Ο λόγος που δεν έχει διασπαστεί ακόμα το ευρώ

Βασίλης Παζόπουλος
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Ο λόγος που δεν έχει διασπαστεί ακόμα το ευρώ

Το τελευταίο διάστημα στις σελίδες του διεθνή οικονομικού τύπου με αφορμή τις ελληνικές δυσκολίες προσαρμογής, έχει πυροδοτηθεί η συζήτηση και ο προβληματισμός γύρω από το μέλλον του ευρώ.

Το συμπέρασμα που βγαίνει πλέον από τους περισσότερους, είναι πως η αρχιτεκτονική του δεν διαθέτει μηχανισμούς επίλυσης κρίσεων.

Τα προβληματικά στοιχεία

Το ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης έχει σοβαρές ατέλειες, όπως ανάφερε ο καθηγητής Barry Eichengreen στο Bloomberg:

Δεν υπάρχει ένα ενιαίο ευρωπαϊκό υπουργείο οικονομικών, με όλα τα μειονεκτήματα που συνεπάγεται κάτι τέτοιο στην δημοσιονομική πολιτική.

Η τραπεζική ένωση που είναι απαραίτητη για τη ολοκλήρωση της νομισματικής ένωσης παραμένει ελλιπής.

Λείπει ένα σύστημα ασφάλισης των καταθέσεων που να περιορίζει τον τραπεζικό πανικό. Δεν υπάρχει παρά μόνο ένα ανεφάρμοστο καθεστώτος εξυγίανσης των προβληματικών τραπεζών. Όλες οι ελπίδες έχουν στραφεί στην επιτυχή ανακεφαλαιοποίηση τους.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν δημοσιεύει πρακτικά, όπως για παράδειγμα η FED. Μπορεί να είναι η πιο ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα του κόσμου, αλλά είναι επίσης η λιγότερο υπόλογη για τις ενέργειες της.

Η ελεύθερη κυκλοφορία του εργατικού δυναμικού είχε ως στόχο να βοηθήσει τις ανισορροπίες στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο όχι μόνο δεν έχει γίνει στο βαθμό που έπρεπε, αλλά προβλέπεται να περιοριστεί ακόμα περισσότερο, καθώς οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιθυμούν να περιορίσουν τη μετανάστευση.

Γιατί διαψεύδονται όσοι προβλέπουν την διάσπαση

Παρόλα αυτά βλέπουμε το ενιαίο νόμισμα να επιβιώνει. Οι δυσοίωνες προβλέψεις πολλών διεθνώς αναγνωρισμένων αναλυτών δεν επαληθεύτηκαν.

Ο Eichengreen θεωρεί πως ο φόβος για τις συνέπειες που θα επιφέρει η διάλυση του, δρα αποτρεπτικά.

Μόλις οι επενδυτές, αλλά και οι καταθέτες, υποψιαστούν πως υπάρχει ενδεχόμενο επαναφοράς ενός εθνικού νομίσματος, θα θελήσουν να μεταφέρουν τα χρήματά τους στις γερμανικές τράπεζες και στα γερμανικά ομόλογα, προκειμένου να γλιτώσουν την υποτίμηση.

Αυτό θα οδηγήσει σε μια πρωτοφανή τραπεζική κρίση την χώρα που θα πληγεί, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να επιβάλει περιορισμούς στην διακίνηση των κεφαλαίων στο εξωτερικό. Και όπως έχει δείξει η κυπριακή και η ελληνική εμπειρία, αυτοί οι περιορισμοί μπαίνουν εύκολα, αλλά για να αρθούν απαιτούνται χρόνια.

Ούτε όμως η Γερμανία θα ευνοηθεί από τυχόν διάλυση του ευρώ. Το νέο γερμανικό μάρκο θα ανατιμηθεί άμεσα, επιφέροντας καίριο πλήγμα στην εξαγωγική βιομηχανία της.

Οι τραπεζικές δυσκολίες

Επίσης δεν θα πρέπει να υποτιμώνται οι τεχνικές δυσκολίες της επανέκδοσης εθνικών νομισμάτων. Ένα νέο νόμισμα, σε ηλεκτρονική ή φυσική μορφή, έχει σημαντικές δυσκολίες να επιλύσει πριν τεθεί σε κυκλοφορία.

Αυτό όμως που είναι ακόμα δυσκολότερο να συντελεστεί, είναι η μετατροπή πολλών υποχρεώσεων, καθώς πολλοί δανεισμοί αφορούν διεθνείς συμφωνίες. Η αναδιάρθρωση των χρεών θα απαιτήσουν μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις μεταξύ των χωρών.

Ποιος μπορεί να τα διαχειριστεί αυτά τα ζητήματα;

Ας μην ξεχνάμε πως το χρέος του ενός, αποτελεί περιουσιακό στοιχείου ενός άλλου.

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi έκανε πρόσφατα σαφές ότι οι χώρες πριν εγκαταλείψουν το ευρώ, θα πρέπει να εξοφλήσουν τις διασυνοριακές τραπεζικές υποχρεώσεις τους.

Σύμφωνα με το άρθρο 36, σε περίπτωση αθέτησης υποχρεώσεων έναντι του ευρωσυστήματος, κινείται διαδικασία συμψηφισμού απαιτήσεων που «συνεπάγεται αναγκαστική εκτέλεση». Η Κεντρική Τράπεζα που έχει την απαίτηση «έχει το δικαίωμα να προβεί στη ρευστοποίηση ασφαλειών».

Συνεπώς δεν μπορεί να υπάρξει ασύντακτη έξοδος από την ευρωζώνη, χωρίς να έχει προηγηθεί κάποιου είδους διαπραγμάτευση. Για παράδειγμα η Ιταλία έχει άνοιγμα στο target 2 που ανέρχεται στο ιλιγγιώδες ποσό των 360 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Αν αθετήσει μονομερώς τις υποχρεώσεις της, οι επιπτώσεις για όλους θα είναι πραγματικά απρόβλεπτες. Η Γερμανία έχει να λαμβάνει 700 δισεκατομμύρια. Ουσιαστικά έχει χρηματοδοτήσει η ίδια το εμπορικό της πλεόνασμα.

Τα πολιτικά ζητήματα

Αν και ο Σόιμπλε έχει αναφέρει για την περίπτωση της Ελλάδας πως η συμφωνημένη από όλους αποχώρηση από την ευρωζώνη δεν συνεπάγεται αποβολή και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η μονομερή αποχώρηση συνεπάγεται ρήξη με τους υπόλοιπους εταίρους.

Η συμμετοχή όμως στην ΕΕ έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία το τελευταίο διάστημα, μια που οι ΗΠΑ υπό τον νέο τους πρόεδρο δεν είναι πλέον τόσο αξιόπιστος σύμμαχος για τους ευρωπαίους.

Τυχόν εγκατάλειψη του ευρώ, όπως είπαμε θα σημάνει σημαντικές δυσκολίες. Έστω όμως ότι ξεπερνιούνται άμεσα. Η επόμενη ημέρα της διάσπασης του ενιαίου νομίσματος θα βρει τους Γερμανούς στο γκισέ της τράπεζας να δίνουν ευρώ για να τα ανταλλάσουν με νέα μάρκα. Αντίστοιχα οι Ιταλοί θα παίρνουν νέες λιρέτες, οι Ισπανοί νέες πεσέτες κτλ.

Οι χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως οι μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις Ρωσία και Κίνα που διαθέτουν τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα σε ευρώ, ποιος θα αναλάβει να αντικαταστήσει τα συναλλαγματικά τους αποθέματα;

Από ποιον να ζητήσουν αποζημίωση όταν από την μια μέρα στην άλλη βρεθούν αντί για χαρτονομίσματα να κατέχουν χρωματιστά χαρτάκια χωρίς αντίκρισμα;

Συμπέρασμα

Παρά τα μειονεκτήματα του, το ευρώ φαίνεται δύσκολο να διαλυθεί γιατί υπερισχύει ο φόβος.

Ο Draghi πρόσφατα αντί να αναφέρει τις δυνατότητες ανάπτυξης και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η συμμετοχή στην ευρωζώνη, επέλεξε να τρομοκρατήσει τους συμπατριώτες του με τα δεινά που συνεπάγεται τυχόν εγκατάλειψη της.

Ωστόσο αν δεν υπάρξει προοπτική για ανάπτυξη, ευημερία, ελπίδα, δεν μπορούμε να αισιοδοξούμε. Ως ποτέ θα δέχεται μια κοινωνία ως όραμα, το να μην πέσει το επίπεδο ζωής των πολιτών της;

Την απάντηση την δίνουν τα δημοψηφίσματα και οι εκλογές της πρόσφατης περιόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ρεύμα των ευρωσκεπτικιστών για πρώτη φορά αποκτά μια ξεκάθαρη πλειοψηφική δυναμική σε πολλές χώρες.

Αυτός είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για να αγνοηθεί.

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider