Ροή
Οι ηγέτες των τεσσάρων πιο μεγάλων χωρών της Ευρώπης, ξεστόμισαν με τον πιο επίσημο τρόπο το βράδυ της Δευτέρας από τις Βερσαλλίες μια πρόταση που πολλοί φοβόντουσαν να πουν. Μια πρόταση που σαφέστατα και μας αφορά ως χώρα, δεδομένου ότι είμαστε εδώ και χρόνια στο μάτι του κυκλώνα.
Η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ ήταν ξεκάθαρη κατά την τοποθέτηση της σε κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσε μαζί με τον Φρανσουά Ολάντ, τον Μαριάνο Ραχόι και τον Πάολο Τζεντιλόνι: «Πρέπει να έχουμε το κουράγιο να αφήσουμε κάποιες χώρες να προχωρήσουν μπροστά αν δεν θέλουν όλοι να συμμετάσχουν. Μια Ευρώπη διαφορετικών ταχυτήτων είναι απαραίτητη, αλλιώς πιθανότατα θα κολλήσουμε».
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος και συγκάλεσε την τετραμερή «σύνοδο κορυφής» των πιο ισχυρών χωρών της Ευρώπης και της Ευρωζώνης, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. «Η ενότητα δεν σημαίνει ομοιομορφία», είπε και πρόσθεσε: «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τάσσομαι υπέρ της ύπαρξης νέων μορφών συνεργασίας, υπέρ νέων σχεδίων, υπέρ αυτού που αποκαλούμε διαφοροποιημένες συνεργασίες».
Είναι η πρώτη φορά που γίνεται τόσο ανοιχτά και από το ανώτατο επίπεδο μια πρόταση για μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων αν και τον δρόμο τον είχαν προετοιμάσει μερικές ημέρες πριν οι υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας και της Γαλλίας μέσω κοινής τους δήλωσης. Μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων ήταν και ένα από τα πέντε σενάρια της ΕΕ που παρουσίασε για την μετά-Brexit εποχή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ουσιαστικά αυτό που οραματίζονται οι ισχυροί της Ευρώπης είναι μια Ένωση δύο και τριών διαφορετικών ταχυτήτων. Υπό αυτό το μοντέλο, κάποιες χώρες-μέλη της ΕΕ θα δουλεύουν πιο πολύ μεταξύ τους, ενώ κάποιες άλλες θα αποκτήσουν πιο περιφερειακό ρόλο. Στόχος είναι οι χώρες-μέλη που θέλουν μεγαλύτερη ένωση σε σημαντικούς και κρίσιμους τομείς, όπως η οικονομία, η ασφάλεια να μπορούν να προχωρήσουν χωρίς να εξαρτώνται από χώρες που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να ακολουθήσουν.
Και μπορεί η Άνγκελα Μερκελ να εμφανίστηκε καθησυχαστική τονίζοντας ότι η ΕΕ «θα πρέπει να παραμείνει ανοιχτή για τον καθένα και κανείς δεν πρέπει να αποκλειστεί» αλλά την ίδια στιγμή ξεκαθάρισε ότι «δεν είναι αναγκαστικό να συμμετάσχουν όλοι σε όλα» και προειδοποίησε ότι «αν η Ευρώπη κολλήσει και δεν προχωρήσει περαιτέρω, τότε αυτή η ειρηνευτική εργασία μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο, πιο γρήγορα απ’ όσο νομίζουμε».
Σε κάθε περίπτωση το τελικό όραμα που περιέγραψαν εν συντομία οι ηγέτες της ΕΕ περιλαμβάνει μια πολύ διαφορετική Ευρώπη από αυτή που έχουμε συνηθίσει μέχρι σήμερα.
Αυτά σίγουρα δεν είναι καλά νέα για την Ελλάδα που είναι μόνιμος «αδύναμος κρίκος» τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι και καλά νέα για τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και την κυβέρνηση που τόσο καιρό βασίζουν μεγάλο κομμάτι της διαπραγματευτικής τους στρατηγικής στην ανάγκη «πολιτικής συμφωνίας» προκειμένου να μην κινδυνέψει η συνοχή της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης με μια ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα.
Ο σκληρός πυρήνας της Ευρώπης ετοιμάζει την νέα εποχή στην οποία μια Ελλάδα μπορεί να μείνει άνετα πίσω, χωρίς να προκαλέσει πρόβλημα στο «κοινό ευρωπαϊκό όραμα». Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: όποιος θέλει και μπορεί ακολουθεί, όποιος όχι μένει στον πάγκο.
Η επόμενη πράξη του δράματος θα παιχτεί στις 25 Μαρτίου στην Ιταλία στην εορταστική Σύνοδο Κορυφής για τα 60 χρόνια της Συνθήκης της Ρώμης. Εκεί θα φανεί κατά πόσο οι «σκληροί» της Ευρώπης είναι διατεθειμένοι να «διαβούν τον Ρουβικώνα».
