Ροή
Για τις ελληνικές περιοχές που παρουσιάζουν επενδυτικό ενδιαφέρον για έρευνα και ανάπτυξη υδρογονανθράκων, τους ενδεχόμενους επενδυτές το κόστος της επένδυσης και τα έσοδα που θα είχε η Ελλάδα σε περίπτωση ανακάλυψης πετρελαίου μιλά στο insider.gr ο πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Αρχής Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ), Γιάννης Μπασιάς.
Όπως σημειώνει, υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον και από νέους «παίχτες» της αγοράς καθώς η βιομηχανία «βλέπει» μια δυναμική στον ελληνικό χώρο. Στην Ελλάδα δεν αποκλείεται να υπάρχουν περιοχές με σημαντικά κοιτάσματα, τα οποία ακόμη και αν δεν φέρουν αστρονομικά έσοδα, αποτελούν ένα «σήμα» προς την εγχώρια και διεθνή επενδυτική κοινότητα ότι στην Ελλάδα τα πράγματα πλέον «κινούνται» σε καλό δρόμο.
Από οικονομικής άποψης, πως εξηγείτε σήμερα το ενδιαφέρον της διεθνούς βιομηχανίας υδρογονανθράκων για το θαλάσσιο χώρο της Ελλάδας;
Από οικονομική πλευρά αυτό που έχει σημασία είναι ότι το κόστος εφαρμογής των νεων τεχνολογιών έχει πια μειωθεί. Έχουν περάσει 4-5 χρόνια από την εποχή η τιμή του βαρελιού έπεσε από τα 100 στα 50 και ακόμη και στα 28 δολάρια πράγμα που υποχρέωσε τις πετρελαϊκές εταιρείες να επιβάλλουν στις εταιρείες service, δηλαδή παροχής υπηρεσιών, χαμηλότερες τιμές και τώρα πια μια γεώτρηση που θα μπορούσε να κοστίζει 150 εκατομμύρια δολάρια μπορεί να στοιχίσει 80 ή 70 εκατ. δολάρια ακόμη και λιγότερο. Από αυτή την πλευρά είναι σημαντικό για τους manager των πετρελαϊκών εταιρειών να αποφασίσουν να μπουν στις περιοχές τις οποίες εμείς αποκαλούμε γενικώς frontier όπως είναι για παράδειγμα η Δυτική Ελλάδα ή και η περιοχή κάτω από την Κρήτη. Οι περιοχές frontier είναι περιοχές με μεγάλο ρίσκο και μπορούν να παρουσιάσουν μεγάλα κέρδη, μεγάλες επιτυχίες. Από οικονομική πλευρά φτάσαμε πια στη στιγμή όπου η βιομηχανία ενδιαφέρεται για αυτές τις περιοχές. Υπάρχει και ένας άλλος όμως λόγος. Για τη ΝΑ Μεσόγειο μιλάμε συχνά για το αέριο που υπάρχει, που έχει βρεθεί ή που θα βρεθεί. Ετοιμάζονται διάφοροι αγωγοί, η αγορά δεν παίρνει γρήγορα αποφάσεις. Υπάρχει όμως πάρα πολύ αέριο. Οι επενδύσεις που πρέπει να γίνουν είναι μεγάλες γιατί πρόκειται για βαθιές θαλάσσιες περιοχές. Ο επενδυτής αναμένει και περιμένει να δει μέχρι που θα πάνε τα πράγματα με τις διάφορες αστάθειες που υπάρχουν στην περιοχή. Όλοι αυτοί οι λόγοι στρέφουν τους επενδυτές σε μια περιοχή η οποία θεωρείται σαν λιμάνι ησυχίας. Μια τέτοια περιοχή είναι για παράδειγμα η θαλάσσια περιοχή στη Δυτική Ελλάδα. Είναι ευνόητο ότι ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιταλία μπορεί να υπάρξει άμεση συνεργασία.
Πόσα χρόνια χρειάζονται για να κάνει μια πετρελαϊκή εταιρεία απόσβεση μιας τέτοιας επένδυσης;
Η απόσβεση μελετάται και αποφασίζεται με βάση το πόσα χρόνια έχει υπογράψει μια εταιρεία να κάνει εκμετάλλευση. Έχουμε 8 χρόνια για την έρευνα και μετά 25 χρόνια για την εκμετάλλευση με δύο επιπλέον περιόδους 5 χρόνων φθάνουμε στα 35 . Είναι βέβαιο ότι αν μια εταιρεία κάνει μια επένδυση τέτοιου μεγέθους για τη φάση της έρευνας παίρνει όλο το ρίσκο επάνω της. Αν δεν γίνει ανακάλυψη, φεύγει. Αλλά βέβαια δεν κοιτάμε αυτό το ενδεχόμενο. Κοιτάμε περισσότερο την πλευρά της ανακάλυψης, η οποία θα επιτρέψει να πάμε σε παραγωγή και εκμετάλλευση. Στα 25 χρόνια, τα πρώτα 10 ή 15 πρέπει να έχει φθάσει οπωσδήποτε σε απόσβεση γιατί μετά περνάμε την αιχμή, το peak της συνολικής παραγωγής ενός κοιτάσματος και τότε αρχίζει να μειώνεται η παραγωγή. Μετά εισέρχεται σε μια φάση όπου δεν υπάρχουν τα έσοδα τα οποία υπήρχαν στην αρχή. Επομένως, οι μεγάλες επενδύεις γίνονται τα πρώτα 3, 4 ή 5 χρόνια και τα μεγάλα κέρδη προκύπτουν γύρω στα 7 με δέκα χρόνια. Μετά θα χρειαστούν επιπλέον επενδύσεις, θα χρειαστούν διαφοροποιήσεις στις συμβάσεις για να μπορέσει ένα κοίτασμα να παραμείνει στη διάθεση ενός επενδυτή ή εταιρείας η οποία θα συνεχίσει να το παράγει. Πρόκειται λοιπόν για ένα εύρος 5-10 ετών ανάλογα με το κοίτασμα, τις δυσκολίες, το πώς το κοίτασμα θα συμπεριφερθεί, αν θα παράγει για μεγάλο διάστημα χωρίς δυσκολίες, αν θα χρειαστούν επιπλέον γεωτρήσεις για να δώσουν τη δυνατότητα στο κοίτασμα να έχει μεγάλη πίεση, να μπορεί να αποδίδει…
Αν υποθέσουμε ότι γίνεται μια ανακάλυψη, πόσος χρόνος απαιτείται για να περάσουμε στην παραγωγή;
Από την ανακάλυψη στην παραγωγή, ας πούμε ότι απαιτούνται δύο ή τρία χρόνια.
Τον τελευταίο καιρό κάνετε επαφές με διεθνείς ομίλους. Να περιμένουμε να δούμε και άλλες πετρελαϊκές εταιρείες να κινητοποιούνται εκτός από τις γνωστές που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα;
Αυτός είναι ο στόχος μας. Γιατί εάν δεν υπάρχει ενδιαφέρον από το βιομηχανικό κόσμο το οποίο να δημιουργεί μια κινητικότητα τα πράγματα δεν μπορούν να προχωρήσουν εύκολα με την έννοια ότι εάν έχεις κάποιον που ενδιαφέρεται και «παίζει μόνος του», είσαι υποχρεωμένος να δεχθείς όρους που σου επιβάλλουν. Διαφορετικά, μπορεί να χάσεις τον επενδυτή. Όταν υπάρχουν περισσότεροι επενδυτές, αναβαθμίζεται η ποιότητα της δουλειάς, η οποία βέβαια αφορά το τεχνικό πρόγραμμα που θα προτείνει μια εταιρεία να υλοποιήσει. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν αρκετές εταιρείες οι οποίες ενδιαφέρονται και νομίζω ότι αυτές αυτή τη στιγμή εξετάζουν και περιμένουν από την εφημερίδα της ΕΕ τη σχετική δημοσίευση για το άνοιγμα του διαγωνισμού που θα κρατήσει 90 ημέρες.
Μιλάμε για αποληψιμότητα 30% υπό κανονικές συνθήκες παραγωγής. Τι σημαίνει αυτό;
Ένα πέτρωμα ή μια έκταση που συνίσταται από διάφορα πετρώματα μπορεί να περιέχει ένα σχετικό όγκο αερίου, νερού, πετρελαίου, εξαρτάται… Μόνο το 30% σε κλασικές περιπτώσεις μπορούμε να τραβήξουμε από αυτό με τις τεχνολογίες που υπάρχουν σήμερα. Μπορεί να είναι και 20% ή μπορεί να είναι και 35%. Σε αυτό το εύρος «παίζει» το πετρέλαιο. Δεν είναι όπως συμβαίνει με τους σχιστόλιθου όπου το ποσοστό είναι γύρω στο 10%. Στο πετρέλαιο το 70% μένει μέσα στο πέτρωμα. Αυτό το 30% είναι εκείνο που έχει κατά καιρούς παρουσιαστεί και στα διάφορες συνεντεύξεις εταιρειών όπου λένε παράδειγμα ότι «σε αυτή την περιοχή μπορεί να υπάρχουν 100 εκατ. βαρέλια.». Αν υπάρχουν 100 εκατ. βαρέλια που μπορούν να εκμεταλλευθούν σημαίνει ότι πρόκειται για γύρω στα 350 εκατ. βαρέλια τα οποία είναι ο συνολικός όγκος ο οποίος είναι in place μεσα στα πετρώματα.
Πρόκειται για σημαντικούς όγκους και η προσπάθεια είναι σημαντική για να μπορέσουμε να βρούμε τέτοια μεγέθη –τα οποία πρέπει να υπάρχουν –αλλά σημαίνει ότι χρειαζόμαστε εταιρείες που έχουν διεθνή εμπειρία, έχουν τεχνική ικανότητα που να έχει μετρηθεί πάρα πολλές φορές σε τέτοια πεδία και οικονομική δυνατότητα να αντέξουν το ρίσκο. Και αυτό γιατί όταν κάνεις έρευνα, δεν παίρνεις δάνειο. Όταν βρεις, μπορείς να ζητήσεις κάποιο δάνειο ως εταιρεία για να αρχίσεις να βάζεις εμπρός τις εγκαταστάσεις σου.
Αυτές οι ποσότητες πως μεταφράζονται ως έσοδα για το κράτος. Θα μας δώσετε ένα πρακτικό παράδειγμα;
Είναι αρκετά δύσκολο με την έννοια ότι είναι μέρος της πρότασης η οποία γίνεται από τις εταιρείες που κάνουν την υποβολή. Έχουν μπει κάποιες ασφαλιστικές δικλείδες με ένα κατώτερο όριο μίκρων ογκων κοιτάσματος. Δεν μπορεί να είναι λιγότερο από 4% των συνολικών εσόδων ενός κοιτάσματος που θα παράγεται. Αλλά είναι πολύ μικρό αυτό. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των 100 εκατ. βαρελιών για διάστημα 25 ετών δεν θα είναι παραπάνω από 170-200 εκατομμύρια το χρόνο για το δημόσιο. Αλλά πιστεύουμε και ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να βρούμε και άλλες περιοχές ιδιου η μεγαλύτερου μεγέθους. Πρέπει να υπάρχουν σήμερα. Αυτό προκύπτει και από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει το θέμα ο βιομηχανικός κόσμος, ο οποίος έχει τοποθετηθεί και έχει κάνει προτάσεις . Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε γύρω στις πέντε περιοχές τουλάχιστον με αυτό το δυναμικό. Δεν πρόκειται πάντως να είναι ποσά αστρονομικά όπως έχω διαβάσει κατά καιρούς και όπως έχει ακουστεί. Δεν πρέπει τα πράγματα να παρουσιάζονται έτσι γιατί δημιουργούνται ψευδείς εντυπώσεις. Σήμερα η Ελλάδα δεν έχει μεγάλη παραγωγή. Είναι μόνο ο Πρίνος και είναι προς τιμήν της Ενεργειακής σήμερα να συνεχίσει να παράγει και να κάνει επενδύσεις. Η ερευνα και η εκμετάλευση είναι δουλειές δύσκολες, οι οποίες θα κρατήσουν πολλά χρόνια. Θα δώσουν τη δυνατότητα να υπάρχει ένα επιπλέον σημαντικό έσοδο για το ελληνικό Δημόσιο και θα επιτρέψουν να έχει η Ελλάδα μια καλύτερη διαπραγματευτική ικανότητα σε ό,τι είναι να γίνει τα επόμενα χρόνια από οικονομικής πλευράς.
Μέχρι στιγμής δεν είχε εκφραστεί έντονο τεχνικό ενδιαφέρον από την πλευρά πετρελαϊκών επιχειρήσεων για τις περιοχές της Δυτικής Ελλάδας και της Κρήτης. Για ποιο λόγο υπήρξε αυτή η στασιμότητα;
Από τεχνική πλευρά, αυτό που μετρούσε σαν πετρελαϊκό σύστημα για πάρα πολλά χρόνια ήταν το «κλαστικό» σύστημα: Ο Νείλος ή μεγάλα ποτάμια κατεβάζουν υλικό το οποίο προέρχεται από διάβρωση των βουνών, με πολλά ορυκτά μέσα. Έχουμε να κάνουμε με διαφοροποίηση των στρωμάτων τα οποία αργότερα μπορεί να κλείσουν πετρέλαιο ή αέριο. Όσον αφορά όμως στο άλλο σύστημα, τα ασβεστολιθικά πετρώματα δεν είχε γίνει καμία μεγάλη ανακάλυψη στην ΝΑ Μεσόγειο. Τα ασβεστολιθικά πετρώματα αποτελούνται κυρίως από ένα ορυκτό, τον ασβεστίτη, ο οποίος δεν επιτρέπει με μια γεωφυσική έρευνα να δούμε καθαρά πως είναι η δομή κάτω από το νερό και μέσα στην πέτρα. Η εικόνα που αποκομίζουμε είναι πολύ πιο ξεκάθαρη και σαφής οταν έχουμε να κάνουμε με πετρώματα που περιέχουν πολλά ορυκτά.
Υπάρχει όμως και μία άλλη δυσκολία: Η Μεσόγειος «έχει αδειάσει» δύο με τρεις φορές στα τελευταία πέντε εκατομμύρια χρόνια. Όταν λέμε «άδειασε» εννοούμε ότι πρόσφερε τη δυνατότητα να περάσουν ΄ζώα οπως και οι πρώτοι άνθρωποι από την Αφρική στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι σε διάφορες περιοχές υπήρχε μεγάλη περιεκτικότητα αλατιού που η έπεφτε στο βυθό η σε άλλες περιοχές δημιουργήθηκαν λίμνες στις οποίες υπήρχε πολύ αλάτι. Μετά αθτές οι περιοχές της Μεσογείου ξαναγέμισαν με νερό και υπήρξαν καινούργια ιζήματα που αποτέθηκαν και δημιουργήθηκε ένα κάλυμμα που είναι το κάλυμμα των εβαποριτών (αλατιών). Αυτό παρουσιάζει μια δεύτερη δυσκολία για τη γεωφυσική έρευνα και για την δυνατότητα να έχουμε καλή εικόνα του υπεδάφους κάτω από το αλάτι γιατί το αλάτι εμποδίζει το γεωφυσικό σήμα το οποίο είναι ηχητικό να μπορέσει να περάσει, να αντανακλαστεί. Για αυτούς τους βασικούς λόγους μπλοκαρίστηκε η έρευνα όλα αυτά τα χρόνια.
Σημαντικό ρόλο παίζει λοιπόν σήμερα η τεχνολογία, η οποία έχει προχωρήσει πολύ και μπορούμε να περάσουμε και να δούμε καλύτερα κάτω από το αλάτι. Αυτές είναι μεγάλες τεχνικές εξελίξεις οι οποίες συνέβησαν πριν από δύο δεκαετίες περίπου στη δυτική Αφρική, η οποία παράγει πολλούς υδρογονανθρακες. Εκεί η τεχνολογία επέτρεψε να γίνουν έρευνες και να προχωρήσει η παραγωγή στα pre salt (πριν από το αλάτι) στρώματα.
Η πρόσφατη ανακάλυψη του Ζορ από μια μεγάλη ευρωπαϊκή εταιρεία στην Αίγυπτο περίπου στα σύνορα με την Κύπρο έδωσε «θετικά σήματα» και τώρα πια η βιομηχανία πιστεύει, έχει την απόδειξη, ότι υπάρχει και ένα δεύτερο πετρελαϊκό σύστημα το οποίο δεν είναι κλαστικό αλλά ασβεστολιθικό, το οποίο πρέπει να είναι εκτεταμένο στη Μεσόγειο. Η δυτική Ελλάδα όπως και η περιοχή νότια από την Κρήτη είναι μέρος αυτού του συστήματος. Έτσι δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για να έρθει η βιομηχανία και να καταθέσει αιτήσεις.
Ένα άλλο θέμα είναι εκείνο της διαχείρισης των ελληνικών υδρογονανθράκων, η οποία πρέπει να είναι αποτελεσματική εφόσον υπάρχει διεθνές και εγχώριο ενδιαφέρον. Πως μπορεί να γίνει αποτελεσματική η διαχείριση μέσω της ΕΔΕΥ;
Η ΕΔΕΥ είναι μια εταιρεία η οποία συστάθηκε το 2011 αλλά δυστυχώς μέχρι το 2015-2016 δεν ειχε τεχνικό προσωπικό. Υπήρχε ένα διοικητικό συμβούλιο, έγιναν πολλά πράγματα γύρω από μια υπουργική ομάδα σε ό,τι αφορά στα νομικά θέματα. Αλλά δεν είναι τα νομικά θέματα εκείνα τα οποία θα μας επιτρέψουν να βρούμε πετρέλαιο. Είναι τα τεχνικά, τα οποία αποτελούν το εργαλείο το οποίο επιτρέπει οι δουλειές να γίνονται επιτυχώς. Από τεχνικής άποψης μόνο από τα τέλη του Νοέμβρη του 2016 αρχίσαμε να φτιάχνουμε την ομάδα, η οποία σήμερα έχει 10 άτομα που καλύπτουν όλες τις τεχνικές ειδικότητες που είναι αναγκαίες. Παράλληλα, έχουμε δικούς μας νομικούς σύμβούλους εντός της εταιρείας και πλέον έχουμε μια ομάδα, η οποία επιτελεί το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών που είναι αναγκαίες για να υποβάλει προτάσεις προς το υπουργείο, πράγμα που θα του επιτρέψει να πάρει τις αποφάσεις του ώστε να προωθηθεί η παρουσίαση και η έγκριση από το Κοινοβούλιο των διαφόρων παραχωρήσεων.
Σε λίγο καιρό θα μεταφερθούμε από το κτίριο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας οπου βρισκόμαστε σε παραχωρημενες αιθουσες και θα έχουμε τα δικά μας γραφεία. Θα εγκατασταθούμε στη Μεσογείων, σε ένα μικρό κτίριο με τέσσερις ορόφους, πραγμα που θα μας επιτρέψει να προσλάβουμε ακόμη μέχρι τέσσερα άτομα για να φθάσουμε τα 15 άτομα, τα οποία παράλληλα με ένα διοικητικό συμβούλιο θα μπορέσουν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά σε ό,τι χρειάζεται για την παρακολούθηση των εργασιών των εντολοδόχων και την κύρωση των αποφάσεων της εταιρείας. Με αυτή τη γεωγραφική ανεξαρτησία να ανταποκριθούμε στις ανάγκες της δουλειάς, στη στέγαση των δικών μας αρχείων και στο να μπορούμε να διαπραγματευόμαστε σε ένα περιβάλλον τεχνικό και σύμφωνο με τη δουλειά μας. Γιατί δεν φθάνει να μιλάς μόνο τη γλώσσα της βιομηχανίας, που την μιλάει όλος ο κόσμος σε αυτή την εταιρεία αλλά πρέπει να έχεις και ένα περιβάλλον που να ανταποκρίνεται σε αυτή την ανάγκη.
Δείτε εδώ το βίντεο με τη συνέντευξη που παραχώρησε ο κ. Μπασιάς στο insider.gr.
