Ανθρωπογενείς κρίσεις και ανθρωποκεντρικές λύσεις

Δημήτρης Θωμάκος
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Ανθρωπογενείς κρίσεις και ανθρωποκεντρικές λύσεις

Οι επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης, που εξακολουθεί να ταλαιπωρεί την κοινωνία µας, δεν θα έπρεπε να αποτελούν ακόµη το µοναδικό αντικείµενο ενασχόλησης µας. Είναι καιρός να γυρίσουµε σελίδα προτείνοντας πρακτικές λύσεις, όχι µε την βάναυση λογιστική αντιµετώπιση του χρέους, και της οικονοµίας γενικότερα, αλλά µε βάση την ιστορική προοπτική της Ελλάδας στην νέα οικονοµική εποχή που έρχεται. Η κατάσταση που βιώνουµε είναι ένα ανθρωπογενές αποτέλεσµα της πολιτικής κακοδιαχείρισης στην Ελλάδα και την Ευρώπη και της παγκόσµιας χρηµατοπιστωτικής κρίσης. Όµως ούτε η πρώτη κρίση που περνάει η χώρα µας είναι ούτε θα είναι και η τελευταία. Η ιστορική αντίληψη της επανάληψης παρόµοιων γεγονότων όχι µόνο θα έπρεπε να µας ενδυναµώνει ψυχολογικά αλλά να µας κάνει να αναζητήσουµε τα βαθύτερα εκείνα αίτια που οδηγούν στις σηµερινές οικονοµικές αστοχίες και, φυσικά, να µας ενώσει στο να διαλύσουµε τις ξεπερασµένες θεωρίες των οικονοµικών ψευδαισθήσεων και να εφαρµόσουµε ιστορικά βιώσιµες, πρακτικά εφαρµόσιµες και κοινωνικά ωφέλιµες οικονοµικές πολιτικές. Οι οικονοµίες αναπτύσσονται όταν οι δοµές τους είναι ανθρωποκεντρικές, όταν δηλαδή οι πολίτες απαιτούν, οι κυβερνήτες νοµοθετούν και, τέλος, όλοι πράττουν µε βάση και εφαρµόζουν κανόνες που επιτρέπουν την ελεύθερη ανάπτυξη των ατόµων που συναγωνίζονται µε βάση τα συγκριτικά τους πλεονεκτήµατα και όχι µε βάση την κοινωνική ισοπέδωση. Κελεύσµατα περί του αντιθέτου απλά δεν ωφελούν πλέον και όσο επιµένουµε σε οικονοµικούς αναχρονισµούς τόσο βαθύτερα θα βυθιζόµαστε στην µιζέρια της οικονοµικής επαιτείας. Ο φόβος της αλλαγής, ο προστατευτισµός της µετριότητας, η κυριαρχία της αµάθειας δεν αποτελούν οικονοµικές πολιτικές αλλά την τελευταία ανάσα ενός συστήµατος οικονοµικών φαντασιώσεων που αυτοκαταστρέφεται.

Πάντα υπάρχει τρόπος προσαρµογής στις δυσκολίες µέσα από την αύξηση της παραγωγικής δραστηριότητας: κατανάλωση, ναι κατανάλωση πρώτα, ιδιωτικές επενδύσεις αµέσως µετά, δηµόσιες παραγωγικές δοµές αργότερα. Για να πετύχουµε αυτό το τρίπτυχο χρειάζεται ριζική αλλαγή στον τρόπο εφαρµογής του µίγµατος της οικονοµικής πολιτικής. Θα δώσουµε τρία παραδείγµατα, ένα για κάθε συστατικό του τρίπτυχου που αναφέραµε. Η άµεση, οριζόντια µείωση των φορολογικών συντελεστών αποτελεί το πρώτο παράδειγµα. Η δικαιολογία «δεν το επιτρέπουν οι δανειστές και η Ε.Ε.» και άλλα παρόµοια δεν πιάνουν: αποτελεί κοινό τόπο ότι σε καθεστώς ύφεσης και ανεργίας δεν αυξάνεις τους φόρους αλλά τους µειώνεις, οριζόντια µάλιστα όπως έγινε και µε τις δηµόσιες δαπάνες και τους µισθούς. Να το διαπραγµατευτούν οι πολιτικοί ταγοί µας σε ουσιαστική και όχι σε λογιστική βάση. Οι µειωµένοι φορολογικοί συντελεστές θα οδηγήσουν σε έξοδο των µετρητών από τα στρώµατα και επιστροφή καταθέσεων, αύξηση της κατανάλωσης και του τζίρου, ενίσχυση της ατοµικής επιχειρηµατικής δραστηριότητας και µείωση της ανεργίας, ενίσχυση των θετικών προσδοκιών ανάπτυξης, ενίσχυση της µακροχρόνιας αξιοπιστίας στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων, µείωση της φοροδιαφυγής και ουσιαστική αύξηση των εσόδων. Για όσους δεν τα ασπάζονται αυτά, και πριν αρχίσουν την αντιεπιχειρηµατολογία, δεν κάνουν τον κόπο πρώτα να τα δοκιµάσουν; Εδώ, στην Ελλάδα της ύφεσης, της ανεργίας, της υπερφορολόγησης και της φοροδιαφυγής.

Το δεύτερο παράδειγµα ανάπτυξης είναι η αναδιάρθρωση της εµπορικής σηµασίας της χώρας µας. Στην εποχή που έρχεται, µια εποχή πιθανών βιοµηχανικών ανακατατάξεων, ενίσχυσης των εθνικών οικονοµιών, πίεσης για προστατευτισµό αλλά και άνοιγµα αγορών και επαγγελµάτων για την διατήρηση των εµπορικών µεριδίων των µεγάλων χωρών, η Ελλάδα δεν µπορεί να µείνει απλός παρατηρητής. Η γεωγραφική µας θέση προσφέρεται για την δηµιουργία νέων δοµών διαµετακοµιστικού εµπορίου αλλά και δοµών συναρµολόγησης και παραγωγής ενδιάµεσων και τελικών αγαθών, µε σκοπό την µείωση του κόστους των µεταφορών και της παραγωγής µεταξύ άπω Ανατολής, Ευρώπης και Αµερικής. Θα χρειαστούν οικονοµίες κλίµακας για να γίνουν αυτές οι επενδύσεις και αποτελούν µοναδική ευκαιρία αξιοποίησης τόσο του εγχώριου παραγωγικού κεφαλαίου όσο και του εξαιρετικού ανθρώπινου κεφαλαίου που έχει η Ελλάδα. Μέσα σε αυτές τις οικονοµίες κλίµακας θα ανθίσουν και πάλι οι µικροµεσαίες επιχειρήσεις και θα δηµιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Το παράδειγµα αυτό φυσικά συνδέεται και µε το πρώτο, χωρίς µειώσεις φόρων και δηµιουργία θετικών προσδοκιών για την οικονοµία κανείς δεν θα αναλάβει να κάνει επενδύσεις τέτοιου µεγέθους.

Το τρίτο παράδειγµα ανάπτυξης είναι το άνοιγµα της ανώτατης παιδείας, η δηµιουργία εξαγωγικής παιδείας. Η σηµασία που έχει η προϋπόθεση αυτή δεν µπορεί να υπερεκτιµηθεί. Η εξαγωγική παιδεία θα προσφέρει στην χώρα τα αντίστοιχα πλεονεκτήµατα µε τον τουρισµό αλλά µε πολλαπλασιαστικά οφέλη που είναι εύκολο να το αντιληφθούµε. Με τις ήδη υπάρχουσες δοµές των δηµόσιων πανεπιστηµίων µας, χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις στον προϋπολογισµό και µε µόνη την δυνατότητα οργάνωσης ξενόγλωσσων προγραµµάτων για όσους επιθυµούν πολυετή διαµονή στην Ελλάδα, οι θετικές προοπτικές ανάπτυξης για τα πανεπιστήµια και την κοινωνία θα δηµιουργήσουν άµεσα κατανάλωση, επιστροφή Ελλήνων επιστηµόνων στην χώρα, προσέλκυση ξένων επιστηµόνων για διδασκαλία εδώ, αύξηση του φοιτητικού τουρισµού, ενίσχυση της περιφέρειας, δηµιουργία δοµών απασχόλησης µέσα στα πανεπιστήµια και µείωση της ανεργίας. Η σύνδεση της εξαγωγικής παιδείας µε την πραγµατική παραγωγή, την έρευνα και τεχνογνωσία και την ενίσχυση της εµπορικής σηµασίας της χώρας µας είναι, νοµίζω, προφανής. Υποθέτω ότι είναι επίσης προφανής η ουσιαστική ενίσχυση που θα παράσχει η εξαγωγική µας παιδεία σε όσους νέους αδυνατούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, προπτυχιακές ή και µεταπτυχιακές, λόγω οικονοµικών δυσκολιών, και πόσο θα αναβαθµίσει την εικόνα και τον ουσιαστικό ρόλο του δηµόσιου πανεπιστηµίου.

Ο χώρος δεν επιτρέπει εκτενέστερες αναφορές στα ανωτέρω για να εξηγήσουµε περισσότερο πως µπορούν αυτά να γίνουν. Σίγουρα µπορούµε να κάνουµε περισσότερα και καλύτερα από όσα κάνουµε τώρα στην χώρα µας, αρκεί να πάψουµε να επιµένουµε σε πολιτικό, κοινωνικό και ατοµικό επίπεδο, να ελπίζουµε σε εξωγενείς και ουτοπικά συλλογικές λύσεις, και να κάνουµε άµεσα στροφή σε ανθρωποκεντρικές λύσεις που ενισχύουν τα κίνητρα για απασχόληση και παραγωγή, για ουσιαστική κοινωνική προσφορά στην χώρα µας και στους πιο αδύναµους από τους συµπολίτες µας. Αυτές είναι λύσεις που δείχνουν ότι νοιαζόµαστε για την πατρίδα µας και τον συνάνθρωπό µας.

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider