη των δικαιωμάτων του πολίτη ταυτόχρονα με την έμφαση στη σημασία των υποχρεώσεων προς το δημόσιο συμφέρον. Στην κριτική οπτική αλλά και στη συναίσθηση του ρεαλισμού και της ευθύνης για το σύνολο της κοινωνίας. Στη μεροληψία για τους κοινωνικά αδύναμους μέσα σε ένα ορίζοντα μεγάλων ταξικών συμβιβασμών.

Σε αυτή τη βάση μπορούμε να αναζητήσουμε τις εναλλακτικές λύσεις. Προφανώς οι μετριοπαθείς προσεγγίσεις δεν έχουν το φαντασιακό των ακραίων επιλογών.

Διαθέτουν όμως τον δυναμισμό να δώσουν διέξοδο στις διαιρετικές καταστάσεις.

Με μια προϋπόθεση. Την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών υπέρ μιας προοδευτικής, σοσιαλδημοκρατικής, σύγχρονης αριστερής κατεύθυνσης.

Και με μία ακόμη. Την αυτοπεποίθηση ότι ούτε ο κρατισμός, ούτε η αποθέωση του ιδιωτικού συγκροτούν αξιόπιστη στρατηγική. Ειδικά όταν διατυπώνονται με οριακές επιχειρηματολογίες.

Όσοι δηλαδή υποτιμούν την ανάγκη μεταρρυθμίσεων για την εμπέδωση της νεωτερικότητας, του εκσυγχρονισμού, για ένα νέο σχέδιο ανάπτυξης όπως και όσοι δεν βλέπουν τους κινδύνους για μια «κοινωνική ζούγκλα» στο όνομα μεταρρυθμίσεων χωρίς προγραμματικό πρόσημο κάνουν λάθος. Άλλωστε δεν γράφτηκε γι αυτούς το κείμενο!

Επιμέλεια: Στέλλα Κεμανετζή

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider