Ροή
Οι δημόσιες δαπάνες στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ κατατάσσονται στις υψηλότερες στην Ευρωζώνη, με ποσοστό 55%, δηλ. σχεδόν 6 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το μέσο όρο. Η Φιλανδία και η Γαλλία κατέχουν το υψηλότερο ποσοστό. Φυσικά η χώρα μας λόγω της υφεσιακής της κατάστασης αλλά και της συνεχιζόμενης εφαρμογής μνημονιακών δεσμεύσεων, έχει περιορίσει το σύνολο των δαπανών σε σχέση με τα έτη πριν την ένταξη της χώρας στο καθεστώς των μνημονίων.
Το γεγονός αυτό όμως δεν αποτελεί στοιχείο αλλαγής της δημοσιονομικής λογικής των παρελθόντων ετών. Ο περιορισμός των δαπανών δεν συνδέθηκε με μια εκ βάθρων ανάλυση των οικονομικών στοιχείων του κράτους, δηλ. της ανάλυσης του τι, που, γιατί και πως ξοδεύω και τι αναμένω σαν κράτος από την εκταμίευση των δαπανών, όπως ποιότητα υπηρεσιών, αναπτυξιακός χαρακτήρας της δαπάνης, κλπ. Την επανεξέταση της σύνθεσης των δαπανών επιβάλλουν όχι μόνον το ίδιο το μέγεθος, η ποιότητα και η κακή κατανομή των δημοσίων δαπανών αλλά και οι δεσμεύσεις της Ελλάδας για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων στη δημοσιονομική διαχείριση και η ειδικότερη δημοσιονομική στόχευση για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% ΑΕΠ ως το 2018 καθώς και η προοπτική ενεργοποίησης του δημοσιονομικού μηχανισμού προσαρμογής («κόφτη») σε περίπτωση που διαφαίνεται ότι υπάρχει απόκλιση από τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος.
Η έναρξη του πιλοτικού προγράμματος της επισκόπησης των δαπανών “spending review” θέτει τους φορείς σε μια πρώτη φάση «αυτοαξιολόγησης της οικονομικής τους κατάστασης και των οικονομικών τους δυνατοτήτων», θεωρείται βάσει της διεθνούς πρακτικής ως το πρώτο βήμα μεταξύ άλλων για την πρόβλεψη για επαρκούς πόρους και πρόσβαση σε δεδομένα, στη χρήση κατευθυντήριων γραμμών στη διαδικασία της διάγνωσης, στις επιλογές των μεταρρυθμίσεων, στη χρήση στοιχείων που συνδέουν τις δαπάνες του προϋπολογισμού με τις διοικητικές δομές και τα αποτελέσματα των πολιτικών και την εφαρμογή ενός οδικού χάρτη στην αξιολόγηση των δαπανών δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για εξισορρόπηση και πολύ πιθανόν στη βελτίωση της σχέσης δαπανών – εσόδων του προϋπολογισμού γενικής κυβέρνησης.
Εάν η θεωρητική προσέγγιση των επισκοπήσεων δαπανών βασίζεται σε δομές κρατών με παραδοσιακή διοικητική κουλτούρα και ανάλογη κάλυψη δημοσιονομικών αναγκών, στην ελληνική πραγματικότητα είναι αναγκαία, ακόμα και πιλοτικά η εξ αρχής διερεύνηση της «γενεσιουργούς αιτίας» της δαπάνης βάσει της αρχικής σύστασης των διοικητικών δομών του κράτους και φυσικά όχι της απόλυτης υιοθέτησης του δόγματος «λιγότερο κράτος λιγότερες δαπάνες και πιο αποτελεσματικό κράτος» αλλά στην ορθολογικά κοστολογημένη κάλυψη των πραγματικών και σύγχρονων αναγκών της ελληνικής κοινωνίας.
Επιμέλεια: Στέλλα Κεμανετζή
