Ροή
Από την αρχή της κρίσης και της πολιτικής των Μνημονίων που την επιδείνωσαν είχε επισημανθεί ότι στην Ελλάδα οξύνεται το φαινόμενο της παιδικής φτώχειας. Είναι η απεχθέστερη μορφή φτώχειας, γιατί τα παιδιά, ιδίως στις μικρές ηλικίες, δεν έχουν τα ίδια καμία δυνατότητα να την αντιμετωπίσουν. Ο υποσιτισμός, σύμπτωμα της παιδικής φτώχειας, έχει σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία, στη σχολική επίδοση, στην τακτική παρακολούθηση του σχολείου.
Αυτή η κατάσταση πυροδότησε εξαρχής πρωτοβουλίες, από τις δομές αλληλεγγύης που εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα, από την Εκκλησία, αλλά και από ιδιωτικούς φορείς. Πολύτιμες, αλλά ανεπαρκείς πρωτοβουλίες που, χωρίς την παρέμβαση της Πολιτείας, αναγκαστικά θα παρέμεναν αποσπασματικές ή θα βράδυναν πολύ να απλωθούν στην αναγκαία έκταση και οπωσδήποτε δεν θα ήταν συντονισμένες και με ενιαίους κανόνες. Γι’ αυτόν τον λόγο το Υπουργείο μας επιδίωξε, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, σαν πρώτο βήμα, με τη βοήθεια ιδιωτικών φορέων αλλά υπό την επίβλεψη του κράτους, να εξασφαλίσει ένα καθημερινό κολατσιό σε μαθητές σχολείων στις πιο φτωχές γειτονιές. Το δεύτερο βήμα ήταν η καθημερινή παροχή ενός ζεστού γεύματος σε αρχικά περιορισμένο αριθμό σχολείων στο Πέραμα της Αττικής, στα Τρίκαλα και στην Καβάλα. Τώρα αρχίζει η τρίτη φάση σε σχολεία Δήμων της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Από τον Σεπτέμβριο, με τη νέα σχολική χρονιά, το πρόγραμμα θα επεκταθεί σε 70.000 μαθητές και μαθήτριες, θα παρέχονται δηλαδή 11.000.000 γεύματα στη διάρκεια του σχολικού έτους με συνολικό κόστος 25.000.000 € από τον κρατικό προϋπολογισμό. Επιδίωξή μας είναι στο τέλος να τρώνε 300.000 παιδιά της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης κάθε μεσημέρι στο σχολείο.
Το διαιτολόγιο σχεδιάζεται από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας με βάση τις αρχές της μεσογειακής διατροφής και η διαδικασία παρασκευής και διανομής ελέγχεται από τον ΕΦΕΤ, ώστε να διασφαλίζεται ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, προσαρμοσμένο στις ανάγκες των παιδιών, και η τήρηση όλων των κανόνων υγιεινής.
Ήδη, έρευνα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου σε σχολεία στα οποία εφαρμόστηκε το πρόγραμμα των σχολικών γευμάτων έδειξε σημαντική άνοδο της σχολικής επίδοσης και μείωση της σχολικής διαρροής, αλλά και υψηλό βαθμό ικανοποίησης από τη μεριά των παιδιών, των γονιών και των διδασκόντων. Παρατηρούμε, μάλιστα, τη γρήγορη βελτίωση των διατροφικών συνηθειών, γιατί τα παιδιά, επειδή τρώνε όλα μαζί, αποβάλλουν γρήγορα την άρνηση για ορισμένα φαγητά και προσαρμόζονται στην κοινότητα.
Όπου αυτό είναι δυνατό, την παρασκευή των γευμάτων αναλαμβάνουν επιχειρήσεις της Κοινωνικής Οικονομίας, ΚΟΙΣΠΕ, εταίροι και εργαζόμενοι των οποίων είναι κατά ένα μέρος άνθρωποι από ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Εκεί όπου αυτές οι επιχειρήσεις της Κοινωνικής Οικονομίας δραστηριοποιούνται στα σχολικά γεύματα υπήρξε αύξηση των θέσεων εργασίας κατά 30% και σημαντική πρόοδος στην κοινωνική ένταξη ανθρώπων που διαφορετικά κινδύνευαν να βρεθούν στο περιθώριο.
Αν και αφορμή για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του προγράμματος των σχολικών γευμάτων ήταν το φαινόμενο της παιδικής φτώχειας, η σκέψη που κινεί αυτό το πρόγραμμα είναι πολύ ευρύτερη. Φυσικά, δεν μας πέρασε ποτέ από το μυαλό να χωρίσουμε τα παιδιά σε φτωχά και εύπορα και να νοθεύσουμε την αρχή της ισότητας στο σχολείο που διέπει το εκπαιδευτικό μας σύστημα από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Όλα τα παιδιά, λοιπόν, τρώνε μαζί, αφού τακτοποιήσουν κατάλληλα την αίθουσα, έπειτα μαζεύουν ό,τι απέμεινε. Στο σχολείο αναπτύσσεται μια νέα κοινωνικότητα. Η συντροφιά του τραπεζιού, πανάρχαιη συνήθεια των ανθρώπων, γίνεται καθημερινότητα, τα παιδιά μαθαίνουν να υπολογίζουν και να σέβονται τους ομοτράπεζούς τους, αλλά και να τιμούν το ίδιο το φαγητό που τους σερβίρεται κάθε μέρα.
Το σχέδιο μοιάζει ίσως πολύ φιλόδοξο. Όμως, βλέπουμε ήδη να αναπτύσσεται μια νέα κουλτούρα στο σχολείο, και αυτό μας ενθαρρύνει να προχωρήσουμε.
Επιμέλεια: Στέλλα Κεμανετζή
